background image
rahi ifllemler s>ras>nda intraoperatif ultrasonografi deste-
¤i verilebilmesini ve giriflimsel radyolog ile cerrah iflbir-
li¤inin artt>r>lmas>n> sa¤lamaktad>r.
KILAVUZLUK YÖNTEMLER<
Bilgisayarl> tomografi (BT) k>lavuzlu¤u, özellikle kemi-
¤i ilgilendiren lezyonlarda olmak üzere, baz> ifllemler
için gerekli olmaktad>r. Ancak yine de ço¤u olguda giri-
flimin ultrason-k>lavuzlu¤unda yap>lmas> ve ultrasonog-
rafi-floroskopi monitörizasyonunun kullan>lmas> yeterli
olmaktad>r (Tablo 58-1). Ultrasonografi, BT ünitelerin-
de, BT-eflli¤inde yap>lan ifllemlerde tamamlay>c> bir
yöntem olarak da kullan>lmaktad>r. BT eflli¤inde yap>lan
ifllemlerde, çocuklar>n maruz kald>¤> radyasyon dozu son
zamanlarda oldukça tart>flmal> bir konu olup, ultraso-
nografi k>lavuzlu¤unun kullan>m> BT ihtiyac>n> azalt-
maktad>r.
1
Çok Amaçl> Giriflimsel Birimler
Son zamanlarda, geliflmifl anjiografi donan>mlar> üzerine,
sanal üç boyutlu (3-D) k>lavuzluk yapma özelli¤ine sa-
hip konik >fl>n demeti ("cone-beam") BT yaz>l>mlar> ek-
lenmifltir. Böylece ultrasonografi-k>lavuzlu¤unda giri-
flim, BT-benzeri 3D görüntüleme, 3D görüntüler üzeri-
ne süperpoze edilen, biyopsi rehberli¤i amaçl> rehber
grid çizgileri ("live guidance graticules") ve konvansiyo-
nel floroskopi ayn> giriflimsel radyoloji birimi içerisinde
toplanm>fl ve kompleks giriflimsel ifllemlerin yap>labil-
mesi mümkün k>l>nm>flt>r.
2
Çocuklarda giriflimsel ifllemler için manyetik rezo-
nans görüntüleme (MRG) rehberli¤i nadiren kullan>l-
maktad>r. Resim 58-1'de çoklu yöntem k>lavuzlu¤unun
bir örne¤i verilmifltir. Üç ayd>r devam eden sol uyluk
a¤r>s> flikayeti olan ve ilk olarak spor yaralanmas> tan>s>
ile tedavi edilen, 15 yafl>ndaki erkek çocukta, daha sonra
elde edilen radyografiler ve MRG'de, femurun arkas>n-
dan kaynaklanan ve s>v>-s>v> seviyeleri içeren multikistik
do¤adaki bir kemik lezyonu saptanm>flt>r. Ultrasonogra-
fi lezyonun yumuflak doku komponentini ve lezyonu
çevreleyen orta çapl> arterleri göstererek, biyopsi i¤nesi-
nin yerlefltirilmesi aflamas>nda bu damarsal yap>lardan
kaç>n>lmas>na olanak sa¤lam>flt>r. Takip eden süreçte,
konik >fl>n demeti BT'nin sanal k>lavuzlu¤u kullan>larak,
"frozen" kesit biyopsi için yumuflak doku örnekleri al>n-
m>fl ve böylece olas> bir malign lezyon için ortaya ç>kabi-
lecek biyopsi riskleri azalt>lm>flt>r. "Frozen" kesit biyop-
si sonucunun benign bir lezyon olmas> nedeni ile daha
sonra konvansiyonel floroskopi k>lavuzlu¤unda lezyonun
di¤er bölgelerinden de örnekler al>nm>flt>r.
ULTRASONOGRAF< TEKN
Problar
Giriflimsel ifllemlerde prob seçimi oldukça önemlidir. Ço-
cuklar>n ço¤unun ince yap>l> olmas> ve cilt alt> ya¤ doku-
lar>n>n olmamas> nedeni ile yüksek frekansl> prob kullan-
mak gerekmektedir. Torasentez gibi kotlar çevresinde ya-
p>lan ifllemlerde en iyi sonucu küçük temas yüzey alan>na
("footprint") sahip sektör problar vermektedir. Damarla-
ra yap>lan giriflimsel ifllemler en iyi yüksek frekansl>-line-
er problar ile yap>l>rken, renkli Doppler ultrasonografi
büyük kan damarlar>n>n yerini saptamada son derece fay-
dal>d>r. n-alan ("near­field") çözünürlü¤üne sahip
problar, yüzeysel lezyonlarda ve ayr>ca giriflimden önce
lokal anestezi¤in periton, derin fasya ve organ kapsülü-
nün do¤ru yerine enjekte edilmesinde kullan>l>rlar.
Bir ile c> Tekni¤inin
Karfl>laflt>r>lmas>
Deneyimsiz uygulay>c>lar genellikle ultrasonografi ince-
lemesi için teknisyenlere veya di¤er radyologlara ihtiyaç
duymaktad>r. Bu yaklafl>m>n önlenmesi gerekir. Bu flekil-
de büyük ve basit s>v> kolleksiyonlar> drene edilebilirken,
küçük veya yak>nlar>nda kritik yap>lar bulunan bir orga-
na giriflim yapma becerisini ö¤renmek mümkün olmaya-
cakt>r. Bir eli ile ultrasonografi probunu, di¤er eli ile de
i¤neyi kullanabilen tek bir uygulay>c>, her zaman "i¤ne
ucu flu an nerede?" içerikli sözlü iletiflime gerek duyacak
iki uygulay>c>l> yaklafl>ma göre çok daha üstün olacakt>r.
Serbest El Tekni¤i ile Mekanik
K>lavuzlar>n Karfl>laflt>r>lmas>
Ultrasonografi cihaz üreticileri, problara tak>lan ve ön-
görülen i¤ne yolunu göstermeye olanak sa¤layan meka-
nik k>lavuzlar> da cihaz ile birlikte sunarlar. Bu k>lavuz-
lar, i¤neyi sürekli görüntü plan>nda tutarak, genifl eriflim
penceresine veya basit yaklafl>m yoluna sahip lezyonlara
ulaflmada kolayl>k sa¤larlar. Birçok k>lavuzda, biyopside
kullan>lmalar> halinde gereken, ifllem maliyetini yüksel-
ten ve kullan>l>p, at>lmas> gereken bir parçaya ihtiyaç
vard>r. Yine i¤neler için yap>lm>fl özel k>lavuzlar, trans-
2007
B
ÖLÜM
58
Pediatrik Giriflimsel Ultrasonografi
TABLO 58-1. ÇOCUKLARDA G
B
ULTRASONUN KARfiILAfiTIRILMASI
B
TOMOGRAF<
ULTRASONOGRAF<
Radyasyon
Çözünürlük
Uygunluk
Maliyet
Monitorizasyon
Gaz ve ba¤>rsak
Kullan>l>r; çocuk hastan>n
maruz kald>¤> radyasyon
dozu görüntülemede
önemli bir konudur
Aksiyal plan ile s>n>rl>d>r
(özellikle diyaframa
yak>n yerlerde zordur)
Çocuklardaki ya¤ dokusu-
nun az olmas> veya hiç
olmamas> nedeni ile
görüntüde s>n>rlamalar
olmas>na ra¤men
mükemmel
Randevu almak, planlama
yapmak daha zor
Yüksek
Ancak tekrarlayan kesitler
ile mümkündür; gerçek
zamanl> görüntüleme
imkan> yoktur; örne¤in,
k>r>lm>fl bir k>lavuz telin
düzeltilmesi oldukça zor
Özellikle kontrast
kullan>m> ile mükemmel
Yok
Gaz ve kemikler d>fl>n-
da s>n>rs>z inceleme
plan> mevcuttur
Mükemmel
Yüksek
Orta
Gerçek zamanl>
Zay>f