background image
Bunun ö¤renilmesi zaman almaktad>r. ACRIN 6666 ça-
l>flmas>ndaki bir araflt>rmac> olarak, kiflisel deneyimim-
de, ikinci ve üçüncü taramalarda, tarama ultrasonografi-
si sonras> hastalar>n yeni bir tetkik için geri ça¤r>lma
("callback rate") oranlar> azal>rken, lezyon yakalama
oranlar> gerçekten yükselmifltir. Artan deneyimle bera-
ber, tarama ultrasonografisi verilerinin de iyileflece¤i dü-
flünülebilir.
Elde prob tutarak gerçeklefltirilen tarama ultrasonog-
rafisi çal>flmalar>n>n sonuçlar>na ra¤men, meme radyolo-
¤u, mamografi teknisyeni ve meme ultrasonografisi tek-
nisyeni say>lar>ndaki kronik k>s>t>l>l>k nedeniyle, Ameri-
ka Birleflik Devletleri'nde bu tip tarama ultrasonografisi
ile tarama gerçeklefltirecek, yeterli say>da hekim ya da
ultrasonografi teknisyeni oldu¤una inanmamaktay>z. Bu
nedenle, memenin sonografik taramas>n>n yayg>nlaflabil-
mesi için, sadece hastalar>n geri ça¤r>lma ve negatif bi-
yopsi oranlar>ndaki iyileflmelerin yan>nda, ultrasonogra-
fik otomasyonu konusunda da geliflmelere gereksinim
var gibi gözükmektedir. Bu fark>ndal>k memenin ultra-
sonografik taramas>nda otomatize yaklafl>mlara yeniden
ilgi duyulmas>na yol açm>flt>r. Memeye dedike birkaç
adet otomatize ultrasonografi cihaz> gelifltirilmifl olmak-
la birlikte, bu konuda yay>nlanm>fl veriler henüz mevcut
de¤ildir. Ço¤u otomatize yaklafl>mda üç boyutlu (3-D)
ultrasonografi kullan>lmaktaysa da, mevcut meme ultra-
sonografi deneyimi elle gerçeklefltirilen iki boyutlu (2-
D) ultrasonografi deneyimine dayal>d>r. Dolay>s> ile, he-
nüz 3-D ultrasonografi ile yap>lacak çok ifl vard>r. Gelifl-
tirilmifl otomatize bir cihazda, bir 3-D matriks kullan>-
larak görüntüler yerine, otomatize yaklafl>mla 2-D olarak
elde edilip, videoda depolanm>fl görüntüler kullan>lmak-
tad>r. Bir prevalans taramas>n>n, henüz yay>nlanmam>fl
verilerinde, binde 3.6'l>k mamografik saptama oran>n>n
tam iki kat> olan binde 7.2'lik bir oran bildirilmifltir.
Yani, bu yaklafl>mla elde edilen, mamografiye göre art-
m>fl lezyon saptama oran>, elle yap>lan ultrasonografi de-
¤erleri ile k>yaslanabilir performans göstermektedir. Ul-
trasonografi ile saptanan grupta, mamografi ile saptanan
gruba göre 3 kat daha fazla bulunan, 10 mm.den k>sa
maksimum çapa sahip kanserler, otomatik taray>c> ile,
elle yap>lan ultrasonografiye göre daha fazla oranda sap-
tanm>fllard>r. Geçmiflte elle yap>lan ultrasonografi ve
mamografi ile saptanan kanserlerin boyutlar> birbirine
eflit bulunmufl olup, bu konuda ultrasonografinin bir üs-
tünlü¤ü ortaya konmam>flt>r. Bu bilgiler >fl>¤>nda, yuka-
r>da sonuçlar>ndan söz edilen çal>flman>n sonuçlar>, tüm
meme taramas>nda otomatize yaklafl>m aç>s>ndan umut
vermektedir.
Günümüze kadar meme ultrasonografisi, tarama için
onaylanm>fl olmay>p, bu nedenle de bu amaçla sa¤l>k si-
gorta sisteminde tetkik ücret kodu ya da geri ödemesi
söz konusu de¤ildir. Tüm meme sonografik taramalar>-
n>n büyük ço¤unlu¤u, hedeflenmifl tan>sal de¤erlendir-
melerin devam> niteli¤indedir. Sa¤l>k sigorta sisteminde
tetkik ücret kodu ve geri ödemelerinin gerçekleflebilme-
si için, özellikle otomatize sistemlerden olmak üzere, çok
daha fazla miktarda sonografik veri ve deneyim birikimi-
ne gerek vard>r.
Meme ultrasonografisinin onaylanm>fl ve en çok bafl-
vurulan uygulamas> tan>sal kullan>md>r. Bu amaçla ya-
p>lan uygulamalar genellikle, mamografi ya da sadece
muayene ile elde edilenden daha spesifik bir tan>ya ula-
flabilmek amac> ile, mamografi ve klinik muayenenin ar-
d>ndan, hedefe yönelik flekilde gerçeklefltirilir. Hedefe
yönelik, tan>sal meme ultrasonografisinin en s>k endi-
kasyonlar>n> ele gelen kitleler ve mamografik anormal-
likler oluflturur. Hedefe yönelik, tan>sal ultrasonografi-
nin spesifik amaçlar> aras>nda, benign lezyonlar>n k>sa
aral>kl> mamografik izlemlerini ve biyopsilerini önle-
mek, her türlü giriflime rehberlik yapmak, klinik ve ma-
mografik becerileri gelifltirmek amac> ile görüntüsel ge-
ri bildirim sa¤lamak ve mamografide atlanan malignite-
leri saptamak bulunur.
ULTRASONOGRAF
Meme ultrasonografisinde yak>n görüntüleme için opti-
mize edilmifl yüksek frekansl> transdüserlere ihtiyaç du-
yulur. Meme ultrasonografisinde kullan>lan transdüser-
ler genelikle elektronik olarak odaklanm>fl lineer dizi-
limli problard>r. Meme sonografisinin akreditasyonu ile
ilgili tüm kurumlar (Amerikan Kanser Derne¤i [ACS],
Amerikan Radyoloji Koleji [ACR] ve Amerikan T>bbi
Ultrasonografi Enstitüsü [AIUM]) en az 7 MHz'lik fre-
kansta transdüser kullan>m>n> flart koflmaktad>r. "Bir bu-
çuk boyutlu" ya da matriks dizilimli transdüserler olma-
d>klar> sürece, söz konusu lineer dizilimli elemanlar,
transdüserin k>sa de¤il, uzun ekseni do¤rultusunda
odaklan>rlar. K>sa eksen do¤rultusunda odaklanabilmesi
için, yap>m aflamas>nda transdüsere sabit bir akustik
mercek yerlefltirilmesi gerekir. K>sa eksen merce¤inin
odak uzunlu¤u, transdüser frekans>n>n yan>nda, düflük
frekanslar için daha derin, yüksekler içinse daha yüzeyel
olmak üzere, transdüserin kullan>laca¤> uygulama derin-
li¤ine göre de¤ifliklik gösterir. Frekans> 5 MHz olan
transdüserler yak>n alan için de¤il, tipik olarak periferik
vasküler ultrasonografi için kullan>l>r. Bunlar>n odak
uzunluklar>, genellikle gö¤üs duvar>na kadar ulaflan 3.5-
4.0 cm'lik de¤erlerde olup, meme ultrasonografisi için
fazlad>r. Transdüserin odak uzunlu¤unun gö¤üs duva-
r>nda olmas> ise, memenin yüzeyel ve orta derinlikteki
küçük lezyonlar>n volüm averaj> etkisine maruz kalmala-
r> sonucunu do¤urabilir. Volüm averaj> ekojeniteyi o
kadar de¤ifltirebilir ki, kistik lezyonlar yalanc> olarak so-
lid, hipoekoik solid lezyonlar ise aldat>c> flekilde izoeko-
ik ve zor seçilir hale gelebilir. Meme ultrasonografisinde
kullan>lan 7.5-12 MHz'lik transdüserler, 1.5-2 cm de-
rinliklere odaklanm>fl olup, volüm averaj> etkisi en aza
indirilebilmifltir (Resim 20-1). Ancak, k>sa eksenleri
do¤rultusunda, memenin orta derinlikteki bölgesine
odaklanm>fl transdüserlerde bile, lezyonu derinlefltirici
akustik jel/su yast>¤> kullan>lmad>¤> takdirde, küçük,
yüzeysel yerleflimli lezyonlarda volüm averaj> etkisi ger-
çekleflip, aldat>c> sonuçlar ortaya ç>kabilir (Resim 20-2).
774
KISIM III
Yüzeysel Dokular, Karotis Arter ve Periferal Damar Ultrasonografisi