background image
U
ltrason, tan>sal t>pta önemli bilgi birikimi sa¤lam>fl
olup özellikle obstetri baflta olmak üzere t>p prati¤ini
büyük oranda etkilemifltir. Her y>l milyonlarca sonogra-
fik inceleme gerçeklefltirilmekte olup düflük maliyet,
gerçek zamanl> etkileflimler, tafl>nabilirlik, ve aflikar bi-
yolojik etkilerin (biyoetkiler) olmamas> nedeniyle en
h>zl> geliflen görüntüleme yöntemi haline gelmifltir. Ta-
n>sal ultrasonografinin klinik uygulamalar> sonucu, has-
ta ve uygulay>c> üzerinde ciddi anlamda bir biyoetkisi
gösterilememifltir.
ULTRASON ÇIKIfi GÜCÜNÜN
DÜZENLENMES<
Günümüzde, Amerikan G>da ve trason cihazlar>n>n maksimum ç>k>fl güçlerini düzenleye-
rek, belirlenmifl bir seviyede olmas>n> sa¤lamaktad>r. Gü-
nümüzdeki cihazlar>n lisansland>r>lmas>nda 1976'dan
önce üretilen cihazlar ile ayn> etkinlik ve güce sahip ol-
mas> göz önünde bulundurulmaktad>r. Sonografi hakk>n-
daki bu tarihi düzenleme klinik olarak kullan>labilir bir
iyileflme sa¤larken bir güvenlik pay>n>n oluflmas>na ola-
nak sa¤lam>flt>r. Bu mekanizma, epidemiyolojik kan>tla-
ra dayanarak, ultrason maruziyet seviyelerini oldukça az
biyoetki oluflturacak seviyelere s>n>rlamaktad>r.
Tan>sal ultrasonda baz> uygulamalar için maksimum
akustik ç>k>fl güçleri "510K Track 3" ad> verilen FDA
onay süreci ile artt>r>lm>flt>r. Kullan>mdaki ço¤u ultra-
son sistemi bu flekilde onay alm>flt>r. Track 3 süreci da-
ha iyi bir görüntüleme potansiyeli sa¤lamakta ve daha
sonra tart>fl>laca¤> üzere, potansiyel biyoetkiler ile ilgili
ek bilgilerin kullan>c>ya sunulmas> gereklili¤ini ortaya
ç>karmaktad>r. Bu nedenle bilinçli bir karar verme me-
kanizmas>, arzu edilen tan>sal bilgi ve ultrasonun muh-
temel yan etkileri göz önüne al>nd>¤>nda önemlidir.
Maksimum ç>k>fl gücünü k>s>tlayan FDA düzenlemeleri
halen yürürlükte olup gelecekte cihazlar ultrasonografi
teknisyenleri ve hekimlerin akustik ç>k>fl gücünü biyolo-
jik bir yan>t oluflturabilecek seviyeye ç>karmas>na olanak
sa¤layabilir.
Her ne kadar sonografik muayene s>ras>nda yap>lan
seçimler, iyonizan olmayan radyasyon kullan>lan görün-
tüleme yöntemlerine yarar-zarar oran> aç>s>ndan denk ol-
masa da, zamanla kullan>c> tan>sal olarak gerekli olan ul-
trason maruziyetini belirlemekte sorumlu olarak görüle-
cektir. Bu nedenle kullan>c> ultrason maruziyeti ile ilifl-
kili potansiyel biyolojik etkileri bilmelidir. Ayr>ca has-
talar da tan>sal ultrason muayenesinin güvenli olup ol-
mad>¤> konusunda bilgilendirilmelidir. Bilim dünyas>
sonografinin baz> potansiyel biyoetkilerini tan>mlam>fl
olsa da, neden-sonuç iliflkisi kurulamamas> hiç etki ol-
34
B
ÖLÜM
2
Biyolojik Etkiler ve Güvenlik
J. Brian Fowlkes ve Christy K. Holland
Çeviri: Fatih Kantarc>
Bölüm Plan> ve Bafll>klar>
ULTRASON ÇIKIfi GÜCÜNÜN
DÜZENLENMES<
SESTERMAL ETKUltrason Is> Üretir
Doku Is>nmas>n> Kontrol Eden
Faktörler
Uzaysal odaklama
Zamansal Hususlar
Doku Tipi
Kemik Is>nmas>
Yumuflak Doku Is>nmas>
Hipertermi ve Ultrason Güvenli¤i
Termal
Homojen Doku Modeli (Yumuflak
Doku)
Odak Üzerinde Kemik Doku Modeli
(Fetal Uygulamalar)
Yüzey Üzerinde Kemik Doku Modeli
(Transkranyal Uygulamalar)
Termal Etkilerin Tahmini
Termal Etkiler Özet Ç>kar>m
AKUST
ETK
Potansiyel Biyoetkilerin Kaynaklar>
Sonokimya
Tafl K>rmada (Litotriptör) Kavitasyon
Kan>t>
Akci¤er ve Ba¤>rsakta Biyoetkiler
Ultrasonografik Kontrast Maddeler
Mekanik
Gaz Cisimci¤inin Biyoetkileri
Üzerine Özet Ç>kar>m
ÇIKIfi GÜCÜ GÖSTERGE
STANDARDI
GENEL AIUM GÜVENL
AÇIKLAMALARI
EPULTRASON ÇIKIfi GÜCÜNÜN
KONTROLÜ
ULTRASONOGRAF
V