rockwood kırıklar cilt 3 Page 211

kapt>rma tarz>ndad>r. Ergenlik ça¤>ndaki çocukta yaralan-
ma ço¤unlukla spor aktiviteleri esnas>nda olu-
flur.

29,59,66,118,204,212

Futbol ve kayak spora ba¤l> el yaralan-

malar>na yatk>n olan dallard>r.

15,27,59

Kayak, atl> sporlar ve kaykay gibi baz> yüksek riskli spor-

lar bulunmaktad>r.

119

Ek olarak kilolu ergenler normal kilolu

yafl>tlar>na göre daha zay>f dengeye sahiptirler ki buda k>r>k-
lara meyilli olmalar>n> aç>klar.

Organize temas içinde bulu-

nulan sporlara aktif bafllama yafl> olan 13 yafl çocuklarda el
yaralanmalar> için tepe yafl grubudur.

Spesifik K>r>klar>n
En s>k görülen k>r>klar distal falankslar>n ezilme yaralanmala-
r> ve proksimal falanks taban>n>n Salter-Harris Tip II k>r>kla-
r>d>r.

70,84,117,152,209,210

Kenardaki parmaklar ( ve

serçe parmak) en s>k yaralanan k>s>mlard>r.

14,84,117,152,209,210

Pediatrik el ç>k>klar> nadir yaralanmalard>r. Geliflimini ta-
mamlam>fl elde metakarpofalangeal eklem en s>k ç>kan ek-
lemdir.

38,65,110

Proksimal interfalangeal eklem volar plak y>r-

t>klar> ve avulsiyon k>r>klar> nedeniyle en s>k yaralanan ek-
lemdir.

Fizis K>r>klar>n>n
K>r>k oluflturan kuvvetler çocuk elinde fizis boyunca aktar>l>r
çünkü en az direncin oldu¤u yolak budur.

84,108,118,172,209,210

S-

H Tip II k>r>klar falanks k>r>klar>n>n en s>k görülen tipidir ve
proksimal falanks en s>k yaralanan kemiktir.

Eriflkinler ve çocuklar birbirinden çok farkl> el yaralanma fle-
killerine sahiptir çünkü de¤iflik el kullan>m flekilleri ve kemik
yumuflak doku kompozisyonu bu farkl>l>klar>n ana nedeni-
dir. Fizisin yap>sal mimarisinin bilinmesi, yumuflak doku
bafllang>ç ve bitifl noktalar> ve kemi¤i çevreleyen periost ço-
cuk el k>r>klar>n>n anlafl>lmas>nda ve tedavisinde faydal>d>r.

Kemik Anatomisi
Tüm tübüler el kemiklerinin proksimal ve distalindeki uç k>-
s>mlar>nda potansiyel epifizleri vard>r. Bununla beraber se-
konder kemikleflme merkezleri iflaret, orta, yüzük ve serçe
parmak metakarplar>n>n distal ve baflparma¤>n proksimal

ucunda oluflur. Tersine kemikleflmenin sekonder merkezleri
sadece tüm parmaklarda falankslar>n>n proksimal ucunda
oluflur.

75,118

Sekonder Kemikleflme Merkezleri
Erkek çocuklarda proksimal falankslardaki sekonder kemik-
leflme merkezleri 15 ila 24 ay aras>nda ortaya ç>kar ve 16 yafl-
lar>nda kapan>r (fiekil 8-2).

75,188

K>zlarda ortaya ç>k>fl> ve ka-

panmas> daha erken olup 10 ila 15 ayl>kken oluflur ve 14 ya-
fl>ndayken kapan>r. Distal ve orta falankslar>n sekonder ke-
mikleflme merkezlerinin ortaya ç>k>fl> proksimal falankstan
genellikle 6 ila 8 ayda daha geç olur. Sekonder kemikleflme
merkezlerinin kapanmas> bununla beraber distalden proksi-
male do¤ru oluflur.

Metakarpallerde sekonder kemikleflme merkezleri erkek-

lerde 18-27 ayda ve k>zlarda 12-17 ayda ortaya ç>kar. Baflpar-
mak proksimal sekonder kemikleflme merkezi parmaklardan
sonra 6-12 ayda ortaya ç>kar. Metakarpallerdeki sekonder
merkezler k>zlarda ve erkeklerde 14-16'l> yafllarda ortaya ç>kar.

Fiziyel Anatomi
Fizis veya büyüme pla¤> longitudinal büyüme gösterir. Fizisin
anatomisi k>r>k geometrisi üzerine do¤rudan etki eder. Fizis
dört farkl> bölgeye ayr>l>r: Germinal, proliferatif, hipertrofik,
de¤iflken kalsifikasyon. Kondrosit hipertrofi (zon III) zonu
mekanik streslere en az dayan>kl> k>s>md>r. Bu zon as>l stabi-
lizasyon özelliklerini sa¤layan kollojenden yoksundur. Kollo-
jen zon I ve II'de bulunur ve zon IV'de bulunan kalsiyum
benzer yap>sal kuvvet sa¤lar.

70,194

Bundan dolay> k>r>k s>kl>k-

Ü

ST

E

KSTREM

226

fiEK

Sekonder kemikleflme merkezlerinin görünümü (A)

Sekonder merkezlerin primer merkezlere füzyonu (F)

Pediatrik El Yaralanmalar>n>n

Pik yafl> 13 yafl

Y>ll>k insidans 10000 çocukta 26.4'dür

Tüm pediatrik aciller içinde yüzdesi %1.7

Sa¤ el insidans> sol el ile eflittir.

Erkeklerde insidans k>zlardan fazlad>r.

En s>k alanlar

Non fiziyel distal falanks (ezilme)
Fiziyel proksimal falanks

k yaralan>r.

TABLO 8-1

Mid ve distal falanks
A 16-36 ay
F 14-16 y>l

Proksimal falanks
A 10-24 ay
F 14-16 y>l

Metakapal bafl

A 12-27 ay
F 14-16 y>l

(small digit later)

Baflparmak
metakarpal
A 24-36 ay
F 14-16 y>l