background image
sol alt kadranda saptan>r.
8
Bir hastal>¤> mezentere ko-
numland>rmak zordur, di¤er anatomik iflaretlerle iliflki
kurmak yard>mc> olabilir. Örne¤in, mezenterik damar-
lar> kapsayan bir kitle görülürse, lenfoma do¤ru flekilde
mezentere lokalize edilebilir.
Omentumlar özel periton katlant>lar>d>r. Çift kat
periton, kan damarlar>, lenfatikler ve de¤iflken miktarda
ya¤dan oluflur. Küçük omentum midenin küçük kur-
vaturunu ve proksimal duodenumu karaci¤ere ba¤lar.
Büyük omentum midenin büyük kurvaturundan afla¤>-
ya, abdominal içeri¤in önünden, s>kl>kla pelvis düzeyine
kadar iner ve sonra kendi üzerinde katlan>p dört katl> bir
yap> oluflturur ve yükselip ayr>larak transvers kolonu
kaplar. Büyük omentumun tabakalar> aras>nda potansi-
yel bir boflluk bulunur ve bu boflluk küçük boflluk ile de
devaml>l>k gösterir.
Normal koflullarda omentumun US ile ay>rt edilme-
si çok zor veya imkans>zd>r. Assit varl>¤>nda normal bü-
yük omentumun serbest alt kenar>, de¤iflen ya¤ içeri¤i-
ne ba¤l> olarak farkl> kal>nl>kta s>v> içerisinde yüzer fle-
kilde görülebilir. Hastal>k halinde büyük omentum in-
filtre olabilir, kal>nlaflabilir ve nodüler olabilir. Yüzeyel
yerleflimi yüksek frekansl> transdüserlerle yap>lacak so-
nografik de¤erlendirmeye olanak sa¤lar ve assit olmasa
dahi büyük omentuma lokalize hastal>klar do¤ru flekilde
saptanabilir.
ULTRASONOGRAF
Peritonun sonografik incelenmesi, pariyetal ve viseral
periton, mezenter, omentum ve peritoneal bofllu¤un ola-
bildi¤ince ayr>nt>l> de¤erlendirilmesini gerektirir. Bafl-
lang>ç incelemesi
periton ve peritoneal bofllu¤un stan-
dart frekansl>, 3.5 MHz veya 5-MHz probla yap>l>r (Re-
sim 14-2, A). Görüfl alan> ("field of view, FOV") peri-
toneal bofllu¤un tüm derinli¤i ekran> dolduracak, daha
derinleri ise d>flta b>rakacak flekilde ayarlan>r; bu ayar gö-
rüntüye perspektif katar. Odak alan> (fokal alan)
FOV'>'daki de¤iflik derinlikleri detayl> incelemek için
devaml> olarak duruma göre ayarlan>r. Güç ve kazanç
ayarlar> serbest s>v>y> anekoik veya (mevcutsa) partiküllü
olarak görmek için yüksek kazanç düzeyine; sonraki
aflamada ise hipoekoik nodülleri veya kitleleri optimal
olarak görüntülemek için düflük kazanç düzeyine ayarla-
n>r. Bafllang>ç incelemesi tamamland>ktan sonra yak>n
alandaki anormallikleri daha iyi de¤erlendirmek ve be-
lirlemek için daha yüksek frekansl> transdüserler kulla-
n>l>r (Resim 14-2, B).
Transabdominal tarama yap>l>rken ba¤>rsak gaz>n>n
yerini de¤ifltirmek için dereceli (aflamal>) kompresyon uy-
gulan>r. Peritoneal olay>n kayna¤>n> saptamak için pek
çok teknikten yararlan>labilir. Prob veya serbest elle
anormal bir kitlenin palpe edilmesi, kitlenin komplians>
ve mobilitesini ortaya koyacakt>r. Pariyetal periton kay-
nakl> kitleler s>kl>kla sabittir, viseral peritondan kaynak-
lananlar ise mobil (pasif hareketli) olabilir. Bu ayr>m has-
tan>n pozisyonunu de¤ifltirerek veya solunumdaki de¤i-
fliklikle yap>labilir. Örne¤in, sa¤ üst kadranda yak>n alan-
daki kitle karaci¤erin solunumla olan hareketinden ba-
¤>ms>zsa, büyük olas>l>kla pariyetal periton üzerindedir.
Periton hastal>¤> flüphesi veya riski olan tüm kad>n
hastalar için transvajinal ultrasonografi incelemesi
kritik önem tafl>r (Resim 14-2, C). Pelvik Douglas poflu,
özellikle karsinomatozis ve akut durumlarda s>k tutu-
lum gösteren bir yerdir. Transvajinal teknik, hem pari-
yetal, hem de viseral pelvik peritonun ayr>nt>l> de¤erlen-
dirilmesine olanak verir.
9,10
Uterus ve overlerin de¤er-
lendirilmesine ek olarak prob, Douglas pofluna ve ayr>ca
her iki pelvik yan duvara do¤ru yönlendirilmelidir.
Transvajinal bak> pelvik ba¤>rsaklar>n ve mesanenin de
daha iyi görüntülenmesini kolaylaflt>rabilir.
ASS
Sonografinin kar>n ve pelviste ilk kullan>mlar>ndan biri
assit varl>¤>n>n saptanmas>d>r.
11
Normalde periton bofl-
lu¤unda kayd>r>c> madde olarak 50-75 mL serbest s>v>
bulunur. Assit, afl>r> peritoneal s>v> birikimiyle oluflur.
Protein içeri¤ine göre transüda veya eksüda olarak s>-
525
B
ÖLÜM
14
Periton
RES
Yayg>n assit ile birlikte normal mezen-
ter. Bat>n orta kesimdeki sagital-oblik ultrasonografi görüntü-
sünde, s>v> ile çevrili normal ince ba¤>rsak mezenter yapraklar>
(oklar).