background image
yan hastalar, HIV ile enfekte hastalarda yüksek olan invaziv servikal kanser riski nedeni
ile, mutlaka Papanicolau testi yapt>rmal>d>r. HIV pozitif hastalarda önerilen afl>lar difte-
ri/tetanoz (5 y>lda bir), inaktif polio, k>zam>k, pnömokok (5 y>lda bir), hepatit B virüsü, he-
patit A virüsü (özellikle hasta HCV pozitif ise) ve influenza virüsü (y>lda bir) afl>s>d>r. H
influenza
Tip B afl>s> iste¤e ba¤l>d>r.
1986 y>l>nda, timidinin sentetik analo¤u olan, zidovudin adl> ilaç (azidotimidin, AZT ya
da Retrovir olarak da bilinir) AIDS tedavisinde kullan>labilir hale gelmifltir. Zidovudine
HIV'>n DNA polimeraz> (revers transkriptaz) ile DNA yap>s>na kat>l>r ve bundan sonraki
DNA sentezini engeller. AIDS tedavisi ile ilgili geçmiflteki çal>flmalarda, zidovudin AIDS
ve ARC hastalar>nda mortaliteyi düflürmüfl ve f>rsatç> enfeksiyon s>kl>¤>n> azaltm>flt>r. Ay-
r>ca geçmiflteki zidovudin çal>flmalar> sonucunda, HIV ile enfekte ARC'li semptomatik
hastalar ve CD4 hücre say>lar> 500/mm
3'
'ün alt>nda olan HIV ile enfekte asemptomatik
hastalar zidovudin ile tedavi edildi¤inde, hastal>¤>n daha ileri evrelere (örne¤in AIDS)
do¤ru ilerlemesinin gecikti¤i gösterilmifltir. Dahas> veriler k>sa dönem sa¤ kal>mda iyilefl-
me ve CD4 hücre say>s>nda düzelme oldu¤unu göstermifltir. Bu tedavinin temel k>s>tlay>-
c> yan etkisi kemik ili¤i bask>lanmas>d>r. Günümüzde zidovudin ve di¤er nükleozid ana-
loglar>, tek bafl>na bir nükleozid analo¤u ile tedavi edilen hastalarda h>zla HIV direncinin
ortaya ç>kmas> nedeni ile, sadece kombinasyon tedavisinde kullan>lmaktad>r.
HIV enfeksiyonunun kombine tedavisinde kullan>lan revers transkriptaz> inhibe eden
di¤er baz> nükleozid analoglar> didanozin (ddI, Videx), zalsitabin (ddC, Hivid), lamivudin
(3TC, Epivir) ve stavudindir (d4T, Zerit). Bu ilaçlar>n HIV'a karfl> in vitro etkinlikleri zido-
vudinle benzerdir. Zidovudine olan üstünlükleri ise efl zamanl> lökopeni durumunda ya
da di¤er kemik ili¤ine toksik ajanlar (örne¤in gansiklovir) ile beraber kullan>ld>klar>nda
daha faydal> olmalar>n> sa¤layan azalm>fl kemik ili¤i toksisiteleridir. Lamivudin, zidovu-
din ile kombine ilaç olarak bulunabilmektedir (combivir). Abakavir (Ziagen), klinik kulla-
n>mdaki ilk guanozin analo¤u olan revers transkriptaz inhibitörüdür. Trizivir; abakavir,
lamivudin ve zidovudini içeren bir kombinasyon ilac>d>r. Di¤er yeni nükleozid analogla-
r> adefovir (preveon), emtrisitabin (FTC, Emtriva) ve amdoksovir'dir (DADP). Bu ilaçlar eski
nükleozid analoglar>na karfl> dirençli olan izolatlara etkilidir. Tenofovir (PMPA, Viread),
günde tek doz kullan>ma izin veren ve bugüne kadar yap>lan çal>flmalarda iyi tolere edil-
di¤i gösterilmifl ve uzun dönem toksik etkisine dair kan>t bulunamam>fl, yeni bir nükleotid
revers transkriptaz inhibitörüdür (NtRTI - Nucleotide revers transcriptase inhibitor). Tru-
vada, emtrisitabin ve tenofoviri içeren bir kombinasyon ilac>d>r.
Didanozinin temel tedavi k>s>tlay>c> toksisitesi akut pankreatittir. Bu nedenle daha ön-
ce pankreatit geçirenlerde ve alkoliklerde kullan>m> kontrendikedir. Ek olarak didanozin,
pentamidin ile efl zamanl> olarak kullan>lmamal>d>r. Zalsitabin, tedavi kesilmedi¤i sürece
düzelmeyen, h>zla ilerleyen ciddi periferik nöropatiye neden olabilir. Lamivudin, hastala-
r>n küçük bir yüzdesinde nötropeni ve periferik nöropatiye neden olabilir. Stavudin has-
talar>n %15-%20'sinde periferik nöropatiye neden olur. Laktik asidoz bu s>n>ftaki birkaç
ajan>n olas> istenmeyen etkisidir.
Birkaç nükleozid olmayan revers transkriptaz inhibitörü (NNRTIs-non nucleozide re-
verse transcriptase inhibitors)- nevirapin (Viramune), delavirdin (rescriptor) ve atevirdin-
kullan>labilir ancak bunlar>n ço¤u h>zla viral direnç geliflimi dezavantaj>na sahiptir. Bu ne-
denle bu ilaçlar günümüzde kombinasyon tedavisinde kullan>lmaktad>r. Yeni bir NNRTI
Bölüm 1:
Enfeksiyon Hastal>klar>
·
41