background image
Konjenital kalp hastal>¤> cerrahi tamirin-
den sonra meydana gelen atriyal reentry
taflikardinin kateter ablasyonu; belirli tip
kalp hastal>klar> için %50'den fazla k>sa
dönem nüks oran>yla birlikte, %30'dan
%80'e varan mevcut baflar> oranlar>na sa-
hiptir. Kateter tekni¤i, rezidüel hemodi-
namik problemi olan veya belirgin dere-
cede kal>nlaflm>fl atriyumlar> olan kalpler-
de baflar>s>z olmaya daha çok yatk>nd>r.
Fontan populasyonu özellikle problemli-
dir; uzun dönem takiplerde hastalar>n
%50'sinde belirgin atriyal aritmiler görü-
lür ve kateter ablasyonundan sonra yük-
sek taflikardi nüks oranlar> ile birlikte, s>-
n>rl> baflar> mevcuttur (Tablo 101-1). Ka-
teter yaklafl>m>n>n hayal k>r>kl>¤>na u¤ra-
tan sonuçlar>, birçok faktöre ba¤lanabilir.
Bunlar içerisinde kronik atriyal hipertan-
siyon ve dilatasyon, bozulmufl anatomi,
çoklu reentry döngüleri ve kateter girifli-
nin ve kateterin ilerlemesinin s>n>rlamala-
r> bulunmaktad>r. Özellikle lateral tünel-
tipi tamirlerden sonra, kateter girifli s>n>r-
lanabilir. Belirgin düzeyde kal>nlaflm>fl at-
riyumlar>n da, bir blok çizgisi oluflturacak
kadar derinli¤e, radyofrekans lezyonlar>-
n>n gönderilememesine katk>lar> olur.
Çoklu reentran devrelerinin 3 boyutlu ha-
ritalanmas>n> sa¤layabilmek ve ablasyon
blok çizgisilerinin, daha derin lezyonlara
ulafl>m> sa¤layabilecek yeni enerji tipleri
ile ba¤lant> sayesinde, ileride kateter ab-
lasyonunun sonuçlar>n> geliflebilir.
A¤>r atriyal aritmili Fontan hastalar>-
n>n ço¤unlu¤u; sa¤ atriyumun pulmoner
arterle olan ba¤lant>s>n>n t>kan>kl>¤>n>,
pulmoner venöz t>kan>kl>k ve atriyal
tromboza neden olan, yavafllam>fl venöz
ak>ma sahip, masif dilate sa¤ atriyumu da
içeren belirgin hemodinamik anormallik-
lere sahiptir. Baz> hastalarda atriyal re-
entry taflikardisi, bu populasyonda kate-
ter ablasyonuna henüz uygun olmayan at-
riyal fibrilasyona dönüflebilir. Atriyal kon-
traktilitenin kayb>, tek ventriküllü anato-
miye sahip hastalarda özellikle zay>flat>c>-
d>r. Fontan revizyonunun önceki dene-
yimlerinde, fontan anastomozunun cerra-
hi revizyonu, aritmi substrat>na direkt
müdahale edilmeden, a¤>r aritminin iyi-
leflmesi beklentisi ile uygulanmaktayd>.
Bu yaklafl>m hemodinaminin düzelmesine
yol açmaktayd>, fakat atriyal taflikardinin
ayn> düzeyde nüksüne neden oluyordu
(Tablo 101-2). Refrakter atriyal taflikardi-
si olan postoperatif fontan hastalar>nda,
cerrahi tamir sonras> tekrarlayan taflikardi
ve hemodinamik anormallilerin birlikteli-
¤i, aritmi tedavisinde, fontan hemodina-
misinin revizyonu ile birlikte, aritmi teda-
visinin cerrahi yaklafl>m ile kombine edil-
mesine neden olmufltur.
Aritmi Substrat>
Fontan tip cerrahi sonras> atriyal aritmi
insidans>n>n, postpoeratif dönemde mun-
tazam olarak artt>¤> ve postoperatif dö-
nemde, 20 y>ll>k takiplerde, hastalar>n en
az %50'sinde problemli atriyal taflikardi
görüldü¤ü saptand>. Bu aritmilerin cerra-
hi sonuçlara ba¤l> olarak geliflti¤ine ina-
n>lmas>na ra¤men, triküspid atrezili has-
talar>n atriyumlar>nda, normal kalple kar-
fl>laflt>r>ld>¤>nda, atriyal fibril da¤>l>m>n>n
farkl> oldu¤u, elektron mikroskobuyla
gösterildi. Bu atipik fibril da¤>l>m>, atri-
yumlar>n, reentran ritim için gerekli olan
iletiyi yavafllatmalar>na neden olabilmek-
tedir. Triküspit atrezili opere edilmemifl
yetiflkinlerde izlenen do¤al seyirle ilgili
çal>flmalar, 4. dekatta bu hastalar>n en az
%40'>nda taflikardi geliflti¤ini de göster-
mifltir. Postoperatif fontan hastalar>nda,
lateral tünel tipi tamirlerde, reentran rit-
min, pulmoner venöz atriyumda lokalize
olabilmesine ra¤men, supraventriküler ta-
flikardi, gelellikle sa¤ atriyumu içeren
makro reentran bir ritmdir. Reentry ile
yavafllam>fl ileti, inferior ve superior vena
kava giriflleri, koroner sinüs ostiyumu, at-
riyal septal defekt gibi anatomik bariyer-
ler taraf>ndan h>zland>r>l>r ve atriyopul-
moner anastomozlar>n ya da lateral tünel
tamirinin yayg>n atriyal dikifl hatlar> ile,
daha da flafl>rt>labilir. Rezidü hemodina-
mik anormallikler (veya basitçe atriyum-
lar içerisindeki enerji kaynaklar>n>n isra-
f>), belirgin fibrotik genifllemeyle sonuçla-
n>r ve bu durum taflikardinin bafllang>c>n>
tetikleyen düzensiz atriyal ritim ile seyir
eden, sinüs nodu disfonksiyonu ile
komplike olur.
Taflikardi geliflimine neden oldu¤u bi-
linen cerrahi etkenler, ilk tamirde yafl>n
büyük olmas>, postoperatif erken dönem-
de aritmi görülmesi, sinus nodu disfonk-
siyonu ve çift girimli sol ventrikül varl>¤>-
d>r. Hemodinamiyi iyilefltirmek ve geç
aritmileri s>n>rlamak için, lateral tünel ta-
mirlerindeki atriopulmoner anastomozla-
ra modifikasyonlar gelifltirildi. Lateral tü-
nel tekni¤i sonras> aritmi insidans>n>n
azald>¤>n> gösteren ilk raporlara ra¤men,
bu farkl>l>k uzun dönem takiplerde daha
az anlaml> olmaya bafllad>. Atriyal sütür
hatlar> s>n>rland>r>larak yap>lan, ekstra-
kardiyak total kavopulmoner anastomoz-
lar, taflikardi gelifliminin azalt>lmas> konu-
sunda teorik bir avantaja sahiptir ve bu
durum, Amedeos'un 5 y>ll>k aritmi olma-
mas> oran>n>n %92 oldu¤unu gösteren,
erken takip raporlar> ile desteklenmifltir.
Cerrahi Yaklafl>m
Atriyumda lokalize olmufl taflikardinin
cerrahi tedavisi, izolasyon prosedürlerine
ek olarak, atriyal dokunun rezeksiyonunu
veya karyoablasyonunu içerebilir. Baz> ya-
zarlar, basit karyoablasyon ile ve mevcut
ise, otomatik odaklar>n da eksizyonu ile
baflar>l> sonuçlar elde etmifllerdir. Çok sa-
101
Fontan Konversiyon/Aritmi Cerrahisi
Constantine Mavroudis, Barbara J. Deal ve Carl L. Backer
Çeviri: Dr. Ça¤atay Tuncel, Dr. An>l Özen
1035