background image
sonra ampulla içinde buldular. Günümüzde eksternal
osun yan>na yerlefltirilecek radyoaktif makroagregatlar
ya da karbon tanecikleri gibi dayan>kl> partiküllerin de
benzer flekilde toplan>p, uterustan yukar> ve ard>ndan
tüplerden afla¤> tafl>nacaklar> düflünülmektedir. Bu hare-
ketin, olas>l>kla myometriyumun iç katman>ndaki kas>l-
malar sonucu ortaya ç>kan, söz konusu tanecikleri emip,
endometriyal kanaldan yukar> do¤ru hareket ettirmeye
yeten, güçlü bir negatif bas>nca ba¤l> oldu¤una inan>l-
maktad>r. Çal>flmalar>m>zda söz konusu kas>lmalar>n ge-
be olmayan kad>nlardaki varl>klar> ortaya konulmufl, güç
ve frekanslar>n>n ise en yüksek düzeylere (dakikada 3.5
kontraksiyona varacak flekilde) ovulasyon s>ras>nda ulafl-
t>klar> belirlenmifltir.
11
Fertilizasyon, 14. gün civar>nda olgun ovum ve
spermin zigotu oluflturmak için fallop tüpünün distal
üçte birinde birlefltiklerinde olur (Resim 30-2). Zigotun
hücresel bölünmesi fallop tüpünden geçerken gerçekle-
flir. Gebelik ürünü (konseptüs) uterusa girdi¤inde, 17.
gün civar>nda, 12-15 hücreli evresindedir (morula).
Yirminci gün geldi¤inde, konseptüs blastokist evresi-
ne
olgunlaflm>flt>r. Blastokist trofoblastik hücrelerle çev-
rilmifl, bir kenar>nda iç hücre kütlesi ("inner cell mass")
olarak adland>r>lan hücre kümesi bulunduran s>v> dolu
bir kisttir. Yirminci günde iç hücre kütlesinin bulundu-
¤u tarafta endometriyal membran> yararak, hiperplastik
endometriyum içine gömülür ve implantasyon bafllar
12
(Resim 30-3, A).
endometriyal membran>n blastokis-
tin üzerinde tekrar oluflmas>yla 23. günde tamamlan>r
(Resim 30-3 B). ras>nda iç hücre kütlesi
içinde amniyotik boflluk oluflur. Amniyotik bofllu¤u
ekzosölomik boflluktan iki tabakal> (bilaminer) embriyo-
nik disk ay>r>r. Primer (primitif) yolk kesesi gestasyo-
nun 23. günü civar>nda blastokist bofllu¤u, ekzosölomik
zar ve hipoblastla kapland>¤>nda oluflur (Resim 30-4).
Ekstraembriyonik sölom olufltu¤unda (Resim 30-4, A),
primer yolk kesesi s>k>fl>r ve ektrude olur; bu da sekon-
der yolk kesesinin
oluflmas>yla sonuçlan>r (Resim 30-4,
B ve C). Standart embriyoloji metinleri sekonder yolk
kesesinin asl>nda menstrüel yafl>n (MY) yaklafl>k olarak
27-28. gününde, ortalama gestasyon kesesi çap> 3 mm
oldu¤unda olufltu¤unu belirtir. Ultrasonografi ile görü-
lebilen, primer yolk kesesinden ziyade sekonder yolk ke-
sesidir. Bu bölümün bundan sonraki k>s>mlar>nda, yolk
kesesi
terimi sekonder yolk kesesine atfen kullan>lm>flt>r.
Ekstraembriyonik sölom koryonik kavite haline gelir.
1075
B
ÖLÜM
30
Birinci Trimester
RES
Over siklusu, fertilizasyon ve blastokist evresine kadar olan insan geliflimi flemas> (Al>nd>¤> kaynak:
Moore, KL, Persaud TVN, editors. The developing human: Clinically oriented embriology. 6th ed. Philadephia, 1998, Saunders).
Endometriyum
Blastokistler
Zigot
Fertilizasyon
Serbest b>rak>lm>fl oosit
Rüptüre folikül
Ba¤ dokusu
P>ht>laflm>fl kan
Atretik (dejenere olan) folikül
Olgun korpus luteum
Korpus albikans
Büyüyen folikül
Sekonder folikül
Epitel
Morula
Oosit
Uterusun arka
duvar>
Sekiz-hücre
evresi
Dört-hücre
evresi
Olgunlu¤a
yaklaflan
folikül
Geliflmekte
olan korpus
luteum
evresi
Olgun
folikül
Kan
damarlar>
Erken
primer folikül
Atretik (dejenere
olan) folikül
Tüpte
oosit