background image
orta hatta birlefltikleri zaman oluflurlar. Optik fissürlerin
köfleleri kaynafl>r ve hyaloid damarlar optik sap>n merke-
zinde bulunurlar. Bu damarlar sonunda retinal arter ve
veni olufltururlar.
Yedinci hafta öncesinde, burun ucu kesitte görülür
ve kulak kepçeleri flekillerini al>rlar. Burnun santral aks>
ve filtrum medial nazal ç>k>nt>lar>n füzyonu tamamland>-
¤> zaman oluflurlar. Göz kapaklar> belirgin hale gelir.
2-5
Sekizinci hafta bitmeden, geliflmekte olan gözün çap> 2
mm'ye kadar var>r.
6
Boyun
Fetal boyun geliflimi de vasküler, nörolojik, kas-iskelet,
lenfatik, ve endokrin sistemlerin gelifliminde pay> olan
yo¤un embriyolojik olaylarla birlikte benzer flekilde
komplekstir. Laringotrakeal oluk dördüncü hafta içeri-
sinde primitif a¤>z taban> boyunca oluflur. Bu olu¤un
evajinasyonundan sonra, laringotrakeal divertikül oluflu-
mu gerçekleflir. Distal uç akci¤er tomurcu¤unu olufltu-
rur. Bu divertikül endodermi larinksin ve trakean>n epi-
telini oluflturur. Larinksin endoteli prolifere olur ve ken-
di lümenini geçici olarak oklüde eder. Onuncu gebelik
haftas>n>n öncesinde laringeal ventrikül, vokal katlant>-
lar ve vestibüler katlant>lar>n oluflumu ile birlikte reka-
nalizasyon oluflur. Dördüncü ve alt>nc> faringeal arklar,
komflu k>k>rdak ve kaslar> meydana getirir.
2-4
Dördüncü ve alt>nc> haftalar aras>ndaki gebelik döne-
minde, sa¤ ve sol juguler lenf keseleri subklavian damar-
lar>n divertikülleri olarak geliflir. Lenfatik kapillerler vü-
cudun içine yay>l>rlar ve bu keselere boflal>rlar. Lenfatik
keseler ve venöz sistem aras>ndaki anormal ba¤lant>lar>n
birinci trimesterde lenfatik malformasyona ve kal>nlafl-
m>fl nukkal translusensiye, ikinci trimesterde de artm>fl
ense (nukkal katlant>) kal>nl>¤>na neden oldu¤u düflünü-
lür.
7
NORMAL FETAL YÜZ SONOGRAF
Fetal yüzün sonografik de¤erlendirmesi, her ne kadar az
say>da olguda gerekli olsa da, hamileli¤in orta dönemin-
de rutin anatomik incelemenin bir parças>d>r. Amerikan
T>bbi Ultrasonografi Enstitüsü'nün (AIUM) 2007 pra-
tik ö¤retilerine göre, anatomik inceleme s>ras>nda sade-
ce fetal üst duda¤>n görüntülenmesi zorunludur
1
. Her ne
kadar mecbur tutulmasa da, son model teknolojik gereç-
lerle fetal yüzün çok düzlemli 2, 3 ve 4 boyutlu ayr>nt>-
l> görüntülerinin al>nmas> mümkündür.
8
Profil ve üç
boyutlu (3-D) görüntüler
9
, özellikle fetal pozisyon yü-
zünden gerçe¤e uygun koronal görüntünün elde edile-
medi¤i durumlarda faydal>d>r. Bu durumlarda fetal yü-
zün sagital 3-D volümleri ço¤unlukla elde edilebilir ve
sonras>nda görüntü üst duda¤>n ve dama¤>n aç>kca gös-
terilmesi için çevrilebilir. Fetal burun ve dudaklar>n ko-
ronal ve aksiyel görüntüleri fetal yar>k dudak taramas>
için flartt>r (Resim 33-2, A ve B).
Sagital yüz profili mümkün olan her durumda al>n-
mal>d>r ve nazal kemi¤in, dudaklar>n, çenenin ve aln>n
varl>¤>n> ve normal konfigürasyonunu göstermelidir. göz küresinin de var oldu¤unu, normal boyutta oldu¤u-
nu ve birbirinden normal uzakl>kta oldu¤unu do¤rula-
mak için orbitalar>n aksiyel görüntüleri elde edilebilir
(Resim 33-2, C). Maksilla ve alveolar s>rt>n aksiyel gö-
rüntüleri primer damakta yar>¤>n var olup olmad>¤>n>
anlamak için al>nabilir (Resim 33-2, D). Damak nazal
bofllu¤u oral boflluktan ay>r>r. Sekonder dama¤>n iki
boyutlu (2-D) sonografide görüntülenmesi zordur, ancak
özel 3-D sonografik görüntülerle
10-12
de¤erlendirilebilir
ve ço¤unlukla orta hatta sagital ve koronal fetal manye-
tik rezonans görüntülemede (MRG) kolayl>kla görülebi-
lir (MRG; Resim 33-2, H).
Sagital, aksiyel ve koronal düzlemlerde fetal boyun
görüntüleri servikal omurgay>, havayolunu de¤erlendir-
mek ve kitleleri belirlemek için al>n>r (Resim 33-3). Bü-
yümüfl tiroid veya servikal teratom gibi anterior boyun
kitleleri ile birlikte var olabilen hiperekstansiyon gibi
anormal durufl tespiti için de boyun de¤erlendirilmeli-
dir. Ense kal>nl>¤>n>n artmas> ikinci trimester inceleme-
sinde de¤erlendirilmelidir. Söz konusu kal>nlaflma su-
boksipital-bregmatik düzlemde araflt>r>l>r. Bu düzlem-
deki göze görünür iflaretler aras>nda kavum septum pel-
lusidum, serebral pedinküller, serebellar hemisferler ve
sisterna magna vard>r.
BAfi ANORMALL
Anormal Boyut
Fetal bafl>n tipik konfigürasyonu oval olup, bipariyetal
çap>n (BPD) ve bafl çevresinin ölçümleri gestasyonel yafl
1167
B
ÖLÜM
33
Fetal Yüz ve Boyun
RES
Yüzün embriyolojisi. Fetal yüz gelifliminin evreleri. Bafllang>çta gözlerdeki genifl ayr>lmaya, burun deliklerinin yük-
sek genifl ayr>lmas>na (nazal plakodlar), ve kulaklar>n alçak yerleflimine dikkat ediniz (Essentials of human embryology, Toronto, 1988, BC
Decker: Moore KL'den al>nm>flt>r).
lens plakodu
nazal plakod
somadeum
hyoid arkusu
medial nazal ç>k>nt>
lateral nazal ç>k>nt>
eksternal kulak
28 ± 1 gün
35 ± 1 gün