FEMUR BAŞ KIRIĞI Uyluk ve Pelvis: Kemik Patolojiler Pipkin 1: Ligamentum teres altında gelişen ve diğer kemik yapılarının zedelenmediği kırık Pipkin 2: Ligamentum teres üzerinde diğer kemik yapıların ise zedelenmediği kırık Pipkin 3: Kırık hem ligamentum teresin altında hem de üzerinde femur boynu ile ilişkili haldedir. Pipkin 4: Aksiyel planda kesitlerdeki görüntü. Kırık hem ligamentum teres altında hem de üzerinde asetabulum kırığı ili ilişkilidir. Pipkin 1 kırığı konservatif olarak kapalı redüksiyonla tedavi edilir ve yer değiştirmiş alttaki bir parça kabul edilebilir. Pipkin 2 kırığı konservatif ya da cerrahi olarak tedavi edilebilir. Anatomik olarak parçalar yakınsa kapalı redüksiyon, parçalar yer değiştirmiş ise açık redüksiyon internal fiksasyon (ARİF) uygulanır. Pipkin 3 kırığının cerrahi tedavisi genç hastalarda çivi ile ARİF ya da yaşlı hastalarda total kalça artroplastisidir. Pipkin 4 için tedavi gençlerde asetabuluma ARİF, yaşlı hastalarda total kalça replasmanı ve asetabuloplasti olmalıdır. Doğal Seyir ve Prognoz • Eğer yer değiştirmemiş ise sonuçlar iyidir • Yer değiştirmiş ise açık redüksiyon ve internal fiksasyon (ARİF) ve total kalça replasmanı yapılabilir ο Femur başında osteonekroz primer olarak düşünülmelidir • Stres kırığı: Deformiteye engel olunursa iyi sonuç alınır Tedavi • Anatomik/yakın kırıklarda redüksiyon gereklidir ο Fonksiyon korunmalı ο Osteonekroz ve osteoartritten kaçınılmalı Osteonekroz insidansı eğer redüksiyon 12 saat üzerinde ertelenirse anlamlı oranda artmaktadır Kapalı reduksiyonda en fazla 2-3 deneme yapılmalıdır • Travmatik ya da femur başı stres kırıkları ο Pipkin 1: Konservatif Kapalı redüksiyon tercihen Yer değiştirmiş inferior parça eğer femur başına yük binen kısmı içine almıyorsa kabul edilebilir ο Pipkin 2: Konservatif ya da cerrahi Kemik parçaları birbirine yakın ise sadece bu durumda kapalı redüksiyon ARİF yer değiştirmiş/stabil olmayan kırıklar için ο Pipkin 3: Cerrahi Genç hastalarda ARİF (sert çivileme) Yaşlı hastalarda hemiprotez ο Pipkin 4: Cerrahi Genç hastalarda yer değiştirmiş/stabil olmayan asetabulum ya da femur başı kırğı varsa ARİF Yaşlılarda ise total kalça artroplastisi ο Kalça çıkığına bağlı kırık komplikasyonları Osteonekroz, posttravmatik arttrit, tekrar eden çıkı siyatik sinir hasarı • Stres kırığı ο Düzelene kadar aktiviteyi kısıtla ο Kaynamama varsa ARİF ya da total kalça artroplastisi TANISAL KONTROL LİSTESİ Göz Önünde Bulundur • Femur başı kırıklarının posterior çıkık ve asetabuler yüzey kırıkları ile ilişkisini düşün • Genç ve aşırı zorlayan hastalarda stres kırığı Görüntü Yorumlama Püf Noktaları • Femur başında silik bir kırık için BT’de kalça çıkığını değerlendir • MR’de femur boynunu da araştır Raporlama Önerileri • Eklem içerisinde femur başına ait parçaların tuzaklandığına bak SEÇİLMİŞ KAYNAKLAR 1. Giannoudis PV et al: Management, complications and clinical results of femoral head fractures. Injury. 40(12):1245-51, 2009 5 10