background image
B
öbre¤in bafll>ca fonksiyonu metabolik art>k ürünlerin
boflalt>lmas>d>r. Böbrekler bu ifllevi, günde 1700 litre-
den fazla kan>, 1 litre yüksek konsantrasyonlu idrara çe-
virerek gerçeklefltirir.
1
Böbrek, eritropoetin, renin ve
prostaglandinler gibi çok say>da hormonu salg>layan en-
dokrin bir organd>r. Ayn> zamanda böbrekler, su-tuz ve
asid-baz dengelerini düzenleyerek homeostaz>n sa¤lan-
mas>nda da görevlidir. Renal toplay>c> sistem, üreterler
ve üretra idrar yolu olarak ve mesane ise üriner boflalt>m-
da rezervuar olarak fonksiyon görür.
EMBR
Böbrekler ve Üreterin Geliflimi
m böbrek geliflir: pronefroz,
mezonefroz ve metanefroz (son ya da kal>c> böbrek).
2
Pronefrozlar, dördüncü embriyolojik haftan>n erken
döneminde ortaya ç>kar, rudimenter ve fonksiyonsuzdur-
lar. Mezonefrozlar, dördüncü haftan>n geç döneminde
oluflur ve metanefrozlar geliflip ifllevine bafllayana dek
(dokuzuncu hafta) geçici olarak fonksiyon görürler. Me-
tanefrozlar (kal>c> böbrekler) iki kaynaktan geliflir: üre-
terik tomurcuk
ve metanefrojenik blastem.
2
Ürete-
rik tomurcuk, metanefrojenik blastem ile etkileflerek
üreter, renal pelvis, kaliksler ve toplay>c> kanallar> olufl-
turur. Bu etkileflim üreterik tomurcu¤un dallanmaya
bafllamas> ve blastemdeki nefronlar>n farkl>laflmas> için
gereklidir (Resim 9-1). Bafllang>çta kal>c> böbrekler pel-
viste bulunur. Fetal büyüme ile birlikte böbrekler üst
retroperitona yer de¤ifltirirler. Yukar> do¤ru ç>k>flla bir-
likte böbrekler 90 derece mediale döner; böylece renal
pelvis anteromediale yönlendirilir. Böbrekler dokuzuncu
gestasyonel haftada eriflkinlerdeki lokalizasyon ve pozis-
yonundad>r. Böbrekler yukar> do¤ru ç>kt>kça komflu da-
marlardan beslenir; eriflkinde ise kan ak>m> abdominal
aortadan sa¤lan>r.
Mesanenin Geliflimi
Yedinci gestasyonel haftada ürorektal septum kloakal
membran ile kaynafl>r, ventral ürogenital sinüs ve dorsal
rektum olarak bölünür. Mesane ürogenital sinüsten geli-
flir. Bafllang>çta, mesane allantois ile devaml>l>k gösterir,
sonunda eriflkin medyan umblikal ligament olan, urakus
318
KISIM II
Abdominal, Pelvik ve Torasik Ultrasonografi
RES
Böbrek ve üreterin embriyolojisi. A, Befl haftal>k bir embriyoda pronefroz, mezonefroz ve metanefrozdan oluflan
üç embriyolojik böbre¤i de gösteren lateral görüntü. B-E, Üreterik tomurcu¤un üreter, pelvis, kaliksler ve toplay>c> tübüllere geliflimi-
nin ard>fl>k evreleri (beflinci-sekizinci haftalar) (Al>nd>¤> kaynak: The urogenital system. Moore KL, Persaud TVN, editors: The developing hu-
man: clinically oriented embryology. 5th ed. Philadelphia, 1993, Saunders, pp 265-303).
Pronefroz
kal>nt>s>
Nefrojenik
kord
Geliflmekte olan
karaci¤er
Ara mezodermin
metanefrik
kitlesi
Metanefrik divertikül
veya üreterik
tomurcuk
Metanefrozun
primordiyumu
Mezonefroz
Mezonefrik kanal
Pelvis
Pelvis
Majör kaliks
Minör kaliks
Üreter
Lob
K>vr>k kollektör kanal
Üreterik tomurcuk
Mezodermin
metanefrik kitlesi
Mezenflimal
hücre grubu
Düz
kollektör
kanal
Mezodermin
metanefrik kitlesi
Loblar aras>
oluk
Mezonefrik kanal
Kolaka