background image
Ultrasonografik görüntülemeyi kullanan
metodolojiler son 2 dekadda, kalbin hem
ifllevini hem de fleklini de¤erlendirmeyi
sa¤layacak flekilde geliflmifltir. mayan natürü ve hasta bafl>na tafl>nabilir-
li¤i sayesinde, kalp ultrasonu ya da eko-
kardiyografi, konjenital kalp hastal>¤>
flüphesi olan infant ve çocuklar>n bafllan-
g>ç (ilk) tan>sal de¤erlendirilmesinde gö-
rüntüleme seçene¤i haline gelmifltir.
Ak>m ve hemodinamiklerdeki de¤iflmele-
rin yan> s>ra yap>sal bozukluklar, hastaya
en az rahats>zl>k verilerek h>zl> ve kolay
bir flekilde belirlenmektedir. Opasifiye
kan görüntülerinin radyografik olarak
sergilendi¤i ve opasifiye olmam>fl bölgele-
rin görüntülenmesi ile yap>sal fleklin var-
say>ld>¤> anjiyografinin aksine; ekokardi-
yografi, ultrasonik yans>tma özelliklerine
dayanarak, kardiyak yap>lar>n direkt ve
gerçek zamanl> incelenmesine izin ver-
mektedir. Bu tan>sal araca özgü çok say>-
da avantaj vard>r. Ultrasonik görüntüleme
güvenli ve radyasyonsuzdur. Üç boyutlu
görüntü rekonstruksiyonu/ yeniden dü-
zenlemesi yapabilmek için, kalbin görün-
tü (view) ve kavisleri (sweep) de¤iflik aç>
ve pozisyonlardan al>nmaktad>r. Ekokar-
diyografi, zaman içinde de¤iflik noktalar-
da seri olarak ya da bir ifllem veya giriflim
s>ras>nda monitör arac> olarak sürekli/ke-
sintisiz kullan>labilir. Ekokardiyografik
görüntü oluflturmak için kullan>lan pren-
sipler ve ekokardiyografinin s>n>rl>l>klar>-
na olan aflinal>k, konjenital kalp hastal>¤>
olan infant ve çocuklar>n cerrahi yöneti-
minde kullan>lan ultrasonun, uygun in-
terpretasyonunda (yorumunda) ve klinik
uygulamas>nda yard>m edecektir.
Ultrasonun Fizik
Prensipleri ve
Uygulamalar>
Ultrasonik Frekanslar
Ultrasonik enerji, elektriksel uyar>n>n
(impulsun) ayarlanm>fl bir frekansta rezo-
nans gösteren (yank>lanan) piezoelektrik
kristallere tafl>nmas> ile oluflmaktad>r.
Konvensiyonal kardiyak görüntüleme için
kullan>lan ultrason frekans aral>¤> 2,0
MHz ile 7,5 MHz aras>nda de¤iflmektedir.
Görüntüleme için seçilecek özel frekans,
o frekans>n doku penetrasyonuna ve çö-
zünürlük özelliklerine ba¤l>d>r. Yüksek
frekansl> ultrason dokuda h>zla da¤>lmak-
ta ve yaln>zca k>sa bir mesafede yay>labil-
mektedir, oysa düflük frekansl> ultrason
azalmadan önce daha büyük mesafelere
penetre olmaktad>r/yay>labilmektedir. Al-
ternatif olarak, yüksek frekansl> ultrason,
yap>lar>n çözünürlü¤ünün daha iyi olma-
s>na izin vermektedir. Bu konsept flu for-
mül ile gösterilebilir. Dalga Boyu =
h>z/frekans, burada biyolojik dokudaki
ultrason h>z> 1, 540 m/sn'de sabittir.
Alandaki iki noktan>n ultrasonik olarak
çözülebilmesi için, birbirinden en az bir
dalga boyu uzak olmas> gerekmekte-
dir;böylece, frekans artt>kça dalga boyu
küçülmekte ve birbirine yak>n olan nok-
talar> çözme kabiliyeti daha iyi (büyük)
olmaktad>r. Örne¤in, 2, 0 MHz'l>k ultra-
son kullan>larak, bir kifli, aras>nda en az
0,78 mm olan iki noktay> çözebilir. E¤er,
objeler daha yak>nsa, bunlar çözülmeye-
cek ve tek olarak görünecektir. 7,5
MHz'de, aralar>nda en az 0,21 mm olan
iki nokta çözülebilir, dolay>s>yla çözünür-
lük daha iyidir. Pratikte, en yüksek çözü-
nürlü¤ü sa¤lamak için yenido¤anlarda ve
küçük çocuklarda yüksek frekansl> trans-
ducerlar seçilirken daha büyük çocuklar-
da ve adölesanlarda en yüksek penetras-
yonu sa¤lamak için daha düflük frekanslar
seçilmektedir.
Doppler Prensibi
1842'de, Christian Johann Doppler, hare-
ket halindeki bir objeye ait enerji yayma
frekans>ndaki de¤iflikli¤i, o objenin sabit
bir gözlemciye do¤ru olan ya da ondan
uzaklaflan hareketinin h>z>yla ba¤lant>l>
olarak flu flekilde aç>klam>flt>r:
F
d
= 2VF
o
(cos Y)/c
Burada fd frekans kaymas> (flifti), f0 yay-
ma frekans>, Y objenin hareket yönü ile
yay>lan frekans>n aras>nda oluflan aç>, V
obje hareketinin h>z> ve C ortamdaki
enerjinin h>z>d>r (bir sabit). Yans>yan ul-
trasonun tespitinin uygulanmas>nda bu
prensip, kalp boflluklar>na do¤ru giden
kan ak>m>n>n h>z>n> tahlil etmede kullan>-
labilir. Eflitli¤i yeniden düzenledi¤imizde,
V = F
d
F
o
(cos Y)c/2
elde ederiz. Böylece, e¤er yay>lan enerji ve
kan hareketinin yönü ile sorguya çeki-
len/ilgili ultrason >fl>n> aras>ndaki aç> bili-
nirse, kan ak>m>n>n h>z>, hareket halinde-
ki kandan yans>yan ultrasonun doppler
frekans kaymas>ndan ç>kar>labilir. Klinik
ak>m yönü ile ultrason dalgas>n>n aras>n-
daki aç>y> hesaplamak uygulamas> zor
yöntemdir. Dolay>s>yla, ultrason dalgas>n>
kan ak>m>n>n yönüne paralel hale getir-
mek için bütün çaba harcanm>flt>r, böyle-
ce Y aç>s> 0 (s>f>r) kabul edilmifltir. (Cosi-
68
Konjenital Kalp Hastal>klar>n>n Ekokardiyografik
De¤erlendirilmesi
Jack Rychik
Çeviri: Dr. Özgül Malçok
651