d>¤>nda %211 (9,5/4,5) bulunmufltur.
al>nd>¤>nda oküler hipertansiyonu olup tedavi edilmeyen birinde glokom oluflma riskin-
deki art>fl>n %5 olmas> küçük görünebilece¤i gibi, oküler hipertansiyonu olup tedavi al-
mayan birinde glokom geliflmesi riskindeki %211'lik art>fl da oldukça büyük görünebil-
mektedir. Yorumlamaya yard>mc> olabilecek anahtar bir bilgi ise `sonucun temel olas>l>-
¤>`d>r Günlük hayatta insanlar kazaya ba¤l> ölümlerinin nispi risklerini katlayarak, uça¤a
binmeye hevesli olabilirler çünkü ters sonucun temel olas>l>¤> oldukça düflüktür. E¤er uçu-
lan her bir milyon mildeki atfedilen riski %5 olan iki havayolu flirketi aras>nda seçim yap-
ma flans> oldu¤unda bu oran pek de küçük gibi gelmeyecektir. Bu yüzden hastalara temel
olas>l>k veya beklenen sonuçlar>n verilmesi hastalar>n bunlar> kullanarak daha kolay yo-
rum yapabilmelerini sa¤lamaktad>r. Bu, özellikle, risk oran>n>n %100'den daha düflük ol-
du¤u durumlarda daha do¤rudur ve yanl>fll>kla atfedilen risk olarak yorumlanabilir. Ör-
nek olarak, %10 ile %13 aras>nda olan bir ters sonuç oran>n>n fark> nispi riski de içine ala-
rak yaklafl>k %30 gibi tan>mlanabilir fakat bunlar temel olas>l>kla ayn> fleyler de¤illerdir. Bu
%30 kelimesi %10 ile %40 aras>ndaki bir karfl>laflt>rma gibi gelse de asl>nda de¤ildir.
yeti olup (sigara içme gibi) hastal>¤> olmayan>n (kontrol) odds'u karfl>laflt>r>l>r. Hastal>k na-
dir görülen bir hastal>k ise odds oran> bu maruziyetin nispi riskine yaklafl>r. Çünkü karfl>-
laflt>r>lan bu iki durumunda paydas>, hastal>¤>n nadir görülen bir hastal>k olmas> nedeniy-
le 1'e yak>nd>r. Örne¤in, nispi olarak nadir görülen geç YBMD'n>n olas> riskleri üzerine ya-
p>lan meta analizlerde sigara içimi için odds oran> 2,35'dir. Bu de¤er, sigara içmeyenler ile
sigara içenler karfl>laflt>r>ld>¤>nda geç YBMD geliflme riskinin %235 olarak yorumlanabilir.
nu etkiler. Özel faktörlere maruz kalmak klinik olarak anlaml> olabilir veya olmayabilir.
Örne¤in, emniyet kemeri takmak YBMD aç>s>ndan klinik olarak anlaml> de¤ilken sigara
içmek anlaml> olabilir. Risk faktörlerinin bir alt kümesi hastal>¤>n temelinden etkili olan
`nedensel risk faktörleri'dir. Çünkü gözlemsel çal>flmalarda nedensel risk faktörleri ile ne-
densel olmayan risk faktörlerini ay>rt etmek zordur, araflt>rmac>lar s>kl>kla tümevar>m yo-
luyla yönelimli nedensel ölçütleri, risk faktörlerinin, nedensel mi yoksa nedensel olmayan
risk faktörleri mi oldu¤unu anlamak için kullan>rlar. The Surgeon General'in 1964' teki ra-
porunda sigara ve sa¤l>k ile gözlemsel verilerdeki nedensel iliflkilerin tan>mlay>c> ölçütler-
le birlikte yorumlanmas> bir ç>¤>r açm>flt>r.
durulmal>d>r. Buradan ç>kan sorular, çal>flmaya al>nma ölçütleri hastaya uygulanacak
olan faktörleri içeriyor mu? Ya da bulgular hastada sonuca ulaflmay> sa¤l>yor mu? Anla-
fl>lmas> zorunlu olan bir kavram da bireysel etki ve ortalama etki aras>ndaki ay>r>md>r. Ör-
nek olarak, OHTÇ'daki araflt>rmac>lar, G
kindeki yaklafl>k %10'luk art>flla iliflkili oldu¤unu rapor etmifllerdir. Bu tüm oküler hiper-
tansif hastalarda G