background image
E
kstremite tendonlar> yüzeyel lokalizasyonlar> nede-
niyle, yüksek frekansl> problar (20 MHz'e kadar) ile ya-
p>lan sonografik incelemeye çok uygundurlar. Ayr>ca
tendonlar>n en iyi kayma hareketleri esnas>nda dinamik
olarak de¤erlendirilebilmesi nedeni ile, gerçek zamanl>
inceleme kapasitesi olan sonografi mükemmel bir yön-
temdir. Günümüzde romatologlar, ortopedik cerrahlar,
fizik tedavi uzmanlar> ve spor hekimleri taraf>ndan ten-
don sonografisinin yayg>n olarak yap>lmas>yla genel ola-
rak kas-iskelet sistemi ve özel olarak da ekstremite ten-
don sonografisinin popülaritesi artmaktad>r. Bu da rad-
yologlar taraf>ndan daha önceden yap>lm>fl çal>flmalar>n
tekrar gerçeklefltirilmesine yol açmaktad>r.
Sonografi, kas-iskelet görüntülemesinde özelleflmifl
bir çok merkezde ve spor hekimli¤i konusunda dünya
çap>nda uzmanlaflm>fl birçok merkezde manyetik rezo-
nans görüntüleme (MRG) mevcut olsa bile, ilk görüntü-
leme yöntemi haline gelmifltir. Gerçekten uzman ellerde
fizik muayene ve düz grafiyle kombine edilmifl yüksek
frekansl> sonografi, MRG'yi gereksiz k>larak, birçok ta-
n>sal sorunu çözebilir. Tendon bozukluklar>n>n büyük
ço¤unlu¤u travma, enflamasyon ve tendonun afl>r> kulla-
n>m>ndan dolay>d>r. Afl>r> kullan>m ise ço¤unlukla afl>r>
gerilme ve tekrarlayan mikrotravmalarla sonuçlanan at-
letik ve mesleki aktivitelerle iliflkilidir.
ANATOM<
Tendonlar yo¤un bir ba¤ dokusu içermekte olup, çekme
gücüne karfl> son derece dayan>kl>d>rlar.
1
Yo¤un bir fle-
kilde paketlenmifl kollajen lifler birkaç i¤si fibroblast
içeren küçük bir miktar matriksle ayr>l>rlar ve birbirine
paralel demetler fleklinde dizilirler. Peritenon, tendonu
çevreleyen gevflek ba¤ dokusunun bir tabakas>d>r ve ten-
don içerisine kollajen lif demetleri aras>na septalar flek-
linde uzan>mlar verir. Büyük tendonlarda kan ve lenfa-
tik damarlar bu septalarda sinir uçlar>yla beraber seyre-
derler; buna karfl>n küçük tendonlar hemen daima avas-
külerdir. Kas tendon bileflkesinde kas lifleri kollajen lif-
lerle birbirine geçmifltir. Tendonlar>n kemik sonlanma-
lar> genelde kalsifiyedir ve k>k>rdak dokuyla karakterize-
dir. Tendonlar genelde tüberositlere, omurgaya, trokan-
terlere, uzant> ve ç>k>nt>lara yap>fl>r. Tendonlar>n kanlan-
mas> zay>ft>r ve besin al>flverifli ço¤unlukla matriks saye-
sinde olur. Yafllanmayla tendondaki lifler ve ya¤ mikta-
r> artarken, matriks ve fibroblastlar azal>r.
Mekanik zorlanman>n belli bölgelerinde tendonlar
mekanik destek, koruma ya da her ikisini sa¤layan ilave
baz> yap>larla birliktedirler. Fibröz k>l>flar baz> tendon-
lar> kemi¤e yak>n tutar ve onlar> kiriflleflmeden korur. El
bile¤inde fleksör ve ekstensör retinakulum, parmaklarda
fleksör tendonlar>n fibröz k>l>flar> (pulleyler) ve ayakta
peroneal ve fleksör retinakulum bunlar>n örnekleridir.
Sesamoid kemikler tendonlar>n dayan>kl>l>¤>n> takviye
etmeye yöneliktir. Baz> tendonlar> saran sinovyal k>l>flar
çift duvarl> tubüler yap>lard>r. K>l>flar>n iç duvarlar> ten-
donla s>k> temasl>d>r ve iki tabaka hem sonlanma uçla-
r>nda ve bazen de mezotenon arac>l>¤>yla birbiriyle de-
vaml>l>k gösterir. Küçük miktar sinovyal s>v> tendonun,
k>l>f> içerisinde rahatça kaymas>na olanak sa¤lar. Büyük
tendonlar (örn., patellar, aflil) sinovyal k>l>ftan yoksun-
durlar ve k>l>f yerine paratenon olarak bilinen gevflek
902
B
ÖLÜM
23
Tendonlar
Bruno D. Fornage, Didier H. Touche ve
Beth S. Edeiken-Monroe
Çeviri: Ahmet Yeflilda¤ ve Havva Kalkan
Bölüm Plan> ve Bafll>klar>
ANATOM<
ENSTRÜMANTASYON VE
SONOGRAF
NORMAL SONOGRAF
GÖRÜNÜM
Omuz
Dirsek
El ve El Bile¤i
Diz
Ayak ve Ayak Bile¤i
PATOLOJ<
Y>rt>klar
Tam Kat Y>rt>klar
K>smi Y>rt>klar
Tendinozis
Enflamasyon
Tendinit
Peritendinit
Tenosinovit
Bursit
Entesopati
Eklem D>fl> Osteokondrozlar
Bozulmufl Tendon Hareketi ve
Tuzaklanma
Postoperatif Görünümler
Tümörler ve Psödotümörler
D
YÖNTEMLER