rekecektir. Özellikle farkl> sa¤lay>c>lar>n karfl>laflt>r>lmas>n>n sonuçlar>n>n analizleri, ista-
tistiksel ve klinik farkl>l>k, karmafl>kl>klar ve ayarlamalar, uygun karfl>laflt>rman>n yap>l-
mas>, analizler kullan>l>rken tan>mlanm>fl sonuçlar>n gözlemlenen de¤iflkenliklerinin kap-
samlar>, önemli sorular do¤urabilir. Sistemi gelifltirmek için gerekli olan son bölüm, de-
vaml> geri besleme sürecini kolaylaflt>racak bunun sayesinde de performans>n takibi ve
gelifltirilmesini sa¤layacak olan veri sunum yöntemleridir. Karfl>laflt>rmalarla iliflkili bö-
lümler zaman içinde anlafl>lmas> için önemli hale gelirler.
önerilmifl göstergelerdir. Bu geçerlilik olarak tan>mlan>r. Oftalmologlar>n s>kl>kla karfl>lafl-
t>klar> sorulardan biri hastan>n göz muayenesi esnas>nda gözünün büyütülüp büyütülme-
di¤idir ki, bak>m>n kalitesinin ölçülmesinde diabetik bir hastan>n y>lda en az bir iki kez re-
tinal muayenesinin yap>lmas> çeflitli ulusal de¤erlendirmelerde kullan>l>r. Dilate muaye-
nenin yap>l>p yap>lmad>¤>n> ne gösterebilir? Alt>n standart olarak da bilinen, tek ve en iyi
yol tüm oftalmolojik muayenenin videoya kaydedilmesidir ki bu sayede de¤erlendiren ki-
fli büyütücü damlalar>n damlat>lmas>ndan sonra indirekt oftalmoskop ile veya aynal> kon-
takt lens ile dilate muayenenin gerçekten yap>ld>¤> not edebilir. Uygulama k>lavuzlar>na
göre bir alternatif alt>n standart ise periferi de içeren retina foto¤raflar>n>n elde edilmesi-
dir. fiunlar da ayr>ca dilate muayenenin yap>ld>¤> sonucuna ç>kartabilir: (1) dilatasyon ya-
pan damlalar>n göze damlat>ld>¤>n> gösteren belge; (2) `normal' veya `anormal' olarak
kaydedilmifl, periferik dilate muayene yap>ld>¤>n> gösteren ve `perifer' veya `P' harfi ile
gösterilen flema gösterimlerinin varl>¤>; (3) perifer ve periferik bulgular>n kaydedildi¤i re-
tina diyagram> veya çizimi. Tüm bunlar>n yer ald>¤>, geçerli ölçümlerin yap>ld>¤> bir fle-
man>n varl>¤> dilate göz muayenesinin yap>ld>¤>n> gösterirken bunlar>n olmamas> bu mu-
ayenenin yap>lmad>¤>n> gösterir. Bir alt>n standart için vekillerin kullan>lmas>na yap>sal ge-
çerlilik denilir.
güvenilirlik'tir. Koflullar ne kadar de¤ifltirilmeli?
gözden geçirebilir, dikkati da¤>lm>fl ve yorgun olabilir. Test veya gözden geçirme ayn> kli-
nisyen taraf>ndan fakl> bir zamanda tekrar edildi¤inde analiz ayn> sonuçlar> verir mi? Tek-
rarland>¤>nda hatalar> en aza indirmek için tasarlanm>fl de¤erlendirmelerin iyi test-tekrar-
test güvenilirli¤i ve tekrarlanabilirli¤i oldu¤undan bahsedilebilir.
cede bir intrarater (gözlemciler aras>) güvenilirli¤inden söz edilebilir. Üçüncü olarak, (ve-
rileri elde edip analizlerini gerçeklefltiren e¤itim ve destek sistemleri gibi) ölçümler, pek
çok farkl> insan>n uygulayarak ayn> sonuçlara ulaflabilece¤i flekilde tasarlanmal>d>r. Bu
özelli¤e sahip ölçümlerin iyi bir interrater güvenilirli¤ine sahip olduklar>ndan bahsedile-
bilir.