background image
bu s>n>rda vakalar için iki kategori gerektirirler: hastal>kl> olanlar (Ör. glokomu olan) ve
hastal>kl> olmayanlar (Ör. glokomu olmayanlar). Fakat bu s>n>r kategori için ayr>flt>r>lm>fl
olabilirlik oran> oluflturulabilir ve bu oran böylelikle bu özellikleri (Ör. glokom flüphesi)
gösteren hastalar>n riskini yans>t>r.
No 4: testlerin birlefltirilmesi
Kimi zaman klinisyenler tan> olufltururken iki test kullan>rlar. ise yap>l>r. Her bir test için ayr> ayr> klinik araflt>rmalar tamamland> ise bu iki testin olabi-
lirlik oran> biliniyor olabilir. Bu iki olabilirlik oran>n> ve pretest olabilirli¤ini kullan>larak
posttest olabilirli¤inin hesaplanmas> oldukça caziptir. Ancak bu çok da ak>ll>ca de¤ildir
çünkü bu iki test de birbirinden tamamen ba¤>ms>z de¤illerdir.
Bu örnek üzerinde düflünün: Stratus OCT cihaz> bir tan> testi olarak kullan>lmakta ve
e¤er test pozitif ise GDx testi yap>lmaktad>r. Medeiros ve arkadafllar>n>n kaynaklar> ile her
bir testin olabilirlik oran> elde edilir. Her ne kadar teknolojileri farkl> olsa da iki test de si-
nir lifi kal>nl>¤>n> ölçerler ve birbirleri ile yüksek oranda uyumludur. Bu iki testin birbir-
lerinden tamamen ba¤>ms>z olmamalar> nedeniyle bu iki test stratejisinin gerçek perfor-
mans>, pretest olabilirli¤i ve iki olabilirlik oran>ndan elde edilen postest olabilirli¤i ile kar-
fl>laflt>r>ld>¤>nda tatmin edici olmayabilir.
Di¤er bir test bilefltirme stratejisi ise her iki testin uygulanmas> ve e¤er sonuç pozitif ise
testin pozitif olmas> ile karfl>laflt>r>lmas>d>r. Bu kombinasyonun en iyi çal>flt>¤> durum ise
özgüllükleri yüksek olan (çünkü bu yolla testleri kombine etmek özgüllü¤ü bozmaktad>r)
ve hastal>¤>n farkl> taraflar>n> araflt>ran (örnek olarak glokom için fonksiyonel test ve yap>-
sal test) testlerin kombine edildi¤i durumlard>r. Bir klinik örnek olarak glokomun varl>¤>-
n> araflt>rmak için optik sinir görüntülemesinin ve görme alan>n>n kullan>m> verilebilir.
No 5: klinik uygunluk
fiimdiye kadar gözden geçirilmekte olan klinik testin fiziksel ve finansal olarak hasta için
külfetli olmad>¤> farz edildi. Testin performans özellikleri bir boflluk içinde de¤erlendiril-
miflti. Fakat tüm testler, yan etkiler, tekrarlanma gere¤i ve baflar>s>z olma durumunda ye-
ni bir test eklenmesi gere¤i gibi baz> külfetler tafl>maktad>r. Bir test, hastal>¤>n yakalanma-
s>nda, olabilirlik oran>nda küçük bir art>fl> sa¤larken e¤er pahal> veya a¤r>l> bir durum ya-
rat>yorsa, bu testin klinik uygunlu¤unun oldu¤u söylenemez.
No 6: genellenebilirlik
Yeni tarama ve tan> testlerinin araflt>rmalar>, ço¤unlukla klinik olarak bulgular> olan has-
talar üzerinde yap>lmaktad>r. Bu testler toplum tabanl> örneklemelerin araflt>rmalar>nda
test edildikten sonra kabul edilebilirler (Genifl toplum tabanl> araflt>rmalar>n pahal> olufl-
lar> nedeniyle). Çünkü yeni testlerde elde edilen bilgiler toplum üzerinden de¤il, hastalar
üzerinden elde edilen bilgilerdir ve bu durum testin genellenebilirli¤inin sorgulanmas>na
neden olabilir. Yeni testler, tan> koymadaki yararl>l>klar> aç>s>ndan de¤erlendirilirken bile
hastalar>n özellikleri ofis prati¤indeki hastalar> yans>tmayabilmektedir. Örnek olarak, ke-
sin glokom tan>l> hastalarla genç ve hastal>ks>z insanlar çal>fl>labilir. Bu mükemmel bir du-
yarl>l>k ve özgüllük sa¤lamakla birlikte s>n>rda glokomu olan ve yafll> olan hastalarda uy-
gulanamayacakt>r.
Bölüm 16:
Pratikte ve lmas>
·
359