jonktiva intraepitelal neoplazisi ve baz> bafl ve boyun skuamöz hücreli karsinom vakalar>
ile yüksek birliktelik ve yak>n iliflki gösterir. Güncel çal>flmalar HPV'nin baz> akci¤er ade-
nokarsinomlar>nda muhtemel etyolojik role sahip olduklar>n> varsaymaktad>r. Tüm in-
sanlar>n %50'sinden fazlas> yaflamlar> süresince ya rahimiçi ya da cinsel yolla bulaflan en-
feksiyon yoluyla HPV ile enfekte olmufllard>r. HPV PZR analiz teknikleriyle saptanabilir
ve HPV için yüksek riskli kad>nlar Papanicolaou testi zaman>nda HPV testi yapt>rmal>d>r-
lar. HPV enfeksiyonundan ve onun sekellerinden korunmak içi afl>lar yak>n zamanda kul-
lan>ma girmifltir. HPV'nin servikal kanser ile iliflkisi 13. Bölümde tart>fl>lm>flt>r.
morbidite ve ölümün efllik etti¤i h>zl> bir flekilde bulaflan enfeksiyöz hastal>kt>r. 114 gün-
lük bir epidemi 2002'nin sonu ve 2003'ün bafllang>c>nda 5 k>tada 29 ülkeyi kaplad> ve bil-
dirilmifl 8422 insan> etkiledi, 916 ölüme sebep oldu (vaka ölüm oran> %11). Tüm dünyada,
özellikle Asya'da, seyahat ve ticaret üzerine yan etkileri çok büyük olmufltur.
alanlar>ndaki 300'den fazla yerlinin etkilendi¤i salg>ndan kontamine at>klar sorumlu bu-
lundu. Enfeksiyon h>zl>ca uçak seyahatleri ile di¤er ülkelere s>çrad>. Çin, Hong Kong ve
Singapur tüm vakalar>n %87'si ve ölümlerin %84'üne sahipti. Ortalama kuluçka süresi 6.4
gün idi ve bulgular>n bafllamas> ile hastaneye yat>fl aras>ndaki süre 3 - 5 gün aras>ndayd>.
Kuluçka süresi bulgu vermeyen hava yolu yolcular>n>n tüm dünyaya hastal>¤> yaymas>na
f>rsat verdi. Her vaka taraf>ndan hastal>k bulaflt>r>lan kifli say>s> 2.7 hesapland>. Kayna¤>-
n> büyük olas>l>kla insan ve vahfli hayvan temas>ndan alan yeni bir koronavirüs (CoV)
SARS'>n etkeni olarak belirlendi ve SARS'>n genomu Dünya Sa¤l>k Örgütü taraf>ndan ya-
y>nlanan SARS hakk>nda dünya çap>nda rapor sonras> aylar içinde çözümlendi. S>k> ka-
rantina uygulamas> SARS'>n ilk salg>n>n> baflar>l> bir flekilde sonland>rd>.
¤az a¤r>s>, burun t>kan>kl>¤>, bas dönmesi, bulant>, kusma ve ishaldir. SARS'in ilerleme h>-
z>nda ve hastal>¤>n fliddetinde genifl bir yelpaze vard>r ve viral ço¤alman>n evresi, enfla-
matuar pnömoni ve kal>c> akci¤er fibrozu klinik olarak belirsizdir.