background image
gesi boyunca tirotimik ligaman üzerinde veya timusa bi-
tiflik ya da timusa gömülü olarak boyun alt bölgesinde
ya da anterosuperior mediastende konum al>r. paratiroid bezinin daha az rastlanan ektopik yerleflimleri
ise, boynun üst bölgesinde, afla¤> inmemifl halde bir ti-
mus art>¤> ile birlikte görüldü¤ü karotis bifurkasyonu
ön komflulu¤u ile boynun alt k>sm>nda karotis k>l>f>
komflulu¤u veya içidir.
7
Ektopik bezlerin mediastenin
posteriorunda, özefagus ya da karina komflulu¤unda,
aortapulmonik pencerede, perikardiyumda ya da daha
uzakta boyunda posterior üçgende oldu¤u nadir olgular
bildirilmifltir.
Yetiflkinlerin ço¤unda, her biri yaklafl>k 5x3x1 mm
boyutta ve ortalama 35-40 mg (10-78 mg aras>nda de¤i-
flen) a¤>rl>kta, iki üst ve iki alt olmak üzere, toplam dört
paratiroid bezi bulunmaktad>r.
3,8
Beklenenden fazla
say>da bez ("supernumerary", 4'ten fazla adette) olabi-
lir. Bu durum embriyonik brankiyal kompleks faz afla-
mas>nda, bezlerin pofltan ç>kmas> s>ras>nda embriyonik
paratiroid tasla¤>ndaki ("anlage") ayr>lma sonucu görü-
lebilir.
9,10
Beklenenden daha fazla say>daki bez, ön me-
diastinumda timus ile birliktedir. Geliflimlerinde inferi-
or paratiroid bezlerle iliflkileri oldu¤u düflünülmekte-
dir.
11
Bu flekilde fazla bez varl>¤> otopsi çal>flmalar>n>n
%13'ünde gösterilmifltir.
3,4
Ancak bunlar>n pek ço¤u
küçük, rudimente veya bezden kopan parçalar fleklinde-
dir. Beklenenden fazla say>da bez tan>m>n> hak edenler
(5 mg'dan daha a¤>r olmal> ve di¤er dört bezden yeterin-
ce ayr> yerde yerleflim göstermeli) olgular>n sadece
%5'inde görülmektedir. Dörtten az say>da paratiroid be-
zi olmas> ise klinik olarak çok nadir olup, otopsilerde an-
cak %3 oran>nda izlenmektedir.
Normal paratiroid bezleri, kanlanma derecesine ve sa-
r> parankimal ya¤ ve flef hücrelerinin varl>¤>na göre, sar>
ile k>rm>z>-kahverengi aras>nda de¤iflen renklerdedir.
8
fief
hücreler paratiroid hormon (PTH, parathormon) ya-
p>m>ndan sorumlu hücrelerdir. Tipik olarak ilerleyen yafl
ve kullan>lmama atrofisiyle bezdeki ya¤ oran> artar. Ade-
nom veya hiperplazi nedeniyle fazla çal>flan bezler, göre-
celi olarak daha az ya¤ içermeleri ve damarlanmalar> ne-
deni ile daha k>rm>z>d>r. Bezler genelde oval veya fasulye
fleklindedir; ancak bazen küresel, elonge, lobule ya da
yass> olabilir. Normal paratiroid bezleri yüksek frekansl>
ultrasonografi ile bazen görülebilirse de,
12,13
tipik olarak
gösterilemezler. Bunun nedenleri aras>nda, küçük boyut-
lar>, derin yerleflimleri ve kolay görüntülenmelerini azal-
tan ya¤ dokusu içermeleridir. Ötopik paratiroid bezler
tipik olarak temel kanlanmas>n> inferior tiroideal arter
dallar>ndan al>rsa da, superior bezlere daha az ve de¤iflken
oranlarda superior tiroideal arter de katk>da bulunur.
3,7
PR
Prevalans
Primer hiperparatiroidizm art>k s>k görülen bir endok-
rin hastal>k olarak kabul edilmekte olup, prevalans>
ABD'de binde 1 ile 2 aras>nda de¤iflmektedir.
14
Erkek-
lere göre, kad>nlarda, özellikle menopozdan sonra iki-üç
kat daha s>k görülmektedir. Primer paratiroidizmi olan
hastalar>n yar>s>ndan fazlas> 50 yafl>n üzerindedir. <çle-
rinde 20 yafl>n alt>nda olgu nadir görülmektedir.
Tan>
Serum kalsiyum seviyesinin rutin biyokimyasal testlerde
yüksek bulunmas> ile, primer hiperparatiroidizmden
flüphelenilir. Serumda artm>fl iyonize kalsiyum miktar>,
hipofosfatazya ve hipokalsiüri, hastal>k tan>s>nda daha
sonra saptanan biyokimyasal ipuçlar>d>r. Serum PTH se-
viyesinin, beklenen serum kalsiyum seviyesine göre "uy-
gun olmayan yükseklikte olmas>" tan>y> do¤rular. Hi-
perkalsemik bir hastada PTH seviyesi normal aral>¤>n
üst s>n>rlar> alt>nda ve içinde kalsa da, primer hiperpara-
tiroidizm tan>s> yine de ak>lda bulundurulmal>d>r. Bu-
nun nedeni, hiperkalsemi yapan di¤er paratiroid d>fl> ne-
751
B
ÖLÜM
19
Paratiroid Bezleri
RES
Paratiroid bezlerin yerleflimi. Üst ve alt
paratiroid bezlerin normal yerleflim s>kl>¤>. 527 otopsiden elde
edilen anatomik çizimler. T, Timus (Gilmour JR. The gross anatomy
of the parathyroid glands. J Pathol 1938;46:133-148
'den modifiye
edilmifltir).
Üst
Paratiroidler
Alt
Paratiroidler
Alt kutuptan
uzakl>k
En fazla: