KEMİKÇİKLER VE SESAMOİDLER, EL VE ELBİLEĞİ El ve El Bileği: Giriş ve Genel Bakış TERMİNOLOJİ Kısaltmalar • • • • • • Abduktor pollisis longus (APL) Karpometakarp (KMK) Distal interfalangeal (DİF) Triangüler fibrokartilaj kompleks (TFKK) İnterfalangeal (İF) Metakarpofalengeal (MKF) Eşanlamlılar • Karpal boss, karpe bossu • Boyut ο Sesamoidler ve aksesuar kemikcikler 1-10 mm boyut aralığında Küçük olduklarında daha radyodens olma eğilimindedirler • Morfoloji ο Sesamoidler Oval, hemen bitişikteki kemik boyunca eklem yüzüne doğru yönelmiş ο Aksesuar kemikcikler Düzgün, pürüzsüz kortike osifiye parçacıklar Ovalden üçgene kadar değişken şekillerde GÖRÜNTÜLEME Radyografik Bulgular • Radyografi ο Sesamoidler Yuvarlatılmış kortike kemik; eklem yüzeyden bitişik kemiğe doğru İki parçalı veya çok parçalı olabilir ο Aksesuar kemikler Kortike kemik, çoğunlukla çevrede normal konturdaki dokulara kenetlenmiş şekilde Çevredeki kemiklerden veya yakın dokudan ayrılmış gibi bir görünüm yoktur Genel Özellikler • En iyi tanısal ipucu ο Pürüzsüz, yuvarlatılmış, iyi kortike sınırlar • Yerleşim ο Sesamoidler Sadece palmar (volar) yerleşimli; tendinöz açılanmaların hemen yanındaki eklemlerde Tendondan ziyade kapsüle gömülü Tek veya çift taraflı olabilir 5 yaygın sesamoid yerleşimi vardır – 2’si başparmak MKF eklemde; %100 vardır – 1’i Başparmak İF eklemde; %75 vardır – 1’i işaret parmağı MKF eklemde; %35 vardır – 1’i küçük MKF eklemde; %80 vardır Daha az görülen yerleri – Orta ve yüzük parmağın MKF eklemi; işaret parmağı, orta, yüzük ve küçük parmağın DİFleri ο Aksesuar kemikcikler Dorsal palmar veya karpal kemikler arasına yerleşmiş olabilirler Çok sayıda aksesuar kemik – Popülasyonun %1-5’inde görülür – Tümünü doğru adlandırmak gereksizdir fakat normalin varyantı olarak bilmek ve tanımak gerekir ο Yaygın olan kemikcikler Os stiloideum – 2. ve 3. metakarpların dorsumundan bazisine doğru; metakarplara yapışmış olabilir – Karpal boss; karpal çıkıntı dorsalde 3. KMK eklem düzeyinde çıkıntı os stiloieumdan veya osteofitlerin bombelenmesinden kaynaklanır Lunula – Meniskal yapının merkezinde – Ulnar stiloid uca kaynamış olabilir veya yanlışlıkla stiloid kırığı olarak düşünülebilir Os triangulare – TFKK çevresinde distalden ulnara doğru olan çukurda Os hamuli propriyum – Hamatum kancasının palmar yanında Epilunatum – Dorsalden lunata doğru; eklemde de görülebilir İkinci trapeziyum – 1.ve 2. Metakarp tabanında yerleşmiştir Os radyal eksternum – Abduktor pollisis longusta gömülü Os ulnare eksternum – Gerçek bir kemikcik değil de tendon veya bursada kalsifikasyon şeklindedir BT Bulguları • Kemik BT ο Bulgular radyografiye benzer ο Bitişik dokuda kırık hattı olmadan kortike yüzeyli kemikcikler hakkında bilgi verir ο Dejeneratif hastalıklara ait kanıtları ara MR Bulguları • Normal kemikcikler ve sesamoidler ο Kemik veya yumuşak doku ödemi olmaksızın bozulmamış kemik korteksi Görüntüleme Önerileri • En iyi görüntüleme yöntemi ο Radyografi, bilgisayarlı tomografi ο Semptomlar kemikcikle uyumlu ise MR kullanışlıdır • Protokol önerisi ο Radyografi En az 2 planda yapılan görüntülemeler kemikciklerin ve sesamoidlerin kesin yerini belirlemeye imkan tanır ο BT İnce kesit; küçük FOV ο MR Özel ayarlanmış el bileği koili kullan T1 (kemikcikleri belirlemek için) ve sıvı-duyarlı (patolojiyi belirlemek için) sekanslarla uyumlu AYIRICI TANI Kırık • Akut: keskin uçlu sınırlar; parçalar bitişikteki kemik geometrisini tamamlamak üzere birbirine uyar • Kronik: Sınırlar kortike, düzleşmiş fakat hala bütün kemik geometrisine uyar Osteonekroz • Radyodens; parçalı • Dikkat: Daha küçük kemikcikler ve sesamoidler normalde radyodens olma eğilimindedir Heterotopik Osifikasyon • Eğer olgunlaşmışsa ayırt etmek güçleşebilir • Bulunduğu yer için düzensiz ve “büyük boyda” dır 4 7