background image
bular k>k>rda¤>n ço¤u, femur bafl>na benzer ekojenite
gösterir. Eklem çizgisini gözlemleyerek, asetabulumun
k>k>rdak k>sm>n> femur bafl>ndan ay>rmak, femuru basit-
çe döndürerek mümkün olur. Daha belirgin kalça hare-
ketleri eklem bofllu¤unda minik baloncuklar olufltura-
rak, ekolar>n oluflmas>na neden olur. Labrumun lateral
kenar>nda, hyalin k>k>rdak, fibrok>k>rda¤a dönüflür ve
yüksek ekojenitede gözlenir. Fibröz dokudan oluflan
ekojenik kalça kapsülü femoral bafl> lateralden s>n>rlar.
Kalçan>n kemik k>sm>, yüzeyinden tüm ses dalgalar>n>
yans>t>r. Bu olay, ultrasonografik kesit düzlemindeki ke-
mik yüzeyin konturunu ortaya koyan, parlak lineer veya
kurvilineer bir görünüm oluflturur.
Radyolojik olarak femur bafl>n>n ossifikasyon mer-
kezi hayat>n 2. ve 8. aylar>nda saptan>r. Tipik olarak
k>zlarda, erkeklere göre daha erken görülür. Görünmeye
bafllama zaman> genifl varyasyon gösterir. Sa¤-sol kalça-
n>n ossifikasyon merkezinin ortaya ç>k>fl zamanlar> ve bo-
yutlar>nda bir miktar asimetri olmas> normalken, bu os-
sifikasyon merkezinin geç ortaya ç>kmas> ve geç geliflme-
si GKD ile iliflkilidir. Kalça ultrasonografisi, ossifikas-
yon merkezinin geliflimini yans>t>r ve ossifikasyon mer-
kezinin gelifliminin dökümantasyonunda kullan>labi-
lir.
17
Ossifikasyon merkezi radyografik olarak görülebi-
lir olmadan bir kaç hafta önce ultrasonografi ile görüle-
bilir. Öncelikle kan damarlar>n>n toplu görünümleri,
kartilaj içinde yüksek eko oluflturur. Bu durum, gerçek
ossifikasyondan önce izlenir. Ossifikasyonun bafllang>-
c>ndaki kalsiyum içeri¤i, görülebilir bir radyografik
dansite oluflturmak için yetersizken, ses dalgalar>n> yan-
s>t>r. Olgunlaflmayla ossifikasyon merkezinin boyutu ar-
tar. Geliflimin erken evresinde, ossifikasyon merkezinde-
ki ekolar noktasal görünüme sahipken, hayat>n ilk y>l>n-
da boyutça büyümesiyle kurvilineer kenarl> bir hal al>r.
Normal bir bebek 1 yafl>na yaklafl>rken, ossifikasyon
merkezi daha belirgin hale gelir ve medial asetebular s>-
n>rlar>n belirlenmesini engeller. Kan>m>za göre, femoral
bafl>n ossifikasyonunda bir gecikme olmamas> halinde,
kalça ultrasonografisi 8. aya kadar uygun bir tekniktir.
Alt> ay-1 yafl aras>nda direkt grafi daha güvenilir hale ge-
lir. Bir yafl>na gelindi¤inde, femoral ossifikasyon merke-
zi, asetabulumun rahat görülmesini engelleyecek kadar
büyür.
15
Ossifik çekirdeklerin varl>¤> ve boyutlar> dört
flekilde elde edilen görüntülerin tümünde de¤erlendiri-
lebilir: koronal/nötral, koronal/fleksiyon, transvers/flek-
siyon ve transvers/nötral.
Koronal/Nötral Görüntüleme
Morfolojik tekni¤in temelini oluflturan koronal/nötral
görüntüleme eklemin lateralinden, kalça eklemine koro-
nal olarak yöneltilen ultrason dalgalar>n>n düzleminde
uygulan>r. Femur fizyolojik miktarda fleksiyonda tutu-
lur. Graf
18
kalça incelenirken, bebe¤i lateral dekubit po-
zisyonda tutmay> sa¤layan özel bir cihaz>n kullan>lmas>-
n> önermektedir; ama koronal/nötral görünüm hasta su-
pin pozisyondayken de uygulanabilir (Resim 57-1, A).
Prob kalçan>n lateraline yerlefltirilir ve kalça standart
düzleme gelene kadar taran>r (Resim 57-1, A-C). Düz-
lem, superiorda dümdüz iliak hatt> ve asetebulumun
içinde, medyalde os iliumun inferior tepesi görülecek fle-
kilde, asetabulumun orta k>sm>n> net olarak göstermeli-
dir. Labrumun ekojenik tepesi de gösterilmelidir. Aseta-
bulumun kemik ve k>k>rdak k>s>mlar>n>n birleflme nok-
talar> ile ba¤lant>l> alfa ve beta aç>lar>n>n ölçümü yap>la-
caksa, ölçümlerin güvenilir olmas> için uygun düzlem
sa¤lanmal>d>r
18
(Resim 57-1, D). Buradaki asetabulu-
mun görünümü ile koronal/fleksiyon görüntüleme-
deki
asetabulum görüntüsü benzerlik gösterir (Resim
57-1, C). Aradaki fark, femur boynun kemik gövdesi
(metafizi) koronal/nötral bak>da femoral bafl>n alt>nda iz-
lenir. Koronal/fleksiyon bak>da femoral gövde, femur
fleksiyonda oldu¤u için görüntüleme düzleminde izlen-
mez. Bu görüntülemede bebe¤in baca¤>n> nazikçe iterek
ve çekerek stabilite testi uygulanabilir. Bu asetabulum-
daki deformiteyi teyit eder ve zorlama alt>nda femoral
bafl>n kranyodorsal hareketini gösterir. Zieger ve arka-
dafllar>
19
bu görünüme ilave bir adaptasyon önererek,
kalçay> fleksiyon ve adduksiyona zorlayarak instabilite
varl>¤>nda lateral yer de¤ifltirmeyi tan>mlam>fllard>r. Bu
koronal/fleksiyon stres görüntüye benzer.
Normal koronal/nötral görüntülemede femur ba-
fl>, kemik astebulumla karfl>l>kl> durur. Asetebular çat>-
n>n konkav bir flekli olmal>d>r ve femur bafl>n>n en az>n-
dan yar>s>n> sarmal>d>r. Asetabular çat>n>n k>k>rda¤> hi-
poekeoktir. Asetebular kenar>n lateraline uzanarak, fib-
rokartilajdan oluflan ve ekojenik olan labrumda sonlan>r.
Kalça sublükse veya disloke hale geldi¤inde, femur bafl>
yavafl yavafl lateral ve süperiora yer de¤ifltirir ve femur
bafl>n>n ilerleyici olarak kapsanmas> azal>r (Resim 57-1,
E). Kalça displazisinde asetabular çat> düzensiz ve aç>l>-
d>r, kal>nlaflan ve ekojen hale gelen labrum süperiora yer
de¤ifltirmifltir. Kalça belirgin olarak disloke oldu¤unda
labrum deforme olabilir. Ekojenik yumuflak doku, femur
bafl> ile kemik asetabulum aras>na girer. Deforme lab-
rum ve fibrolipoz
doku (pulvinar) kalçan>n redüksiyo-
nunu engeller.
Asetabulum, asetebular çat>n>n derinlik aç>s> ve lab-
rumun görünümünü de göz önüne al>narak görsel veya
ölçümlerle de¤erlendirilebilir. Bu hem koronal/nötral,
hem de koronal/fleksiyon görünümlerde tan>mlan>r ve
raporda aç>klan>r (Resim 57-1, F). Morin ve arkadaflla-
r>
20,21
femoral bafl>n kemik asetabulumla kapsanmas>n>,
asetebular aç> ölçümleriyle korele etmifllerdir. Bu de¤er-
lendirme asetebular derinli¤in (d) femur bafl> çap>n>n (D)
1985
B
ÖLÜM
57
Pediatrik Kalça ve Kas-