HİPERPARATİROİDİZM Metabolik Kemik Hastalığı: Kalsiyum Homeostaz Hastalıkları TERMİNOLOJİ Kısaltmalar • Hiperparatiroidizm (HPTH) ο Eşanlamlılar • İleri kemik değişiklikleri ο Kemiğin von Recklinghausen hastalığı ο Osteitis fibrozis sistika • Brown tümör: osteoklastom Tanımlar • paratiroid hormondan kaynaklanan hastalık GÖRÜNTÜLEME Genel Özellikler • En iyi tanısal ipucu ο Kemik rezorbsiyonu tanı koydurucu bulgudur İşaret parmağı ve orta parmağın radyal yüzü boyunca sub periostal rezorbsiyon patognomoniktir • Yerleşim ο Rezorbsiyon subperiosteal, endosteal, subkondral, subtendinöz, subligamentöz, intra kortikal, trabekül boyunca olabilir ο Görüntüleme Önerileri • En iyi tanısal ipucu ο Radyografiler kemik değişikliklerini göstermede en iyi • Protokol önerisi ο Elin yüksek rezolüsyonlu radyografileri kemik tutulumu için en duyarlı ο Radyografik Bulgular • Genel bulgular ο Osteoporoz ο Kemik rezorbsiyonu: tipik olarak bilateral ve simetrik Subperiosteal rezorbsiyon – Özellikle işaret ve orta parmakların orta falankslarında radyal korteksler – Proksimal humerus ve tibyanın medyal korteksleri Subkondral rezorbsiyon (genellikle erozyonu taklit eden kollaps ile birlikte) – Akromiyoklaviküler (AK) eklemler, özellikle distal klavikula – Sternoklaviküler eklemler – Karpaller, metakarpaller ve parmakların subkondral uçları – Dizin eklem yüzü – Diskovertebral bileşkeler – Sakroiliyak eklemler, özellikle ilyak taraf – Simfizis pubis Subtendinöz/subligamentöz rezorbsiyon – Korakoklaviküler ligamanların klavikula bağlantıları – Rotator kılıf yapışma yerinde humerus tüberkülleri – Olekranonda triseps tendon yapışma yeri – İskial tuberositler – Büyük trokanter – Plantar fasya kalkaneal yapışma yeri Fizis rezorbsiyonu özellikle metafiz yüzü boyunca genişleme ve düzensizlik oluşturur (raşitizmi taklit eder) Endosteal/intrakortikal/trabeküler rezorbsiyon – Metakarpal intra kortikal oluklar (dantel benzeri görünüm) ο ο ο ο ο ο ο ο ο – Akroosteoliz (özellikle bant benzeri görünüm) Dişlerin lamina durası Brown tümör 1° HPTH’de daha yüksek sıklık 2° HPTH’nin daha yaygın olması nedeni ile 2° HPTH’de daha sık görülür Mandibula, klavikula, kostalar, pelvis, femur Soliter veya çoğul Nonagresif görüntüleme bulguları: ekspansil litik lezyon, skleroz göstermeyen jeografik sınırlar; kortikal yıkım, periostit, yumuşak doku kitlesi veya matriks yok Daha sık metafizer; epifize uzanabilir veya diyafizden kaynaklabilir Kahverengi tümör tanımı lezyon içindeki kanamadan gelir Yumuşak doku anomalileri Metastatik yumuşak doku kalsifikasyonu – 2° HPTH de daha sık – Eklem çevresi alanları tercih eder: kalça, omuz – Orta boy arterler, akciğerler, kalp, karaciğer • Zayıflamış tendon ve ligamanlar kopabilir veya eklem laksitesine neden olabilir Osteoskleroz Daha sık tedaviyi takiben görülür Mekanizma bilinmiyor Daha sık aksiyel iskelette görülür; ayrıca kraniumda ve metafizlerde görülür 1° HPTH: genellikle yamalı, diffüz olması olağan değil, iyileşen brown tümörler ile görülebilir 2° HPTH: difüz olabilir; HPTH’nin belirtisi olması gereksiz Periostit Daha sık 2° HPTH ile; özellikle iyileşme fazında Diğer bulgular Kondrokalsinozis • Menisküs, triangüler fibrokartilaj, simfizis pubis • 1° HPTH ile daha sık Böbrek taşları ve nefrokalsinozis Yaygın kemik rezorbsiyonu ve daha fokal kistik rezorbsiyon alanları ± yamalı skleroz ile birlikte kraniumda “Tuz–karabiber” veya “karabiber çanağı” görünümü Omurga: Schmorl nodülleri, genişlemiş disk aralıkları, plato çökmeleri Kemik yumuşamasından kaynaklanan eğrilme deformiteleri İnce kırıklar Eroziv artrit benzeri görünüm Eklem yüzlerinde subkondral erozyon ve kollaps eroziv artriti taklit eder, eller, el bileği, ayak; SI, AK, SK eklemler, simpifizis pubis, diskovertebral konturları tutar – Özellikle 2° HPTH Eklem kenarlarında subperiosteal rezorbsiyon eroziv artrit benzeri görünüm oluşturur, elleri, el bileğini, ayağı; SI, AK, SK eklemler, simpifizis pubisi tutar Osteitis fibroza sistika Kemik iliğinin fibröz ve vasküler doku ile yer değiştirmesi Yapısal olarak zayıflamış kemik deforme olur MR Bulguları • Paratiroid adenomunun tanınmasında duyarlı 11 9