¤inin) net bir tan>m> var m>d>r? Bu tan>m çal>flman>n planlanmas>ndaki esas> gösterir. Bu
bir klinik tabanl> çal>flma m>yd>, çok merkezli miydi yoksa bir topluluk tabanl> çal>flma
m>yd>? Terapötik denemelerde, hasta dahil ve hariç etme ölçütleri, bir giriflimle tedavi edi-
len ve edilmeyen kiflilerin özelliklerini belirler. Kolay zararlanabilecekleri düflünülerek
baz> özel hasta gruplar> çal>flma harici b>rak>labilir. Örne¤in, oküler hipotansif ilaç dene-
me çal>flmalar>n>n ço¤u çocuk ve hamileleri çal>flma harici b>rakt>klar> için, ço¤u oküler hi-
potansif ajan>n bu iki grupta kullan>m> ile ilgili çok az emniyet ve etkililik verisi mevcut-
tur. Spesifik bir oküler hipotansif ajan>n bir çocuk veya hamilede kullan>m> ile ilgili bir ka-
rar verilmesi gerekirse, bilgilerin ço¤u sadece bireysel olgu sunumlar>ndan veya retros-
pektif vaka serilerinden edinilebilir.
nuçlar>n>n dolays>z olarak belli hastalara uygulan>p uygulanamayaca¤>na karar verilme-
sidir. Burada sorulacak sorular: Giriflim rastgele mi uygulanm>flt>? Tedavi grubu ile kon-
trol grubu mukayese edilebilir midir? Bir giriflimi özellikli bir kat>l>mc>ya rastgele uygu-
laman>n amac>, randomizasyonun tarafgirli¤in aza indirgenmesine yard>mc> olmas>d>r.
E¤er kontrol grubunda mevcut olmayan özel karakteristiklere haiz kat>l>mc>lar belli bir gi-
riflim uygulanmas> için seçilirlerse, giriflimin gerçek tedavi edici etkisinin de¤erlendiril-
mesini güçlefltirecek flekilde, giriflimin etkisinin gerçe¤inden az veya çok bulunaca¤> muh-
temeldir. Bu seçim tarafgirlili¤i, iyi niyetli baz> klinisyenlerin daha ilerlemifl safhadaki
hastalar>n> daha invaziv giriflime dahil etmelerinde görülebilir. Böyle bir seçim tarafgirli-
¤inin, daha invaziv tedavilerin daha kötü tedavi sonuçlar> verece¤i yönünde bir bulgu ve-
rece¤i muhtemeldir. Bir giriflim rastgele bölüfltürülürse, kat>l>mc> seçim tarafgirlili¤ini
azaltacak flekilde, herhangi bir tedavi grubuna kat>lmak için eflit flansa sahip olur. Ancak,
randomizasyon her zaman kat>l>mc> gruplar>n benzer olmas>n> garantilemez. Gruplar>n
benzer olup olmad>klar>na karar vermek için, sonucu etkileyebilecek hususlarda kat>l>m-
c>lar>n özelliklerinin incelenmesi gerekir. Örne¤in, laserlerin diabetik retinopati tedavisin-
deki etkilerinin de¤erlendirildi¤i bir çal>flmada, retinopatinin ilerlemesi veya gerilemesin-
de muhtemel etkileri olabilece¤i için, diabetik kontrol, kan bas>nc> ve kullan>lan ilaç tiple-
ri iki grupta da benzer olmal>d>r.
hastal>¤>n derecesidir. Sadece bir hastal>k derecesindeki hastalar m> çal>fl>lm>flt>r, yoksa ka-
t>l>mc>lar hafif, orta ve ciddi seviyelerdeki de¤iflik hastal>k evrelerinden de seçilmifller mi-
dir? Klinik denemeler genellikle, sonuçlar> benzer hastal>k seviyelerine uygulanabilecek
ve genellenebilecek flekilde seçilmifl bir hastal>k derecesini araflt>r>rlar. S>k yap>lan bir yan-
l>fl, belli bir hastal>k derecesi için edinilmifl bulgular> de¤iflik derecede hasta olan tüm has-
talara genellemektir. Örne¤in, belli bir tedavi, trabekülektomi uygulanm>fl hafif glokoma-
töz hasar> bulunan hastalarda etkili olmufl ancak ileri glokomatöz hasar> olanlarda etkili
olmam>flsa, bu çal>flman>n sonuçlar>n>n uygulanmas> sadece erken glokomatöz hasarl>