background image
yotik kese gibi çok az miktarda atenüasyon oluflturan ya-
p>lar bulunan yumuflak dokularda da ortaya ç>kabilir.
Kemik Is>nmas>
Ultrasonun kemikte absorbsiyonu, az miktarda bir do-
kuda h>zl> enerji depolanmas>na olanak sa¤lar. Bunun
sonucu olarak belirgin flekilde s>cakl>k art>fl> ortaya ç>ka-
bilir. Örne¤in, Carstensen ve ark.
2
kemikte s>cakl>k de-
¤iflikliklerini tahmin etmek amac> ile CW ultrasona ma-
ruz kalan fare kafataslar>nda s>cakl>k de¤ifliklik ölçümle-
rini ve analitik bir yaklafl>m> kombine etmifllerdir. Ke-
mi¤in yüksek absorbsiyon katsay>s> oldu¤u için, gelen
ultrason enerjisinin kemik yüzeyinde bir tabaka halinde
absorbe edildi¤i varsay>lm>flt>r. Fare kafatas>ndaki s>cak-
l>k de¤iflimi 3.6 MHz frekans>nda ve 2.75 mm bant ge-
niflli¤ine sahip odaklanm>fl bir huzme ile çal>fl>lm>flt>r
(Resim 2-3). Fokal bölgede zamansal ortalama intensite
1.5 W/cm
2
dir. Genel kullan>mdaki iki modelden
3
biri
(Resim 2-3 üstteki e¤ri) bu deneyde ölçülen de¤erlerden
yaklafl>k olarak %20 daha fazla s>cakl>k art>fl>n> öngör-
mektedir.
1
Teorik model bu nedenle konservatif olarak
kabul edilmelidir.
Drewniak ve ark.
4
fetal femur için benzer flekilde, ke-
mi¤in boyutlar> ve kalsifikasyon durumunun ex vivo
>s>nmaya katk> sa¤lad>¤>na iflaret etmektedirler (Tablo
2-1). Bu durumu ve potansiyel >s>nmada kullan>c>n>n ro-
lünü anlamak için afla¤>daki senaryoyu gözden geçiriniz.
Ultrason taray>c>s>n>n ç>k>fl gücünü 10 dB azaltmak ile,
tahmin edilen >s> art>fl> yaklafl>k olarak 10 kat azalmakta;
bu da araflt>rmac>lar taraf>ndan gözlemlenen 3 derecelik
art>fl> ortadan kald>rmaktad>r (Tablo 2-1). Bu durum
ultrasonografi tetkiki s>ras>nda maksimum kazanç
ve azalt>lm>fl ç>k>fl gücü kullan>m>n> kuvvetli bir fle-
kilde desteklemektedir
(ultrasonografi ç>k>fl gücünün
kontrol edilmesi konusunda sonraki bölüme bak>n>z).
Fetal muayenelerde, yükseltici kazanc>n> artt>rmak ma-
ruziyet aç>s>ndan hastaya herhangi bir zarar vermemek-
tedir. Transkranyal uygulamalarda, deriye göre derinde
yer alan kemikler ile deriye yak>n yerleflimli kemikler
aras>nda bir ayr>m yap>lmaktad>r. Bu ayr>m daha sonra
termal indeks ile ilgili bölümde tart>fl>lm>flt>r.
Yumuflak Doku Is>nmas>
yeti aç>s>ndan özellikle obstetrik/jinekolojik uygulama-
larda önemlidir. k görülen bir durum olan dolu
mesane boyunca taramad>r
. flük ultrason atenüasyon katsay>s> olan bir s>v>d>r. Düflük
atenüasyon daha yüksek akustik amplitüdlerin vücut
içerisinde derine etki etmesine izin verir. -
lan dalgada lineer olmayan bir süreç sonras> enerjinin
düflük frekanslardan yüksek frekanslara çevrildi¤i s>n>rl>
amplitüd distorsiyonu
ortaya ç>kabilir. Sonuç olarak
giderek dikleflen ve yüksek frekanslar içeren bir flok dal-
gas> oluflur (Resim 2-4). Frekans art>fl> ile birlikte atenü-
asyon artar; bu nedenle bu flekilde bir dalgada daha k>sa
bir mesafede enerjinin büyük bir k>sm>n>n absorbsiyonu
gerçekleflir ve enerjinin karfl>lafl>lan ilk dokuda depolan-
mas>n> sa¤lar. Bu doku fetüs de olabilir.
Ultrason görüntüleme sistemleri günümüzde, lineer
olmayan etkilere dayanan spesifik modaliteler içerir.
Doku harmonik görüntüleme veya nativ harmonik
görüntülemede ultrason alan>ndaki lineer olmayan yay>-
l>mdan kaynaklanan harmonik bileflenlerin geri saç>lma-
s> ile görüntü oluflturulur. Bu görüntü artefaktlar>n>n
azalt>lmas>nda ve özellikle lateral çözünürlü¤ün artt>r>l-
mas>nda önemli avantajlar sa¤lar. Bu nonlineer görüntü-
leme modlar>nda akustik ç>k>fl etkiyi oluflturacak kadar
37
B
ÖLÜM
2
Biyolojik Etkiler ve Güvenlik
Is× art×ü× (
°
C)
8
7
6
5
4
3
2
1
0
0.0
0.5
1.0
Maruziyet süresi (dakika)
1.5
RES
Odaklanm>fl ultrason alan> içindeki fare
kafatas>n>n >s>nmas>. Bu deney için frekans 3.6 MHz, ve or-
talama zamansal odak fliddeti 1.5 W/cm
2
'dir. Daireler: Genç (<17
hafta) fareler (N=7); kareler: Yafll> (>6 ay) (N=4); dikey sütünlar: iki
standart hata; üstteki e¤riler: Nyborg'a göre >s> art>fl>n>n teorik tah-
mini
3
(Carstensen EL, Child SZ, Norton S, ve ark. Ultrasonic heating
of the skull. J Acoust Soc Am 1990;87:1310-1317'den al>nt>).
TABLO 2-1. B
2
'DE KADEMEL<
FETAL FEMUR ISI ARTIfiI
Gestasyonel Yafl
Çap
Is> Art>fl
(Gün Olarak)
(mm)
Kademesi (°C)
59
0.5
0.10
78
1.2
0.69
108
3.3
2.92
Al>nd>¤> kaynak: Drewnik JL, Carnes KI, Dunn F. In vitro ultrasonic heating of fe-
tal bone. J Acoust Soc Am 1989;86:1254-1258
*Yirmi saniye süreli insan femur maruziyetinde >s> art>fl kademeleri anl>k flid-
det ile orant>l> bulunmufltur.