background image
bir nokta da, ifllemi yapan kiflinin probu sa¤-sol kalçay>
incelerken, bir elden di¤erine geçirmesidir. Bebek s>r-
tüstü pozisyonda yatar ve aya¤>n> ultrasonografi uygula-
yan kifliye do¤ru uzat>r. Sol kalçay> incelerken uygulay>-
c>, bebe¤in sol baca¤>n>, sol eliyle kavrar ve probu sa¤
eline al>r. Sa¤ kalçay> incelerken ise, uygulay>c>, probu
sol eliyle tutar; sa¤ elini bebe¤in sa¤ kalças>n> manipü-
lasyonda kullan>r. Ultrason incelemesini gerçeklefltiren
kifli, bafllang>çta garipsese de, bu yönteme k>sa sürede
uyum sa¤lar. Tespitlerimize göre bu teknik, stres ma-
nevralar>n>n uygulanmas>nda daha güvenilir ve ilgileni-
len düzlemin saptanmas>nda daha etkilidir.
Yeterli bir inceleme için, bebe¤in rahat olmas> gere-
kir. Bebek ifllem öncesi ya da ifllem s>ras>nda beslenebi-
lir. Bebe¤in dikkatini çekecek oyuncaklar ve di¤er nes-
neler yard>mc> olabilir ve ifllem yap>l>rken kullan>labilir.
Ebeveynlerden biri bebe¤i kollar>ndan veya bafl>ndan tu-
tabilir ve konuflabilir. Sedasyona ihtiyaç yoktur. Vücu-
dun üst k>sm> giyinik kalabilir. Bizim standart uygula-
mam>zda bebe¤in alt bezinin ç>kart>lmamas> ve ultraso-
nografi uygulanacak bölgenin aç>kta kalmas> yeterlidir
(özellikle erkek bebekler için fliddetle önerilir).
Anatomi dört farkl> görüntüde de¤erlendirilir. Rutin
uygulamam>zda her bir görüntü kal>c> olarak kay>t edi-
lir. Bu muayeneyi standart hale getirip, kurumumuzda
muayeneyi ilk kez yapacak kifliler için bir k>lavuz olufl-
turmam>z> sa¤lar. Söz konusu dört görüntüyü aç>klar-
ken, probun vücuda göre düzlemi (transvers veya koro-
nal) ve kalçan>n pozisyonunu belirten (nötral veya fleksi-
yonda) ifadelerinin ikili kombinasyonlar> kullan>l>r.
Dinamik kalça de¤erlendirmesinin amac> femoral ba-
fl>n pozisyonunu ve stabilitesini saptamak oldu¤u gibi,
ayn> zamanda asetabulumun geliflimini de tespit etmek-
tir. Normal bir pozisyondaki kalçada, femur bafl> asetabu-
lum içindedir. Hafif yer de¤ifltirmede, femur bafl> aseta-
bulumun bir k>sm>yla temas halindedir veya yer de¤ifltir-
mifltir; ama k>smi olarak çevrelenmifl olup, subluksas-
yon
olarak tan>mlan>r. Disloke kalça asetabulum taraf>n-
dan sar>lmaz ve asetabulum ile temas> yoktur. Femurun
pozisyon de¤iflimi, femoral bafl ile asetabulumun iliflkisi-
ni de¤ifltirebilir. Nötral veya istirahatle sublükse olan bir
kalça, fleksiyon ve abduksiyonla kendi yerine oturmaya-
bilir. Disloke bir kalçan>n pozisyonu de¤ifltirildi¤inde,
parsiyel olarak redükte olup, sublukse pozisyona gelebi-
lir. Asl>nda bu durum tedavinin temelini oluflturur.
Kalçan>n stabilitesi, hareket ve stres uygulanmas>yla
de¤erlendirilir. Stres manevralar>, kalça anormalli¤i-
nin saptanmas>n>n temelini oluflturan Barlow ve Ortola-
ni klinik manevralar>n>n görüntüleme özdeflidir. Bar-
low testi
kalçan>n disloke olup, olamayaca¤>n> ortaya
koyar. Kalça fleksiyon pozisyonundayken, uyluk adduk-
siyon pozisyonuna getirilir. Arkaya do¤ru kibarca bir it-
me, femoral bafl> astebulumun d>fl>na ç>kararak, instabi-
liteyi gösterir.
2
Ortolani testi, disloke olan kalçan>n
tekrar yerine dönüp, dönemeyece¤ini belirler. Fleksiyon-
daki disloke kalça abduksiyona getirilir ("kurba¤a pozis-
yonu") ve bu manevra s>ras>nda muayeneyi yapan kifli,
femur bafl>-asetabuluma dönerken bir titreflim ya da t>k
sesi al>r.
8
Dinamik kalça ultrasonu s>ras>nda, klinik ma-
nevralar olan Barlow ve Ortolani testlerinin analo¤u ni-
teli¤indeki stres manevralar> uygulan>r. Normal bir
kalça
istirahat, hareket ve stres uygulanmas> s>ras>nda
her zaman yerinde durur. Gevflek bir kalça istirahatta
normal pozisyondad>r. Stresle hafif bir subluksasyon gös-
terse de, femur bafl> her zaman asetabulum s>n>rlar> için-
de olmal>d>r. Sublükse kalça istirahatta laterale do¤ru
yer de¤ifltirir ve gevflektir, ama disloke edilemez. Kalça
eklemden d>flar> itilebilirse, "disloke edilebilir" olarak
kabul edilir. Disloke kalça traksiyon ve abduksiyon ile
asetabuluma geri dönebilir. Bu kalça, GKD'nin en a¤>r
formundan, femoral bafl>n disloke edilip, tekrar reloke
edilmesiyle ayr>l>r.
Do¤umda proksimal femur ve asetabulumun, ço¤u
k>k>rdak yap>s>ndad>r. Sonografik incelemede, k>k>rdak
yumuflak dokuya göre hipoekoik oldu¤u için kolayl>kla
ayr>l>r. Yüksek frekansl> prob kullan>ld>¤>nda ve optimal
teknik ayarlamalar yap>ld>ktan sonra, k>k>rdak içinde
baz> da¤>n>k noktasal ekolar gözlemlenebilir. Asetabu-
lum, hem kemik, hem de k>k>rdaktan oluflur. Do¤umda,
ilium, iskium ve pubisin kemik ossifikasyon merkezleri
"Y" fleklindeki triradiat k>k>rdak ile ayr>l>r. Asetabu-
lumdan d>flar> do¤ru taflan k>k>rdak kenar (labrum), nor-
malde femur bafl>n> kapsayan bir çukur oluflturur. Asete-
1984
KISIM V
Pediatrik Ultrasonografi
GKD*
ACR STANDARTLARI
· GKD tan>sal incelemesi iki ortogonal (birbirine dik)
plan> kapsamal>d>r: Standart planda, istirahatte bir
koronal görüntü ve stres uygulanmadan ve stres
uygulanarak kalça fleksiyonda transvers görüntüler.
Bu inceleme, do¤ru yap>ld>¤> ve yorumland>¤>
takdirde kalça pozisyon, stabilite
1
ve morfolojisini
de¤erlendirmek için yeterlidir. Ek görünümler ve
manevralar elde olunarak, inceleyicinin güveninin
artt>r>labilece¤i not edilmelidir.
· Morfoloji istirahatte iken, de¤erlendirilir. Klinik
incelemede tarif edilen stres manevralar> ile devam
edilerek femoral stabilite de¤erlendirilir.
· Femur bafl>n> disloke etme ya da disloke bafl> redük-
te etme giriflimleri, fizik bak>da kullan>lan Barlow ve
Ortolani testlerine özdefltir. Kalça instabilite için
de¤erlendirilirken bebe¤in gevflek olmas> önemlidir.
Standart incelemenin bebek s>rtüstü ya da lateral
pozisyondayken yap>lamas> kabul edilir.
14
*American Collage of Radiology`ye ait kalçan>n geliflimsel dis-
lokasyonu ve/veya displazisi standard>ndan modifiye edilmifl-
tir.