background image
hastalarla s>n>rlanmal>, ileri glokomatöz hasar> olanlara da genellenmemelidir. Böylece,
çal>flma sonuçlar>n>n genellenebilirli¤i, çal>flmaya dahil edilen kat>l>mc>lar>n özellikleri ile
belirlenir ve bu sonuçlar>n uygulanmas> benzer karakteristiklere sahip hastalarla s>n>rlan-
d>r>lmal>d>r.
Model Büyüklü¤ü Saptanmas>
Çal>flmaya bafllamadan önce model büyüklü¤ü (çal>flmadaki kat>l>mc>lar>n say>s>) saptan-
m>fl m>yd> ve öyle ise model büyüklü¤ünün saptanmas>nda hangi ölçütler kullan>lm>flt>?
Her klinik çal>flman>n amac>, giriflim yap>lsa da yap>lmasa da sonucu ayn> olaca¤>n> söy-
leyen null hipotezini (geçersizlik olas>l>¤>) çürütmektir. Model büyüklü¤ü, null hipotezini çü-
rütme olas>l>¤>n> en üst düzeye ç>karacak flekilde hesaplan>r. Tahmini model büyüklü¤ü
genellikle, tedavinin sonuca etkisinin (örne¤in, görme keskinli¤inde art>fl, Gkat>lanlar aras>nda maküler ödemin çözülme oran>) umulan büyüklü¤üne ba¤l>d>r. Ge-
nellikle, büyük bir tedavi etkisi bekleniyorsa, gerekli model büyüklü¤ü, küçük bir tedavi
etkisi beklenen çal>flmaya göre daha düflüktür. Tahmini etki büyüklü¤ü genellikle mevcut
literatürden bulunur. Model büyüklü¤üne dikkatli bir flekilde karar verilmelidir. nuçlar önceki etki büyüklü¤ü tahminlerini do¤rulamad>¤>nda, çal>flman>n ortas>nda mo-
del büyüklü¤ünü de¤ifltirmek uygun de¤ildir.
Giriflim ile
Giriflim aç>kça tarif edilmifl miydi ve tekrarlanabilir mi? Birçok ilaç çal>flmas>nda, ilac>n
konsantrasyonu yay>nda bildirilmifltir ancak ilaçtaki di¤er bileflenlere ait ayr>nt>lar aç>kça
belirtilmemifl olabilir. Benzer bir flekilde, cerrahi çal>flmalarda, di¤er cerrahlar>n yapabile-
cekleri flekilde ifllem net bir flekilde tarif edilmelidir. tik bir husus, giriflimin tekrarlanabilirli¤inin bilinmesinin önemidir. n faydalar>n>
de¤erlendiren çal>flmalarda, ilaç içeri¤inin ve yo¤unlu¤unun standardizasyonu kesindir
çünkü ilaç üreticileri kat> federal kurallara uymak zorundad>rlar. Çal>flma süresince ilac>n
içeri¤i ve yo¤unlu¤u test edilebilir. Bu test, ilac>n istikrarl> bir flekilde haz>rland>¤>n> do¤-
rular. flmalar>n>n aksine, cerrahi çal>flmalarda benzer kat> istikrar genellikle yoktur
ve bildirilmez. Cerrahi ifllem, farkl> cerrahlar>n her vakaya ayn> flekilde uygulayabilecek-
leri bir ifllem olmal>d>r. De¤iflik cerrahi yöntemlerin mukayese edildi¤i veya ilaç ile cerra-
hinin karfl>laflt>r>ld>¤> çal>flmalarda, giriflimin uyguland>¤> tüm kat>l>mc>lara cerrahi yön-
tem tekrar edilebilir bir flekilde uygulanm>fl olmal>d>r. Her ne kadar cerrahi standardizas-
yon mükemmel olamasa da, çal>flmaya bafllamadan önce tüm cerrahlar>n e¤itimi, çal>flma
esnas>nda cerrahi ifllemin baz> özel bölümlerinin gözlemlenmesi ve ameliyat sonras> ba-
k>m standardizasyonu ile tek düzenlilik yolunda çok mesafe kat edilmifl olacakt>r.
Sonuç ile
Sonuç ölçümleri aç>kça tarif edilmifl miydi ve güvenilir/objektif bir flekilde ölçülmüfl
müydüler? Ölçümler genellikle çal>fl>lan hastal>k için özgündür. Ancak, ço¤u oküler çal>fl-
ma, görme keskinli¤inin ölçülmesini içerir. flmalar, görme alan> de¤er-
342
·
Genel T>pta Yenilikler