için, hastanin öyküsü, fizik muayene ve görüntüleme çalima-
larinin tümü yararlidir. Travma esnasinda aksiyel yüklenme,
fleksiyon, ekstansiyon, kayma ve dönme gibi kuvvetler tek ba-
ina veya kombine olarak omurga üzerinde etkili olur. Genel-
likle hasar bu kuvvetlerin kombinasyonu ile ortaya çikar. Bu
bilgiler sadece bu yaralanmalarin patogenezine açiklik getir-
mek için deil ayni zamanda stabilitenin deerlendirilmesi ve
sonraki tedaviyi yönetmek için kritik öneme sahip olabilir. Ne
yazik ki ayrintili bir öykü ve destekleyen görüntüleme çali-
malarina ramen, yaralanmalarin mekanizmasini tam olarak
belirlenemedii durumlar olabilir.
kil 43-1). Bu uç kisim çökmeleri ya da kama ekilli kiriklar
genellikle stabil olarak kabul edilir, fakat posterior ligamentöz
gergi bandinda hasara ait bir bulgu ciddi bir yaralanmanin
göstergesi olabilir. Daha kuvvetli aksiyel yükler, kirik hattini
arkaya doru tüm vertebrayi etkileyecek ekilde uzatabilir ki
bu patlama kiriklarinin karakteristik özelliidir (ekil 43-2).
Tanim olarak bu kiriklar kompresyon kiriklarina göre daha
unstabildirler ve siklikla kemik fragmanlarinin spinal kanal
içine kaçarak nöral yapilar da basiya neden olurlar. Patlama
kiriklarinda geçmite her ne kadar omurgaya binen aksiyel
yükler sorumlu tutulsa da, son biyomekanik çalimalarda; in-
terpediküler genileme ve kanalda daralma gibi bu tip kirik-
yon yüklenmesinin de olmasi gerektii görülmütür.
bali olarak çeitli kirik tiplerine neden olabilir (ekil 43-3).
Rotasyon merkezi spinal kolonda arka longitudinal ligamana
yakin lokalize olduunda vertebra kompresyon altinda kala-
cak ve posterior elemanlar gerilecektir. Eer bu nokta "emni-
yet kemeri-seatbelt" yaralanmalarinda olduu gibi daha önde
olursa bütün omurga gerilecektir. Buna karilik hiperekstansi-
yon mekanizmasina bali olarak gelien (lumberjack-ormanci
yaralanmalari) gerilme ve kompresif kuvvetlerinin kombinas-
yonu ile kirik ve çikiklara neden olur 42 (ekil 43-4).
Yaralanmalari Yönetimi
larda aksi ispat edilen kadar torakolomber bir kirktan üphe
edilmelidir. Bir aratirma çoklu travmali hastalarin %24'ünde
torakolomber yaralanmalarin gözden kaçirildiini göstermi-
tir.
me esnasinda olabilecek ek yaralanmalardan korumak için
hemen olay yerinde yapilmalidir. Bu yaralanmalar genellikle
hayati tehdit eden dier yaralanmalar ile birlikte olduundan,
havayolu, solunum ve dolaimin salanmasi gibi leri Travma
Yaam Destei (ATLS) protokolünde bulunan temel tedavi
prensipleri titizlikle uygulanmalidir. Oksijen destei, intrave-