background image
Girifl
Diyafragma periteonal ve torasik bofllu¤u
ay>ran kubbe fleklinde musküloaponöro-
tik bir yap>d>r. anatomik fonksiyondan kaynaklanarak
Yunanca dia (aras>nda) ve phragma (per-
de) kelimelerinin birleflmesiyle oluflmufl-
tur. Düzgün çizgili kas yap>s>n>n kas>lma-
s>yla torasik bofllu¤un hacmi artar, gevfle-
meyle de hacim azal>r. Hacimdeki bu de-
¤ifliklik, intratorasik bas>nça yans>yarak
havan>n akci¤erlere girip ç>kmas>n> sa¤lar.
Diyafragman>n istemli veya istemsiz kas>l-
malar>, kusma veya defekasyon s>ras>nda
gerekli olan kar>n içi bas>nc>n artmas>na
yard>mc> olur.
Diyafragman>n embriyolojik geliflimi
intrauterin hayat>n sekizinci ile onuncu
haftalar> aras>nda bafllar. Anterior ve peri-
kardiyal parçalar>, kalp ve karaci¤er ara-
s>ndan köken alan septum transversusdan
biçimlenir. Diyafragman>n posterolateral
parças> ise plöroperiteonal membran,
wolffian yap>s> ve dorsal mezenterin bir-
leflmesiyle oluflur. Septum transversum ve
servikal myotomdan kaynaklanan iki kas
tabakas>n>n membranöz yap>ya yap>flma-
s>yla diyafragma kas> flekillenir.
Konjenital diyafragmatik defektlerin
çeflitlili¤i ve say>s>n>n fazlal>¤>n>, geliflim-
deki bu karmafl>kl>k ve köken ald>¤> yap>-
lar>n çoklu¤u ile aç>klamak mümkündür.
Membranöz birleflmeden sonra defekt ge-
liflirse plöroperiteonal f>t>k kesesi saptana-
bilir, ancak membranöz birleflme öncesi
defekt olursa f>t>k kesesi bulunmaz.
Anatomi
Herhangi bir operasyon veya insizyon için
diyafragman>n anatomisinin iyi bilinmesi
gerekir. Diyafragma, santral aponörotik
tendona çevresel flekilde yap>flan kas taba-
kas>ndan oluflur. Diyafragman>n çevresel
k>sm>; sternum, kaburgalar, ön adale ve
arka adale parças> fleklinde dört noktadan
kaynaklan>r. Sternumdan kaynaklanan
k>s>m, ksifoidin her iki yan>ndan iki k>sa
adale parças> fleklinde uzan>m göstererek
merkezi tendon k>sma yap>fl>r (fiekil 27-
1). Kaburgalardan kaynaklanan k>sm> en
alttaki alt> k>k>rdak kostan>n iç yüzünden
kas demetleri fleklinde do¤ar. Bu kas de-
metleri, transversus abdominis kas de-
metleri ile beraber diyafragman>n merke-
zi tendonunun ön ve yan parçalar>na ya-
p>fl>rlar. Diyafragman>n arka parças> ise
medial ve lateral arkuat ligamanlardan
kaynaklan>r (fiekil 27-2). Medial ligaman,
L1 vertebran>n transvers ç>k>nt>s> ve L2
vertebraya uzanan psoas fasyas>n>n kal>n-
laflm>fl ön parças>d>r. Lateral ligaman ise
L1 vertebran>n transver ç>k>nt>s>yla, 12.
kaburgan>n alt kenar>ndan uzan>m göste-
ren, quadratus lumborum kas>n>n anteri-
or fasiyas>n>n kal>nlaflmas>ndan oluflur.
Diyafragmatik krural parçalar, vertebralar
aras> diskler ve lumbar vertebralar>n alt
k>s>mlar>ndan bafllayan kas demetleridir.
Sa¤ krus L1 ve L3, sol krus L1 ve L2 ver-
tebralardan do¤ar. Adale lifleri inen aorta-
n>n önünde çaprazlafl>rlar. Lifler sa¤ taraf-
ta yukar> do¤ru yönlenerek özofagusun
önüne k>vr>l>p merkezi tendona yap>fl>r-
lar. Aorta, diyafragmay> T12 seviyesinde,
özofagus da T10 seviyesinde geçerler. Di-
yafragmay> oluflturan kas parçalar> merke-
zi alanda üçlü santral tendon yapra¤> flek-
linde bütünleflirler. Bu üç yaprak sol, sa¤
ve perikardiyaldir. Vena cava yaklafl>k T8
seviyesinde orta hatta sa¤ tendonu dele-
rek geçer.
Frenik sinirler hem duysal hem de
motor fonksiyonlar> sa¤larlar (fiekil 27-2).
Sa¤ frenik sinir kaval foramenin hemen
yan>ndan, sol frenik sinir sol kalp s>n>r>n-
dan diyafragmaya girerler. Her ikisi de
anterolateral, posterolateral, sternal ve
krural dal olmak üzere kabaca 4 ana dala
ayr>l>rlar. Sternal dal>n ayr>lmas>ndan
sonra sinirler diyafragman>n içine girerek
adalenin alt yüzeyine yak>n periteonal
hatt>n üzerinde seyrederler, bu yüzden
gö¤üs bofllu¤undan görülemezler.
Diyafragman>n arteriyel beslenmesi,
aortik hiatusun hemen yak>n>nda abdo-
minal aortadan ç>kan sa¤ ve sol frenik ar-
terlerle sa¤lan>r (fiekil 27-3). Arterler ar-
kada kubbe yak>nda ikiye ayr>larak mer-
kezi tendon s>n>r>nda seyrederler. Büyük
bir ön dal, öne ve yukar> giderek perikar-
diyofrenik arterle birleflir. Daha küçük ar-
ka dallar yana ve arkaya, diyafragman>n
kostal lumbar ve dorsal k>s>mlar>na yönle-
nerek, interkostal damarlarla birleflirler.
Ayr>ca interkostal damarlar ve internal
mammarial arterin muskulofrenik ve pe-
rikardiofrenik dallar> da diyafragman>n
arteriyel beslenmesine katk>da bulunur-
lar. Venöz drenaj>, arterin yan>nda seyre-
den sa¤ ve sol inferior frenik venlerle ve-
na cava inferiorad>r. Arteriyel ve venöz
27
Diyafragma
Christine L. Lau ve Bryan F. Meyers
Çeviri: Dr. Bülent Tunçözgür
228