background image
ERKEN DO/UM
Erken do¤um (ED), gebeli¤in 37. haftas>ndan önce do-
¤umun gerçekleflmesi olarak tan>mlan>r. Tüm gebelikle-
rin %5 ile %11'inde görülmektedir. Oranlar ki %4.5 gibi düflük bir de¤erden, Amerika Birleflik Dev-
letler'indeki %15 gibi yüksek bir de¤erler aras>nda co¤-
rafya, sosyoekonomik ve >rksal farkl>l>klara ba¤l> olarak
de¤ifliklikler gösterebilmektedir.
1-3
ED, do¤umsal ano-
maliler ve anöploidiye ba¤l> olmayan yenido¤an morbi-
dite ve mortalitesinin en önde gelen nedenidir. E¤er bir
bebek erken do¤mufl ise, miadinda do¤an bir bebekle
karfl>laflt>r>ld>¤>nda, hayat>n>n ilk y>l>ndaki ölüm riski
40 kat artmaktad>r.
1
ED'nin hemen geliflen sonuçlar> aras>nda solunum
zorlu¤u, intraventriküler kanama, sepsis ve prematürite
retinopatisi say>labilir.
1
Uzun dönemde erken do¤an be-
bekler, serebral palsili çocuklar>n yar>s>n>, görme bozuk-
lu¤u olanlar>n üçte birini, kronik akci¤er hastal>¤> olan-
lar>n dörtte birini ve mental gerili¤i olan çocuklar>n befl-
te birini oluflturacakt>r.
1,4,5
Prematuritenin morbiditesi
eriflkinlik döneminde de devam etmekte olup, davran>fl-
sal problemlerde art>fl, e¤itim kazan>mlar>nda düflük dü-
zey, üreme baflar>s> oranlar>nda azalma (hem konsepsi-
yon, hem de canl> do¤um ters olarak etkilenmifltir) ve
ikinci generasyon ED insidans>nda art>fl gözlenmekte-
dir.
6-8
Prematüritenin etkisi kiflinin ve ailesinin de öte-
sine uzanmaktad>r. Bir Kanada yenido¤an yo¤un bak>m
ünitesinde (YYBÜ) kal>fl>n ortalama maliyeti 9700 $
iken, do¤um a¤>rl>¤> 750 gr alt>nda ise, bu rakam
117.000 $'a kadar yükselmektedir.
1,9,10
Prematüritenin riski takip eden gebeliklerde de de-
vam etmektedir, bir sonraki gebelikte riskte iki kat ar-
t>fl; e¤er gebe iki veya daha fazla ED geçirdi ise %50 dü-
zeyinde art>fl söz konusudur.
1
Erken do¤umun var olan
ve uzaklara ulaflan etkisi göze al>nd>¤>nda spontan erken
do¤um (SED; "spontaneous preterm birth") riski alt>n-
daki hastalar>n tan>mlanmas> önemlidir. Böylece yenido-
¤an sonuçlar>n>n daha iyi hale getirilmesi için terapötik
giriflimler uygulanabilir.
Erken do¤umlar>n %85'i kendili¤inden geliflmekte
olup, geleneksel olarak üç ayr> olayla iliflkilendirilmifltir.
Erken eylem (servikal efasman ve dilatasyon ile beraber
olan uterin aktivite), preterm prematür membran
rüptürü
("preterm premature ruptured membranes";
uterin aktivite ve servikal de¤iflikliklerin yoklu¤unda fe-
tal membranlar>n rüptürü) veya servikal yetmezlik
("incompetence"; uterin aktivite yoklu¤unda servikal di-
latasyon).
1,11,12
Servikal yetmezlik daha ayr>nt>l> olarak,
serviksin artan uterin genifllemesine karfl> kapal> kalma-
ya devam>nda mekanik bir yetmezlik veya normalde
miad>nda oluflmas> gereken servikal olgunlaflman>n (di-
latasyon ve efasman) erken aktivasyonu ile fonksiyonel
bir yetmezlik
olarak tan>mlanabilir.
11
Bu flekilde s>n>f-
land>r>lsa da, spontan prematüritenin en iyi tan>m>, ute-
rin kontraksiyonlara, fetal membran rüptürüne ve servi-
kal olgunlaflmaya neden olan biyokimyasal mediatörle-
rin (prostaglandinler, metallomatriks proteazlar ve inhi-
bitörleri, proenflamatuar ve antienflamatuar sitokinler)
benzer oldu¤u göz önüne al>narak, biyolojik olaylar>n er-
ken do¤uma neden olacak flekilde süregelmesi olarak ta-
n>mlanabilir.
1.12
Bu flekilde, prematüritenin olaylar> s>k-
1527
B
ÖLÜM
45
Servikal Ultrasonografi ve
Erken Do¤um
Wendy L. Whittle, Katherine W. Fong ve Rory Windrim
Çeviri: Evren Üstüner
Bölüm Plan> ve Bafll>klar>
ERKEN DO/UM
UTER
ULTRASONOGRAF
Transabdominal Yaklafl>m
Transperineal/Translabial Yaklafl>m
Transvajinal sonografi
Teknik S>n>rlamalar ve Tuzaklar
Normal Serviks
"K>sa" Serviks
SPONTAN ERKEN DO/UMUN
ÖNGÜRÜLMES<
Obstetrik Faktörler
Servikal Kal>nl>k ve Hunileflme
Servikal De¤iflimin H>z>
Dinamik Servikal De¤iflim
Di¤er Sonografik Özellikler
ÖZGÜL KL
SERV
Genel Obstetrik Popülasyonda
Tarama
Yüksek Riskli Obstetrik
Popülasyonda Tarama
Erken Do¤um Öyküsü
Ço¤ul Gebelikler
Uteroservikal Anomaliler ve Servikal
Cerrahi
Preterm Prematür Membran
Rüptürü
Polihidramniyoz
Fetal Terapi
Semptomatik Hastalar
Servikal Yetmezlik ve Servikal Serklaj
ANORMAL SERV
TEDAV< PROTOKOLLER<
SONUÇ