background image
TERMAL ETK
Hiperterminin birçok hayvan türünde aç>kça teratojenik
oldu¤u ve ultrasonun bir çok hayvanda termal de¤ifliklik-
leri bafllatt>¤> gösterilmifltir.
35-44
Hastal>ktan kaynakla-
nan ya da >s>ya maruz kalmak dolay>s>yla artan maternal
s>cakl>k teratojenik etkiler yaratabilir.
17,38,40-43,45-58
derecenin alt>ndaki >s> art>fllar>n>n güvenli oldu¤u düflü-
nülse de,
59
herhangi bir zaman süresince, herhangi bir
miktardaki >s> art>fl>n>n da bir etkisi olabilir;
48,60
2.5°C'lik bir >s> art>fl> ise anlaml> olarak de¤erlendirilebi-
lir.
61
Tan>sal ultrasonun, fetüste tehlikeli seviyelere ula-
flabilecek bir >s> art>fl>na neden olup olamayaca¤> önemli
bir sorudur.
19,59,62
s> art>fl> kesin ola-
rak ölçülememekle birlikte oldukça do¤ru bir flekilde
tahmin edilebilir.
63,64
Uzun süreli ultrason maruziyetle-
rinde 5°C'a kadar ç>kan >s> art>fllar> gösterilmifltir.
59
Her-
hangi bir zaman süresince olan herhangi bir miktardaki >s>
art>fl>n>n bir miktar etkisi oldu¤u için; >s> fark> ya da >s>n-
man>n süresinin uzamas> bir etki oluflturma ihtimalini ar-
t>racakt>r. Her ne kadar bu öngörüler tan>sal ultrasonda
ortaya konamam>fl ve elimizde hiç insan verisi bulunma-
sa da, klinisyenler obstetrik ultrasonografi uygulamala-
r>nda bu gerçekleri ak>lda bulundurmal>d>rlar. Bu ayn>
zamanda, t>bbi olmayan ya da endikasyon d>fl> inceleme-
ler karfl>t> tart>flmalar>n da bir k>sm>n> oluflturmaktad>r.
Gebeli¤e her d>fl etmenin oldu¤u gibi, gebelik bafl-
lang>c>ndan itibaren geçen süre olarak, gestasyon yafl>n
da yaflamsal etkisi vard>r. erken gestasyon yafl) s>ras>ndaki daha hafif (zaman ya da
etki anlam>nda) maruziyetler, embriyonik ya da fetal ge-
liflim s>ras>ndaki daha ciddi maruziyetlere benzer ya da
daha kötü sonuçlara neden olabilir; düflü¤e ya da yap>sal
ve ifllevsel bozukluklara neden olabilir. Ancak elimizde
böyle bir doz analizi mevcut de¤ildir. Di¤er pek çok te-
ratojen
de oldu¤u gibi, hasarlanmam>fl nöroblastlar>n te-
lafi edici bir etkisi olmad>¤> için, santral sinir sistemi
(SSS) en yüksek risk grubundad>r. Deney hayvanlar>nda
>s> art>fl> ile iliflkili en s>k rastlanan defektler nöral tüp
(anensefali, mikroensefali) ve göz (mikroftalmi, ka-
tarakt)
ile alakal>d>r. Fonksiyonel ve davran>flsal prob-
lemler, SSS defektleri ile iliflkilidir.
46
Hipertermiye ikin-
cil di¤er organ defektleri aras>nda kraniyofasiyel geliflim
defektleri (örn., yar>klar
65
) ve aksiyel/apendiküler iske-
let,
66
vücut duvar>, difller ve kalpteki
67
anomaliler bu-
lunmaktad>r.
Is> da¤>l>m> konusunda, gestasyon yafl> kritik
önem tafl>maktad>r. Gebeli¤in ortas>ndaki Gine do-
muzlar>n>n fetal beyinleri canl> olarak (perfüze) ya da
ölüm sonras> (non-perfüze) ultrason ses demetinin odak
bölgesinde maruziyete b>rak>ld>klar>nda anlaml> bir
farkl>l>k ortaya ç>kmam>flt>r. Ancak, fetüsler serebral da-
marlar>n iyice geliflti¤i terme yak>n, geç gestasyonel bir
döneme erifltiklerinde, vasküler perfüzyondan kaynakla-
nan anlaml> bir so¤utma etkisi gözlenmifltir.
68
beli¤inin erken döneminde, 6. haftadan önceki düflük se-
viyedeki fetal perfüzyon, >s> da¤>l>m>n> azalt>yor olabi-
lir.
69
Artan hassasiyetteki Doppler cihazlar>, geliflmekte
olan plasentadaki bir uterin dolafl>m yola¤>n>n gelifli-
miyle ayn> anda, kalbin oluflumunu takiben embriyonik
veziküller içerisinde kan ak>m> oldu¤unu göstermekte-
dir. Bu ak>mda, gebeli¤in daha geç döneminde görüle-
nin tersine, Doppler h>zlar> minimale yak>n olup genel-
likle non-pulsatil ya da durgun ("percolating")
70,71
ola-
rak isimlendirilir. Gestasyonun yaklafl>k 12. haftas>nda,
spiral arterlerin t>kaçlar> ("plugs") gevfler ve daha serbest
bir kan ak>m>na izin verir.
72,73
Bu nedenle, ilk trimesterin büyük bir k>sm>ndaki
perfüzyon durumu, normal doku seviyelerine (TI algo-
ritmlerinde öngörüldü¤ü gibi) ulaflmaktan çok uzakt>r.
Ancak daha sonralar>, serbest dolafl>m ("free circulation")
ortaya ç>kt>¤>nda (gestasyonun 11-12. haftalar> civar>) ve
embriyonik dolafl>m maternal dolafl>mla ba¤lant>ya geç-
ti¤inde, doku normal olarak perfüze olmaya bafllar.
73
Bu
1063
B
ÖLÜM
29
Obstetride Ultrasonografinin Biyolojik Etkileri ve Güvenilirli¤i
A
B
RES
Umbilikal kordonun renkli Doppler incelemesi s>ras>nda renkli görüntüleme alan>n>n kutucu¤u-
nun boyutunun de¤ifltirilmesinin "kemik için termal indeks, (TIB)" üzerindeki etkisi. Renkli görüntüleme alan>n>n
büyükten (A) küçü¤e (B) de¤ifltirilmesinin TI de¤erini (sa¤ üstteki, mavi kare içerisine al>nm>fl say>) 0.2'den 0.5'e ç>kard>¤> izleniyor.