background image
nografi ile incelenmesi, özellikle ay>r>c> tan>s>nda vasküler
lezyonlar>n bulundu¤u kistik bir lezyon saptand>¤>nda,
subdural hematom varl>¤>nda ve normal vasküler yap>lar>
p>ht>dan ay>rma gere¤inin oldu¤u durumlarda faydal> ola-
bilir. Doppler ultrasonografi ekstrakorporeal membran
oksijenizasyonu alan bebeklerde veya kan ak>m>ndaki
azalman>n enfarkt için risk oluflturdu¤u durumlarda da
kullan>fll>d>r.
5-7
Ultrasonografinin kranyosinostoz tan>s>na
olanak sa¤layan sütürlerin de¤erlendirilmesinde veya
myelomeningoselli olgularda laküner kafan>n de¤erlen-
dirmesinde de kullan>labildi¤i tan>mlanm>flt>r.
8-9
EK
Prematüre bebekte mümkün olabilen en yüksek rezolüs-
yonu sa¤lamak amac>yla 7.5-MHz veya daha yüksek fre-
kansl> transdüserlerin seçilmesi önerilmektedir. Bafl> da-
ha büyük bebeklerde sesin yeterli penetrasyonunu sa¤la-
yabilmek için 5-MHz'lik bir transdüser gerekli olabi-
lir.
10
Anterior fontanelden de¤erlendirmelerde genellik-
le 120 derecelik sektör aç>l> ve multifokal bölge tarama
yetene¤i olan elektronik faz farkl> dizilimli ("phased ar-
ray") transdüserler kullan>l>r. Küçük uçlu, lineer dizi-
limli, yüksek frekansl> transdüserler
(12 MHz'ye ka-
dar) yak>n plan patolojilerinin anterior fontanelden de-
¤erlendirilmesinde kaliteli görüntüler sa¤layabilir. Bu
transdüserler, subdural hematomlar, menenjit, superior
sagital sinüs trombozu ve serebral ödem ve baz> olgular-
da göç anomalilerinin
11
de¤erlendirilmesinde veya mas-
toid fontanel, posterior fontanel ve foramen magnumdan
yap>lacak de¤erlendirmelerde
12
en iyi seçenektir. Tem-
poral kemi¤in skuamozal parças> incedir, ancak mastoid
fontanelden incelenemedi¤i durumlarda 5-MHz'lik bir
transdüser gerekebilir. Multifokal bölge tarama yetene¤i
tüm görüntüleme alan>nda mükemmel bir rezolüsyon
sa¤lamakta, ancak görüntü h>z>n> da belirgin flekilde dü-
flürdü¤ü için hasta uyumu gerektirmektedir. Multipl ses
gönderim aç>lar>na olanak veren çok aç>l> bileflik gö-
rüntüleme
("compound imaging") de özellikle fonta-
neller gibi küçük aral>klardan de¤erlendirmelerde kulla-
n>fll>d>r. Koopere olmayan bebekte veya kan ak>m> gibi
hareketin de¤erlendirilmesi gereken durumlarda video
klip ("sine lup") özelli¤i paha biçilmezdir.
6
Ultrasonografi de¤erlendirmelerinde kal>c> kopyala-
r>n kaydedilmesi için birkaç format mevcuttur. Dijital
depolamada görüntülerin sonradan ifllenebilmesine ola-
nak sa¤layarak görüntü kalitesini artt>rmaktad>r. Komp-
like bir incelemede, görüntülerde flüpheli bir bulgu var-
sa, ifllemi tekrarlamak yerine daha sonradan görüntüleri
yeniden de¤erlendirebilme amac>yla video kliplerin sak-
lanmas> kullan>fll> bir yöntemdir. Klipler, patolojinin
daha iyi anlafl>lmas>n> sa¤layabilir. Tekil görüntülerde
artm>fl veya azalm>fl ekojenite alanlar> belli belirsiz izle-
nirken, sine veya video görüntüleri ile birlefltirildi¤inde
normal yap>lar ile iliflkileri de görülebilece¤i için daha
çok anlam kazanacakt>r.
ULTRASONOGRAF< TEKN
Günümüzde kranyal ultrasonografik de¤erlendirmelerin
büyük bölümü anterior fontanelden sagital ve koronal
planlarda yap>lmaktad>r. Ancak posterior fossan>n, pos-
terior ve mastoid fontanellerden
daha iyi de¤erlendi-
rilebildi¤i de aflikard>r. Posterior fossa görüntüleri ol-
mazsa, serebellar kanama atlanabilir. Posterior fossa mal-
formasyonlar>, serebellum, 4. ventrikül ve sisterna mag-
naya ait detayl> görüntüler olmazsa yeterince anlafl>lama-
yabilir.
13-15
Akustik jel kullan>m> sayesinde iyi bir cilt-
transdüser temas> sa¤lanabilir. Bazen subdural kanama
gibi yüzeyel patolojileri de¤erlendirmek için su yast>¤>
kullan>labilir. Ancak yak>n mesafeyi ayr>nt>l> incelemek
için yüksek rezolüsyonlu bir transdüser seçmek daha iyi
bir seçenektir.
S>v> birikimlerini renkli Doppler ultrasonografi ile
de¤erlendirmek önemlidir; çünkü kistik alanlar>n bir k>s-
m> damarsal yap>lara ait olabilir.
16
E¤er ekstraserebral s>-
v> birikimi flüphesi varsa BT veya MRG ile de¤erlendir-
me daha yard>mc>d>r. fetal ventrikül boyutlar>n> do¤ru de¤erlendirmek ama-
c>yla aksiyel de¤erlendirme yayg>n flekilde kullan>lagel-
mifltir. Yenido¤anda aksiyel inceleme mastoid fontanel-
den posterior fossay> görmek ve Willis poligonunu renk-
li Doppler ultrasonografi ile de¤erlendirmek amac>yla
kullan>l>r.
6,10,12,17-19
Ventriküler p>ht> aç>s>ndan oksipital
boynuzlar en iyi posterior tarama teknikleri ile de¤erlen-
dirilir. Mastoid fontanelden posterior fossa görüntüleri
oldukça s>k rastlanan serebellar kanama veya posterior
fossa malformasyonlar>n>n de¤erlendirilmesi aç>s>ndan
özellikle önemlidir. Chiari malformasyonu gibi, üst sevi-
yedeki spinal kanal>n de¤erlendirilmesi gereken durum-
larda foramen magnum yaklafl>m> kullan>fll> olabilir.
Anterior fontanel yaklafl>k 2 yafla dek aç>k kal>r, an-
cak tarama için yaln>zca 12-14 aya dek uygundur. Fon-
tanel küçüldükçe akustik pencere de küçülecek ve de¤er-
lendirme zorlaflacakt>r.
10,17
Prematüre bebekte ultrasonografi incelemesi s>ras>n-
da normal vücut >s>s> mutlaka korunmal>d>r. Daha kü-
çük boyutlu olmalar> nedeniyle yüzey-hacim oran> daha
fazlad>r ve >s> kayb> çok h>zl> olabilir. Rutin olarak >s>t>-
c> bafl üstü lambalar>, örtü ve >s>t>lm>fl jel kullan>lmal>-
d>r. E¤er bebek küvözde ise transdüser, küvöz yan>ndaki
girifl pencerelerinden yerlefltirilerek >s> kayb> en aza in-
dirgenebilir.
Hastadan hastaya geçerken ellerin y>kanmas> ve
transdüserin temizlenmesi yo¤un bak>m ünitelerinde
enfeksiyonun yay>lmas>n> önlemek konusunda en dikkat
edilecek noktalard>r. Transdüser bafl>n>n uygun bir de-
zenfektan ile temizlenmesi yeterlidir. Transdüser hasar
görece¤i için asla otoklava sokulmamal>d>r. de¤erlendirme gibi mutlak sterilite gerektiren durum-
larda transdüser steril bir cerrahi eldiven içerisine yerlefl-
tirilebilir veya jel içeren steril bir transdüser k>l>f> ile
kaplanabilir. Kayganl>¤> sa¤lamak amac>yla steril k>l>f>n
üzerine steril jel veya salin çözeltisi sürülebilir.
Standart beyin görüntülemesi anterior fontanelden
yap>lacak sagital ve koronal planda taramaya ek olarak
1559
B
ÖLÜM
47
Yenido¤an ve Bebekte Beyin Görüntülemesi