rumack 1-2 Page 124

linik obstetri ve radyolojide yar>m yüzy>l boyunca

yayg>n kullan>m>, ultrasonun fetüs üzerinde major bir
anomaliye yol açmad>¤>n> göstermifltir. Yine de, ultra-
son bir enerji biçimidir ve bu enerji canl> dokulardan
geçti¤inde sinsi etkilerinin olabilece¤ini ak>lda bulun-
durmak gerekir. Her ne kadar hayvanlarda baz> etkiler
tarif edilmifl olsa da, bu etkiler henüz insanlarda do¤ru-
lanmam>flt>r. Ancak, "flu ana kadar herhangi bir etki sap-
tanmam>flt>r" demek, mutlaka "hiç etki olmad>¤>" anla-
m>na gelmemektedir. Bu sorunun cevaplanmas>nda yal-
n>zca genifl çapl> epidemiyolojik çal>flmalar faydal> olabi-
lir. Amerika Birleflik Devletleri'nde prenatal takip alt>n-
da olan kad>nlar>n ço¤u en az bir kez ultrasonografi tara-
mas>na yollanmaktad>r; di¤er bir çok ülkede bu kad>nla-
r>n neredeyse %100'ü ultrasona maruz kalmaktad>r. Ke-
sin endikasyon olsun ya da olmas>n ço¤unlukla birden
fazla inceleme yap>lmaktad>r. Neredeyse tüm dünyada
gebe kad>nlar>n ve do¤mam>fl çocuklar>n>n ultrasona
maruziyeti nedeniyle, ultrasonun olas> etkilerinin ve gü-
venilirli¤inin ortaya konmas> gereklidir.

Ultrasona maruziyet sonucu fetüste k>sa ya da uzun

dönemde biyolojik yan etkilerin ortaya ç>k>p ç>kmayaca-
¤> önemli bir problemdir. Baz> koflullarda ultrasonun is-
tenmeyen yan etkilere neden olabilece¤i iyi bilinmekte-
dir.

2-25

Ayd>nlat>lmas> gereken iki çeliflkili nokta vard>r:

(1) günümüze dek insanlarda klinik maruziyet seviyele-
rindeki ultrasonun herhangi bir zararl> etkisi kan>tlan-
mam>flt>r. Ancak, (2) yay>nlanm>fl olan tüm epidemiyo-
lojik veriler 1992 y>l> öncesine aittir. O zamandan beri,
fetal kullan>ma yönelik tasarlanm>fl tan> sistemlerinin
akustik güç ç>k>fl>, 94 mW/cm

'den 720 mw/cm

'ye, ya-

ni neredeyse 8 kat, hatta gerçekte daha da önceki uygu-
lamalara (46 mW/cm

) k>yasla 16 kat artm>flt>r.

Di¤er

kayg>lar da flu flekildedir:
· D>fl etkilere en hassas dönem olan birinci trimester-

deki fetüslerin, ultrason ve özellikle de spektral

Doppler'e giderek artan düzeyde maruziyeti söz ko-
nusudur.

· Gereksiz maruziyetten kaç>n>lmas> gerekti¤i ça¤r>la-

r>na ra¤men, "e¤lence amaçl>" ultrason yani herhan-
gi bir medikal endikasyon olmaks>z>n fetüsün foto¤-
raf ve videolar>n> ("hat>ra" videosu) çekmek için ya-
p>lan incelemeler giderek artmaktad>r.

28-31

· Obstetrik ultrasonografi klinik uygulay>c>lar>n>n, bi-

yolojik etkiler ve biyogüvenlik aç>s>ndan bilgi ve far-
k>ndal>klar>n>n s>n>rl> oldu¤u görülmektedir.

Dolay>s>yla bu bölümün temel hedefleri flunlard>r:

1. nda elimiz-

de olan bilgilerin yan>s>ra deneysel çal>flmalardaki bi-
yolojik etkiler hakk>ndaki literatürün özetlenmesi.

2. Ultrason cihazlar>n>n enerji seviyelerinin zaman içe-

risindeki de¤iflimleri ve bu konudaki düzenlemelerin
analizi.

3. Cihaz ayarlar>ndaki bir çok ayarlaman>n akustik

enerji ve dolay>s>yla da maruziyet seviyesini nas>l de-
¤ifltirdi¤ini tariflemek.

4. Sonografi uygulay>c>lar> ve klinisyenleri, tan>sal kali-

teden ödün vermeden fetal maruziyeti nas>l en aza in-
direcekleri konusunda e¤itmek.

Y>llar içerisinde ultrasonografi cihazlar>n>n güç ç>k>fllar>
giderek artm>flt>r.

33

Dahas>, pek çok cihaz ayar>, güç ç>-

k>fl>n> de¤ifltirebilmektedir. Örne¤in, >s>nma derecesi-
nin, ses dalgas>n>n amplitüdü, puls uzunlu¤u ve puls yi-
neleme frekans>n>n ("pulse repetition frequency, PRF")
çarp>m>yla do¤ru orant>l> oldu¤u ak>lda tutuldu¤unda,
neden bu de¤erlerdeki herhangi bir de¤iflikli¤in ("aug-
mentation") biyolojik etkiler aç>s>ndan potansiyel bir
mekanizma olan >s>nma riskini art>raca¤> çok aç>k hale

1061

B

ÖLÜM

29

Obstetride Ultrasonografinin

Biyolojik Etkileri ve Güvenilirli¤i

Jacques S. Abramowicz

Çeviri: Esra Ünlü Özkavukçu

Bölüm Plan> ve Bafll>klar>

CSistem Kurulumu
Gerçek TERMAL ETKMEKAN

ULTRASONUN B

ETK

Hayvan Araflt>rmalar>
flmalar

Do¤um A¤>rl>¤>
Konuflmada Gecikme
Disleksi

Solakl>k
Nörolojik Geliflim ve Davran>flsal

Problemler

Konjenital Malformasyonlar
Çocukluk Ça¤> Maligniteleri

GÜVENLSONUÇ