background image
411
B
ÖLÜM
15: T
RAVMADA
S
ONUÇ
Ç
ALIMALARI
bir hipotezi test ederek bir hastaliin etkenlerine younlair.
Analitik tasarim stratejileri iki tipe ayrilir: gözlemsel çalima-
lar, örnein vaka kontrol ve kohort çalimalari ve klinik çali-
malar olarak da adlandirilan deneysel çalimalar. ki analitik
çalima tipi arasindaki fark, aratirmacinin her iki çalimada
oynadii roldür. Gözlemsel çalimada, aratirmaci basit bir
ekilde olaylarin doal gidiatini gözlemler. Deneyde, aratir-
maci müdahale ya da tedavi uygular.
Bhandari ve arkadalari,
16
tasarimlarina özgü metodolojik
konulari vurgulamak için her bir çalima tipini incelemiler-
dir (Tablo 15­3).
Meta­Analiz (Seviye 1 Kanit, A Derece Tavsiye)
Temel bir çalima tasarimi olarak görülmemesine ramen,
meta-analiz cerrahi literatürde sikça kullanildii için bahse-
dilmeyi hak ediyor. Meta-analiz üzerine odaklanan bir klinik
soruya cevap vermek için çoklu çalima (küçük örneklem
büyüklüünde) sonuçlarini birletiren sistematik bir incele-
medir. Bir inceleme olarak balii ile meta-analiz nitelii iti-
bariyle geriye dönüktür. Meta-analizin esas avantaji, birçok
küçük çalimanin sonuçlarini birletirerek çalimanin "top-
lam örneklem büyüklüünü" arttirma kapasitesidir. Belirli bir
soru hakkinda iyi tasarlanmi çalimalar olduu zaman, me-
TABLO 15-1
Büyük Travma Sonrasinda Tedaviyi Etkileyen Klinik Deikenler
Terapötik Çalimalar--
Tedavi Sonuçlarinin
ncelenmesi
Prognostik Çalimalar--
Hastalik Sonucunun
ncelenmesi
Diagnostik Çalimalar--
Diagnostik Testi
nceleme
Ekonomik ve Karar
Analizleri--Ekonomik
veya Karar Modeli
Gelitirme
Seviye I
Seviye II
Seviye III
Seviye IV
Seviye V
1. Rastgele deney
(a)
statistiksel önemli
fark
(b)
statistiksel önemi
olmayan fark fakat
dar güven araliklari
2. RCT'lerin Sistematik
ncelemesi
(çalima-
lar homojendir)
1. leriye dönük kohort
çalima
2. Düük kaliteli
RCT (ör. <% 80 takip)
3. Sistematik inceleme
a. Seviye II çalimalar
b. Homojen olmayan
seviye I çalimalar
1. Vaka kontrol
çalimasi
2. Geri dönük** kohort
çalima
3. Seviye III çalimalarin
sistematik
incelemesi
Vaka Serileri (yok veya
geçmi, kontrol
gruplari)
Uzman görüü
RCT: Randomize
kontrollü
çalima
Vaka serileri
Uzman görüü
1. leriye dönük çalima*
2. Seviye I çalimalarin
sistematik
incelemesi
1. Geriye dönük**
çalima
2. Bir RCT'ten tedavi edil-
meyen kontroller
3. Seviye II çalimalarin
sistematik
incelemesi
1. Ardil hastalarda
daha önce geli-
tirilen diagnostik
kriterlerin test
edilmesi (her yerde
uygulanan referans
altin standardi ile)
2. Seviye I çalimalarin
sistematik
incele-
mesi
1. Ardil hastalarda
diagnostik kriterler
gelitirme (her
yerde uygulanan
referans altin
standardi ile)
2. Seviye II çalimalarin
sistematik
incelemesi
1. Ardil olmayan has-
talarin çalimasi
(uyumlu bir ekilde
uygulanan referans
altin standart olma-
dan)
2. Seviye III çalimalarin
sistematik
incele-
mesi
1. Vaka-kontrol çalimasi
2. Düük referans
standardi
Uzman görüü
1. Ardil hastalarda daha
önce gelitirilen diag-
nostik kriterlerin test
edilmesi (her yerde
uygulanan referans
altin standardi ile)
2. Seviye I çalimalarin
sistematik
incelemesi
1. Klinik olarak mantikli
masraflar ve alternatif-
ler; birçok çalimadan
elde edilmi deerler;
çok yollu hassaslik ana-
lizleri ile
2. Seviye II çalimalarin
sistematik
incelemesi
1. Sinirli alternatifler ve
masraflara dayali
analizler ve zayif
tahminler
2. Seviye III çalimalarin
sistematik
incelemesi
Hassaslik analizleri olma-
dan analizler
Uzman görüü
*Çalima 1. hasta kaydedilmeden önce baladi.
A iki veya daha fazla, önemli çalimanin sonuçlarinin kombinasyonu
Hastalar ayni kurumda baka bir yöntemle tedavi edilen hastayla (sementli kalça ortropbotis yapilan ve sementsiz kalça artosplasti yapilan hasta ile) kari-
latirilmi
**Çalima 1. hasta kaydedildikten sonra baladi
++ Hastalar sonuçlarina göre, vaka (örnein baarisiz total di atroplastileri); kontrol grup (baarili total di artroplastileri) belirlenmi
JBJS Guidelines. Available online at http://www2ejbs.org/misc/instrux.dtlleves'den uyarlanmitir.