background image
ise GKD`nin tan> ve yönetiminde hayat>n ilk 6-8 ay>nda
tercih edilen yöntem ultrasonografi olmufltur.
1
GKD'nin insidans> dünyan>n farkl> bölgelerinde fark-
l>l>k göstermektedir. Beyaz >rkta aflikar dislokasyon 1000
do¤umda 1.5-1.7 olarak bildirilmifltir.
2,3
E¤er, subluk-
sasyonlar gibi daha düflük dereceli anormallikler de dahil
edilirse, bu say> 1000 do¤umda 10 civar>na ulafl>r.
4
GKD'nin nedeni hem fizyolojik, hem de mekanik
faktörlerin rol ald>¤> multifaktorial etkenlere ba¤l>d>r.
Her iki etkende kalça problemlerinin gelifliminde ma-
ternal-fetal etkileflim etkilidir. Perinatal dönemde ma-
ternal östrojen ve do¤um eylemi öncesinde pelvik gevfle-
meyi sa¤layan hormonlar>n, kalça eklem kapsülünün ge-
çici gevflekli¤ine sebep oldu¤u düflünülmektedir. Ço¤u
fetüs, boyutlar>n>n art>fl> ve amniyotik s>v>n>n belirgin
azalmas>na ba¤l> olarak, gebeli¤in ilerleyen haftalar>nda
d>fltan bas>ya maruz kal>r. Teorik olarak, bu bas> yumu-
flak olmas>na ra¤men, süreklili¤i nedeni ile deformasyo-
na neden olabilir.
5
GKD insidans>n>n makat geliflli do-
¤umda, aile öyküsü olan yenido¤anlarda, ilk do¤umda
ve oligohidroamniyozlu gebeliklerde belirgin artm>fl ol-
du¤u izlenmifltir. "Skull-molding" deformitesi, konjeni-
tal tortikollisi ve ayak deformitesi olan yenido¤anlar
GKD aç>s>ndan artm>fl risk alt>ndad>r.
6
Tipik dislokasyonun mekanizmas> olarak, gevflek-
elastik eklem kapsülü nedeni ile, femoral bafl>n asetabu-
lumdan aflamal> olarak ayr>lmas> öne sürülmektedir. Ye-
nido¤an döneminde, femoral bafl, asetabuluma k>yasla
genellikle lateral ve posterosuperiora disloke olur. Dislo-
ke femoral bafl genellikle redükte edilebilir. Eklem yap>-
lar> tipik olarak belirgin bir deformasyon göstermez.
E¤er dislokasyon erken yenido¤an döneminde tespit
edilmezse, kaslar k>sal>r ve hareketi k>s>tlar. Asetabu-
lum, femoral bafl>n uyar>s>ndan yoksun kalaca¤> için
displazik olur. Ligamentöz yap>lar gerilir, fibröz ya¤l>
doku asetabulumu doldurur. Sonuçta femoral bafl> basit
bir manipülasyonla asetabuluma yerlefltirmek imkans>z-
lafl>r; femoral bafl>n yerleflti¤i superolateral bölgede ya-
lanc> asetabulum
oluflabilir.
Ço¤u olguda bir neden olarak düflünülmese de, aile-
sel asetebular displazi için baz> kan>tlar mevcuttur.
7
Kalça dislokasyonu ve displazisinin di¤er bir formu te-
ratojenik dislokasyon olup, fetal hayat>n erken evrele-
rinde oluflur. Bu olgularda, yenido¤an pelvisi ve femur
bafl> ileri adaptif de¤ifliklikler gösterir. Klinik ve radyog-
rafik bulgular daha belirgindir. Kalça dislokasyonun bu
nadir formunun prognozu kötüdür.
8
Kalça Ultrasonografisinin Geliflimi
Ayr>nt>l> sonografik inceleme ilk olarak Avusturyal> or-
topedik cerrah Graf taraf>ndan kullan>lm>flt>r.
9
Eklemli
kol üniteli B-mod ultrasonografi cihaz> kullanarak, kal-
çan>n koronal görüntüsüne dayanan bir de¤erlendirme
tekni¤i gelifltirmifltir. De¤erlendirme femurun anatomik
pozisyonunda, lateral yaklafl>mla uygulanmaktayd>.
Graf'>n yöntemi ultrasonun immatür kalçada k>k>rdak,
kemik ve yumuflak doku yap>lar>n> ay>rabilme yetene¤i-
ni ortaya koymufltur.
Gerçek zamanl> ultrasonografik cihazlarla, sonografi
uygulay>c>lar> de¤iflik görüntüleri elde etmeye bafllam>fl-
lard>r. Bu durum, kalçan>n de¤iflik pozisyonlardaki di-
namik de¤erlendirilmesine dayanan alternatif bir yakla-
fl>ma öncülük etmifltir.
10-11
Morfolojik ve dinamik ola-
rak iki ayr> temel felsefeye dayanan teknikler gelifltiril-
mekle birlikte, iki yöntemin de ortak özelliklere sahip
oldu¤u anlafl>lm>flt>r. Her iki yaklafl>mda da femur ve
asetabulum için, kritik anatomik belirteçlere ihtiyaç ol-
du¤u kabul görmüfltür. Harcke ve ark.'lar>n>n
11-12
öner-
di¤i gibi dinamik teknik pozisyonel iliflki ve stabiliteyi
vurgulamakla birlikte, ek olarak kritik asetabular yap>-
lar>n de¤erlendirilmesini de kapsar. Her iki tekni¤in bi-
leflenlerini içeren bu de¤erlendirme,
12,13
Amerikan Rad-
yoloji Koleji (ACR)
14
ve Amerikan T>bbi Ultrasonogra-
fi Enstitüsü (AIUM) taraf>ndan önerilen tekni¤in teme-
lini oluflturmufltur.
15
Dinamik Ultrasonografi Tekni¤i: Normal
ve Patolojik Anatomi
Teknik Faktörler
Kalça ultrasonografisi gerçek zamanl> lineer prob ile ya-
p>lmal>d>r. Sektör problar, ilk bafllarda baflar>yla kulla-
n>lm>fl olsa da, lineer konfigurasyon yüksek do¤ruluk su-
numundan dolay> tercih edilir.
16
Literatürdeki asetebu-
lar ölçümler de lineer problar ile yap>lm>flt>r. Yeterli yu-
muflak doku penetrasyonu sa¤layan ve gerekli derinli¤e
ulaflan en yüksek frekansl> prob kullan>lmal>d>r. Alt> ay-
l>k bebeklik dönemine kadar 15-8 MHz'lik genifl frekans
bant>na sahip dijital problar baflar>l>d>r. Alt> aydan bü-
yük bebeklerde daha düflük frekansl> problar gerekli ola-
bilir.
Tüm tarama kalçan>n lateralinden ya da posterolate-
ralinden kalçay> istirahatteki nötral pozisyondan fleksi-
yon pozisyonuna hareket ettirerek yap>l>r. Kalça fleksi-
yona getirildi¤inde, femur abduksiyondan adduksiyona
hareket eder; böylece fleksiyon pozisyonundaki stres gö-
rüntüler elde olunur. Dinamik incelemeyle ilgili önemli
1983
B
ÖLÜM
57
Pediatrik Kalça ve Kas-
GKD R
Ailede GKD öyküsü
Oligohidroamniyoz
Makat gelifli
"Skull-molding" deformiteleri
Do¤umsal tortikollis
Ayak deformiteleri
GKD, Kalçan>n geliflimsel dislokasyonu ve/veya
displazisi