background image
lar>n birbirlerinden net olarak ay>rt edilebilirlili¤inin dü-
zeyi belirler. Normal ba¤>rsak duvar> kal>nl>¤>, duvar dis-
tandü ise 3 mm, de¤il ise 5 mm'dir. Ba¤>rsa¤>n spesifik
k>s>mlar>n>n tan>nabilmesini sa¤layan di¤er morfolojik
özellikleri gastrik rugalar, valvulae conniventesler (plica-
e circulares) ve kolonik haustrasyonlard>r (Resim 8-3).
Gerçek zamanl> ultrasonografi ile G< kanal lümeni-
nin içeri¤i ve çap> yan> s>ra ba¤>rsa¤>n motilitesinin de-
¤erlendirilmesi de olas>d>r. Hipersekresyon veya baflkaca
nedenlerle artm>fl ba¤>rsak s>v>s>, mekanik obstrüksiyon
ve de¤iflken nedenler ile ortaya ç>kan ileuslara iflaret et-
mektedir. Peristaltizm normalde midede ve ince ba¤>r-
saklarda görülür. Mekanik obstrüksiyon ve enflamatuar
enteritlerde aktivite artabilir. Azalm>fl aktivite paralitik
ileus ve mekanik ba¤>rsak obstrüksiyonunun son aflama-
lar>nda görülür.
Ba¤>rsak Duvar> Patolojisi
Ultrasonografide kal>nlaflm>fl ba¤>rsa¤>n duvar>n>n de-
¤erlendirilmesi, iki önemli nedenden dolay> normal ola-
n>n de¤erlendirilmesinden çok daha farkl>d>r.
4
Kal>nlafl-
m>fl ba¤>rsak, özellikle de ba¤>rsak komflulu¤undaki yu-
muflak doku anomalisi ile birlikte oldu¤unda ultraso-
nografide kolayl>kla görülebilen bir kitle etkisi yarat>r.
Buna ek olarak kal>nlaflan ba¤>rsak s>kl>kla gaz içermez
ve bu da ultrasonografik de¤erlendirmeyi kolaylaflt>r>r.
Ba¤>rsak duvar patolojisi karakteristik ultrasonografik
görünümler yarat>r (Resim 8-4). En bilinen "hedef tah-
tas>" ("target") görünümü ilk olarak 1976'da Lutz ve
Petzoldt
5
ve sonras>nda da "yalanc> böbrek" ("psödokid-
ney") göünümü olarak tan>mlayan Bluth
6
ve arkadafllar>
taraf>ndan bildirilmifl, Bu görünüme sahip hastalar>n
%90'>ndan fazla k>sm>nda patolojik aç>dan önemli bir
Gmda
da hipoekoik d>fl kenar, kal>nlaflm>fl ba¤>rsak duvar>yla
ba¤lant>l>yken, ekojenik merkez ba¤>rsak lümeni veya
mukozal ülserasyon ile iliflkilidir. Hedef ve yalanc> böb-
rek görünümleri, ba¤>rsaklar taraf>ndan oluflturulan nor-
mal görünümün anormal karfl>l>klar>d>r.
Ultrasonografide kal>nlaflm>fl bir ba¤>rsa¤>n varl>¤>
çok say>daki ve çeflitteki patolojiler ile iliflkili olabilir.
4
Tan> olas>l>klar> (1) hastal>¤>n derecesi ve lokalizasyonu,
(2) duvar katman>n>n korunmas> veya destrüksiyonu ve
(3) duvar tutulumunun konsantrik veya ekzantrik olma-
s>n>n belirlenmesiyle konur. Benignite konsantrik ba-
¤>rsak duvar kal>nlaflmas>, duvar katmalar>n>n>n korun-
mas> ve efllik eden uzun ba¤>rsak segmenti tutulumu ile
tan>mlan>r. Ba¤>rsak duvar>n>n bu nitelikteki kal>nlafl-
mas>n>n görüldü¤ü en klâsik benign patoloji Crohn
hastal>¤>d>r
. Malignite ba¤>rsak duvar>n>n ekzantrik
tutulumu, duvar katmanlar>n>n destrüksiyonu ve efllik
eden k>sa ba¤>rsak segmenti lezyon ile tan>mlan>r. Ba-
¤>rsak duvar kal>nlaflmas>n>n görüldü¤ü klâsik malign
patolojiler mide veya kolonun adenokarsinomlar>d>r.
Crohn hastal>¤> bazen kal>nlaflm>fl, kronik fibrotik de¤i-
flimle ba¤lant>l> ba¤>rsak segmentlerinde duvar katman
destrüksiyonu gösterebilece¤inden ve/veya infiltratif
adenokarsinom ise ba¤>rsak segmentlerinde duvar kat-
manlar>nda s>n>rl> kalabilece¤inden dolay> bunlar keskin
kurallar olmay>p, ancak birer rehber niteli¤indedir. Ka-
l>nlaflm>fl ba¤>rsak duvar>n>na efllik eden lenfadenopati
ve hiperemi ise hem malign, hem de benign ba¤>rsak
segmentlerinin duvar kal>nlaflmalar> ile ba¤lant>l> olarak
izlenebilen bulgulard>r.
Yaln>zca ba¤>rsak duvar>nda kal>nlaflma ile seyreden
hastal>klardan farkl> olarak ba¤>rsak duvar> kitleleri,
tamam> ülserli veya ülsersiz olabilecek flekilde, intralumi-
nal, mural veya ekzofitiktirler (Resim 8-4). ba¤>rsak kitleleri ile mukozada s>n>rl> kitleler ultrasonog-
rafide de¤iflken görünümler sergileyebilirler; ancak s>k-
l>kla gaz veya luminal içerikler nedeni ile gizlenirler. Bu-
nun tam tersi flekilde mukozal tutulumu ve/veya efllik
eden ülserasyonu bulunan ve ekzofitik olarak büyüyen
ba¤>rsak kitleleri ultasonografide daha kolay görülebilen
lezyonlar> olufltururlar. Ultrasonografide ba¤>rsak patolo-
262
KISIM II
Abdominal, Pelvik ve Torasik Ultrasonografi
RES
Ba¤>rsak duvar>n>n histolojik tabakalar>-
n>n flematik görünümü.
BA/IRSA/IN H
· Mukoza
Bir epitelyum örtüsüden, gevflek ba¤ dokusundan,
yani lamina propriya`dan ve muskularis
mukoza
`dan oluflur
· Submukoza
· Muskularis propriya
Daha içteki sirküler ve daha d>fltaki longitudinal
liflerden oluflur
· Seroza veya adventisya
TABLO 8-1. BA/IRSAK DUVARININ T
GÖRÜNÜMü: H
KORELASYON
H
ULTRASONOGRAF<
Yüzeyel mukoza/ara yüzey
Ekojenik
Muskularis mukoza
Hipoekoik
Submukoza
Ekojenik
Muskularis propriya
Hipoekoik
Seroza/ara yüzey
Ekojenik
Mukoza
Epitelyum
Lamina propriya
Muskularis mukoza
Muskularis
propriya
Submukoza