68 Konjenital Kalp Hastal›klar›n›n Ekokardiyografik De¤erlendirilmesi Jack Rychik Çeviri: Dr. Özgül Malçok Ultrasonografik görüntülemeyi kullanan metodolojiler son 2 dekadda, kalbin hem ifllevini hem de fleklini de¤erlendirmeyi sa¤layacak flekilde geliflmifltir. ‹nvazif olmayan natürü ve hasta bafl›na tafl›nabilirli¤i sayesinde, kalp ultrasonu ya da ekokardiyografi, konjenital kalp hastal›¤› flüphesi olan infant ve çocuklar›n bafllang›ç (ilk) tan›sal de¤erlendirilmesinde görüntüleme seçene¤i haline gelmifltir. Ak›m ve hemodinamiklerdeki de¤iflmelerin yan› s›ra yap›sal bozukluklar, hastaya en az rahats›zl›k verilerek h›zl› ve kolay bir flekilde belirlenmektedir. Opasifiye kan görüntülerinin radyografik olarak sergilendi¤i ve opasifiye olmam›fl bölgelerin görüntülenmesi ile yap›sal fleklin varsay›ld›¤› anjiyografinin aksine; ekokardiyografi, ultrasonik yans›tma özelliklerine dayanarak, kardiyak yap›lar›n direkt ve gerçek zamanl› incelenmesine izin vermektedir. Bu tan›sal araca özgü çok say›da avantaj vard›r. Ultrasonik görüntüleme güvenli ve radyasyonsuzdur. Üç boyutlu görüntü rekonstruksiyonu/ yeniden düzenlemesi yapabilmek için, kalbin görüntü (view) ve kavisleri (sweep) de¤iflik aç› ve pozisyonlardan al›nmaktad›r. Ekokardiyografi, zaman içinde de¤iflik noktalarda seri olarak ya da bir ifllem veya giriflim s›ras›nda monitör arac› olarak sürekli/kesintisiz kullan›labilir. Ekokardiyografik görüntü oluflturmak için kullan›lan prensipler ve ekokardiyografinin s›n›rl›l›klar›na olan aflinal›k, konjenital kalp hastal›¤› olan infant ve çocuklar›n cerrahi yönetiminde kullan›lan ultrasonun, uygun interpretasyonunda (yorumunda) ve klinik uygulamas›nda yard›m edecektir. Ultrasonun Fizik Prensipleri ve Uygulamalar› Ultrasonik Frekanslar Ultrasonik enerji, elektriksel uyar›n›n (impulsun) ayarlanm›fl bir frekansta rezonans gösteren (yank›lanan) piezoelektrik kristallere tafl›nmas› ile oluflmaktad›r. Konvensiyonal kardiyak görüntüleme için kullan›lan ultrason frekans aral›¤› 2,0 MHz ile 7,5 MHz aras›nda de¤iflmektedir. Görüntüleme için seçilecek özel frekans, o frekans›n doku penetrasyonuna ve çözünürlük özelliklerine ba¤l›d›r. Yüksek frekansl› ultrason dokuda h›zla da¤›lmakta ve yaln›zca k›sa bir mesafede yay›labilmektedir, oysa düflük frekansl› ultrason azalmadan önce daha büyük mesafelere penetre olmaktad›r/yay›labilmektedir. Alternatif olarak, yüksek frekansl› ultrason, yap›lar›n çözünürlü¤ünün daha iyi olmas›na izin vermektedir. Bu konsept flu formül ile gösterilebilir. Dalga Boyu = h›z/frekans, burada biyolojik dokudaki ultrason h›z› 1, 540 m/sn’de sabittir. Alandaki iki noktan›n ultrasonik olarak çözülebilmesi için, birbirinden en az bir dalga boyu uzak olmas› gerekmektedir;böylece, frekans artt›kça dalga boyu küçülmekte ve birbirine yak›n olan noktalar› çözme kabiliyeti daha iyi (büyük) olmaktad›r. Örne¤in, 2, 0 MHz’l›k ultrason kullan›larak, bir kifli, aras›nda en az 0,78 mm olan iki noktay› çözebilir. E¤er, objeler daha yak›nsa, bunlar çözülmeyecek ve tek olarak görünecektir. 7,5 MHz’de, aralar›nda en az 0,21 mm olan iki nokta çözülebilir, dolay›s›yla çözünür- lük daha iyidir. Pratikte, en yüksek çözünürlü¤ü sa¤lamak için yenido¤anlarda ve küçük çocuklarda yüksek frekansl› transducerlar seçilirken daha büyük çocuklarda ve adölesanlarda en yüksek penetrasyonu sa¤lamak için daha düflük frekanslar seçilmektedir. Doppler Prensibi 1842’de, Christian Johann Doppler, hareket halindeki bir objeye ait enerji yayma frekans›ndaki de¤iflikli¤i, o objenin sabit bir gözlemciye do¤ru olan ya da ondan uzaklaflan hareketinin h›z›yla ba¤lant›l› olarak flu flekilde aç›klam›flt›r: Fd = 2VFo (cos Y)/c Burada fd frekans kaymas› (flifti), f0 yayma frekans›, Y objenin hareket yönü ile yay›lan frekans›n aras›nda oluflan aç›, V obje hareketinin h›z› ve C ortamdaki enerjinin h›z›d›r (bir sabit). Yans›yan ultrasonun tespitinin uygulanmas›nda bu prensip, kalp boflluklar›na do¤ru giden kan ak›m›n›n h›z›n› tahlil etmede kullan›labilir. Eflitli¤i yeniden düzenledi¤imizde, V = FdFo (cos Y)c/2 elde ederiz. Böylece, e¤er yay›lan enerji ve kan hareketinin yönü ile sorguya çekilen/ilgili ultrason ›fl›n› aras›ndaki aç› bilinirse, kan ak›m›n›n h›z›, hareket halindeki kandan yans›yan ultrasonun doppler frekans kaymas›ndan ç›kar›labilir. Klinik ak›m yönü ile ultrason dalgas›n›n aras›ndaki aç›y› hesaplamak uygulamas› zor yöntemdir. Dolay›s›yla, ultrason dalgas›n› kan ak›m›n›n yönüne paralel hale getirmek için bütün çaba harcanm›flt›r, böylece Y aç›s› 0 (s›f›r) kabul edilmifltir. (Cosi651