ARTROPLASTİLERE GİRİŞ Ortopedik İmplantlar veya Artrodezler: Artroplastiler ve Artrodezler osteolizis gibi, tümörden daha çok reaktif yumuşak doku kitlesini açıklayan partikül hastalığının kaynağı için, artroplastilere eşlik eden yumuşak dokunun görüntüsü değerlendirilmelidir. mel olarak gösterebilir. Şayet protez tümör rezeksiyonu sonrasında yerleştirildi ise, MR rekürens veya seromanın tümör komplikasyonlarını göstermede kullanılabilir. Metalik artefaktlar var olabilir, ancak bunları modifiye eden bazı ayarlamalar bulunmaktadır: ince kesit görüntüleme, artmış frekans-kodlama gradiyent gücü, artmış alıcı bant genişliği, azalmış ekolar arası boşluk, azalmış etkili eko zamanı, hızlı spin eko sekanslarının kullanılması, yağ satüre görüntülemeden çok STIR’ın kullanılması yararlıdır. Ultrason çok derin değillerse sıvı koleksiyonlarının saptanması ve aspirasyonu için kullanışlı olabilir. Ultrason ayrıca metalik artefaklar nedeniyle görüntülenen alanın MR’da aşırı distorsiyone olması durumunda tümör hastalarının rekürensinde veya diğer komplikasyonlarda takip amacıyla kullanılabilir. Kemik sintigrafisinin artroplasti komplikasyonlarının değerlendirilmesinde duyarlılığı yetersiz görünmektedir. Komponentlerin kendisi fotopenik olup çevresel tutulum beklenmektedir. Tutulumun önemli sayılabileceği cerrahi sonrası geçen sürede önemli farklılıklar mevcuttur. Bu nedenle normal beklenen tutulum ile patolojik tutulum arasında çakışmalar bulunmaktadır. Bir çalışma, TKA gevşemesinden enfeksiyonu ayırmada üç fazlı kemik sintigrafisinin kullanılmasında özgüllüğü %90 olarak vermektedir. Bir başka çalışma FDG PET in özgünlüğünün üç fazlı kemik sintigrafisi ile benzer olduğunu ancak ikisinin de radyografilerden düşük olduğunu göstermiştir. Birçok klinisyen artroplasti enfeksiyonu konusunda kuşku var ise, eklem aspirasyonunun gerekliliği konusunda hemfikirdir. Periprostetik Kırıklar Periprostetik kırıklar anormal morfoloji, osteoporoz, komponentin hafifçe büyük oluşu veya şanssızlık nedeniyle cerrahi sırasında da oluşabilirler. Kırık oluştuğunda cerrah genellikle bu durumun farkındadır. Kırık genellikle tam kat ve yer değiştirmemiştir ve cerrah genellikle kemiği korur, bir serklaj teli ile yeniden biçimlendirir. Kırık postoperatif olarak görünür değildir, ancak telin varlığı muhtemel bir kırık olduğunu gösterir. Postoperatif radyografiler tüm yapıyı içermelidir. Böylelikle protezin uç kısmının ötesindeki kırık görüntülenmiş olur. Postoperatif dönemde mümkün olduğunca ortogonal grafiler alınmalıdır. Total diz protezlerinin patellası veya total kalça protezinin uzun saplı femoral komponentinin baş kesimi gibi spesifik bölgeler intraoperatif kırıklara yatkındır. Bu bölgeler özellikle dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir. Periprostetik kırıklar ayrıca hastanın fiziksel olarak aktif olduğu rehabilitasyon döneminde de oluşabilirler. Bazı hastalar, özellikle osteoporotik olanlar (örneğin yaşlılar, romatoid artrit veya ankilozan spondiliti olanlar veya steroid tedavisi görenler) özellikle kırığa yatkındır. Sık görülen kırık lokalizasyonları erken perioperatif dönemde (total diz artroplastisinde patellada olduğu gibi) veya değişik (fakat karakteristik) bölgelerde (örneğin distal femoral veya total diz artroplastisine komşu proksimial tibyal metafizyel kırıklar) benzer olabilirler. Akut bir kırık belirgin bir büküntü olarak görünebilir, subakut kırıklar lineer skleroz olarak görülürler. İyi kalitede takip radyografilerinin bulunması ve bilgiye dayalı bir tarama paterni çok önemli olup gizli veya tam olmayan kırıklar gözden kaçmazlar. Sonuç Artroplastilerin değerlendirilmesinde görüntüleme yardımcıdır. Malpozisyon, gizli kırıklar, enfeksiyon, gevşeme ve partikül hastalığı gibi anormallikler için, dikkatli bir inceleme paterni her tetkik için değerlendirmenin bir parçası olmalıdır. Her değişiklik için eski indeks radyografilerle karşılaştırma yapmak, komponent pozisyonundaki erken değişikliğin ve eşlik eden gevşemenin tanınmasında yardımcıdır. Her tip artroplasti için sık görülen başarısızlık paternlerinin tanınması, gizli anormalliklerin saptanabilmesine yardımcı olur. BT, MR ve radyografiler problem çözülmesi gereken durumlarda radyografileri tamamlayıcıdırlar. Görüntüleme Önerileri Doğru pozisyonlandırma, uygun ekspojur ve birbirine dik görüntüler ile artroplastilerin birçok komplikasyonu radyografilerde saptalanabilir. Görüntülere protezin tamamı dahil edilmelidir. Özellikle partikül hastalığı ile sonuçlanan masif osteoliz veya komponent gevşemesi ile ilişkili kemik yıkım gibi komplikasyonların doğrulanmasında özellikle bilgisayarlı tomografi kullanılır. Artoplasti revizyonu öncesinde, cerrahi planlama sürecinin bir parçası olarak kemik defektinin yaygınlığını, geriye kalan kemik stoğunun kalitesini ve miktarını anlamak cerrah için önemlidir. Ayrıca BT, TKA komplikasyonlarından iliyopsoas sıvı koleksiyonlarının aspirasyonu veya görüntüleme kılavuzluğunda biyopsi için kullanışlıdır. Büyük metalik protezler bile bilgisayarlı tomografide başarıyla görüntülenebilirler. Görüntü rezolüsyonunu iyileştirmek için, kVp ve mAs’ın arttırılması özellikle düşünülebilir. Ayrıca rezolüsyon; düşük pitch, dar kolimasyon ve yumuşak doku görüntü parametreleri kullanılarak geliştirilebilir. Koronal ve sagital reformatlar metalik artefakları azaltmak için olmazsa olmazdır. MR genellikle ortopedik implant başarısızlığının değerlendirilmesinde gerekli değildir. Bununla birlikte partikül hastalığı veya enfeksiyon ile ilişkili yumuşak doku kitlesi veya sıvı koleksiyonlarının tanısında faydalıdır. Sıvı duyarlı sekanslar silastik ile ilişkili sinoviti mükem- Seçilmiş Referanslar 1. Heffernan EJ et al: The imaging appearances of metallosis. Skeletal Radiol. 37(1):59-62, 2008 2. Nagoya S et al: Diagnosis of peri-prosthetic infection at the hip using triple-phase bone scintigraphy. J Bone Joint Surg Br. 90(2): 140-4, 2008 3. Pandit H et al: Pseudotumours associated with metal-on-metal hip resurfacings. J Bone Joint Surg Br. 90(7):847-51. 2008 4. Toms AP et al: MRI of early symptomatic metal-on-metal total hip arthroplasty: a retrospective review of radiological findings in 20 hips. Clin Radiol. 63(1):49-58, 2008 5. Park JS et al: Focal osteolysis in total hip replacement: CT findings. Skeletal Radiol. 33(11):632-40, 2004 6. Stumpe KD et al: FDG PET for differentiation of infection and aseptic loosening in total hip replacements: comparison with conventional radiography and three-phase bone scintigraphy. Radiology. 231(2):333-41, 2004 7. Taljanovic MS et al: Joint arthroplasties and prostheses. Radiographics. 23(5):1295-314, 2003 8. Manaster BJ: From the RSNA refresher courses. Total hip arthroplasty: radiographic evaluation. Radiographics. 16(3): 645-60, 1996 7 4