background image
G
, koflu s>ras>nda vücuda h>z kazand>ran,
pürüzlü zeminlerde pozisyon de¤ifltiren ve hatta üst
ekstremiteleri olmayan çocuklarda kavray>c> niteli¤e
bürünen, karmafl>k bir yap>ya sahiptir.
4,6-8,10,12
Aya-
¤>n arka k>sm>na ait en önemli eklemleflme talus ile
naviküler, kalkaneus ve küboid kemik yap>lar> ara-
s>ndaki eklemdir. Kalkaneoküboid-naviküler yap>,
aya¤>n asetabulumu olarak görülürken, talus femur
bafl>na benzetilmifltir. "Asetabuler" yap>lanma çeflitli
düzlemler boyunca hareket edilebilmesini sa¤laya-
rak, eskiden yap>lan oblik mentefle tan>m>na k>yasla
daha kar>fl>k bir mekanizma sunar.
Ayak hareketleri genelde kafa kar>flt>r>c> terimler-
le ifade edilir. Aya¤>n arka k>sm>, inversiyon ve eversi-
yon
hareketleri ile varus ve valgus pozisyonlar>n> al>r.
Aya¤>n arka k>sm> inversiyon yapt>¤>nda, aya¤>n geri
kalan k>sm> supinasyona geçerek aya¤>n d>fl kenar>na
do¤ru k>vr>l>r. Topuk valgus pozisyonuna gelerek
eversiyon yapt>¤>nda, aya¤>n ön k>sm> pronasyon yapa-
rak ilk s>ra üzerindeki a¤>rl>k kald>rma kapasitesini
artt>r>r. Aya¤>n orta k>sm>ndaki kuneiform, navikü-
ler, küboid ve metatars kemikleri aras>nda daha kü-
çük çapta hareketler meydana gelebilir.
5,9
Aya¤>n medial uzunlamas>na kemeri, bir dizi ba¤
ve kas yard>m>yla gerçeklefltirilir. Plantar kaslar>n
nispeten afl>r> aktif olmas> yüksek bir kavus kemeri
oluflmas>na neden olurken, posterior tibial tendon
rüptüründe oldu¤u gibi bu aktivitenin haddinden az
olmas> halinde, kemer yass>lafl>r.
Aya¤>n kemiksel geliflimi ana rahminde bafllar.
2,11
Embriyonik geliflim s>ras>nda ayak üç farkl> pozisyon-
dan geçer. Erken dönemde (15 mm) ayak düz pozis-
yondad>r. 30 mm evresinde ayak daha çok çarp>k ayak
gibi ekinovarusta ve adduksiyondad>r. 50 mm çizgi-
sindeyse ayak fötal pozisyon olarak adland>r>lan nötral
(do¤al), hafif adduksiyonda ve ekinovarus pozisyo-
nundad>r. Çarp>k aya¤>n 30 mm evresinde geliflimin
durmas>yla olufltu¤u öne sürülmüfltür.
13
Do¤um s>ra-
s>nda talus, kalkaneus ve küboid kemikler kemiklefl-
mifltir, ancak naviküler ve kuneiform yap>lar k>k>rdak
olarak kalmay> sürdürürler. Lateral kuneiform 4 ila 20
ay aras>nda kemikleflirken, medial kuneiform 2 y>lda
ve intermedial kuneiform ise 3 y>lda kemikleflme sü-
reçlerini tamamlar. Naviküler kemik, hayat>n 2. ila 5.
y>llar> aras>nda kemikleflir (fiekil 23-1 ila 23-3 aras>).
Aya¤>n, vücudun di¤er k>s>mlar>ndan ayr>lan ken-
dine has bir geliflme flekli vard>r. Blais, Green ve An-
derson'un erken dönem çal>flmalar>, aya¤>n bebeklik
dönemi ila 5 yafl aras> son derece h>zl> geliflti¤ini, bü-
yüme oran>n>n k>zlarda 5 ila 12, erkeklerde ise 5 ila 14
yafllar> aras>nda y>lda 0.9 cm'e düfltü¤ünü göstermifl-
tir.
1
Gould ve arkadafllar> 2 yafl>ndan küçük çocukla-
r>n her 2 ila 3 ayda bir, 2 ila 3 yafl aras> çocuklar>n her
3 ila 4 ay ayda bir ve 3 ila 5 yafl aras> çocuklar>n her 4
ayda bir ayak numaralar>n>n yar>m numara büyüdü-
¤ünü bulmufllard>r. Belirtilen yafllardaki erkek çocuk-
lar>n numaralar> k>z çocuklar>na göre birer numara
daha uzun ve genifltir.
3
Bir yafl>ndaki bir k>z>n, ya da
18 ayl>k bir erkek çocu¤un aya¤>, ergenlikteki uzunlu-
¤unun yar>s>n> alm>fl olur. Büyümeye iliflkin süreçler
hakk>ndaki bu tablolar, üçlü artrodez gibi gelecekteki
ayak geliflimini etkileyecek olgular>n de¤erlendirilme-
sinde yararl> olur (fiekil 23-4 ila 23-6 aras>).
1,2,4-7,9,12
K a y n a k l a r
G
1. Anderson M, Blais MM, Green WT: Lengths of the gro-
wing foot. J Bone Joint Surg Am 1956; 38:998.
2. Gardner E, Gray DJ, O'Rahilly R: The prenatal develop-
ment of the skeleton and joints of the human foot. J Bo-
ne Joint Surg Am 1959; 41:847.
3. Gould N, Moreland M, Trevino S, et al: Foot growth in
children age one to five years. Foot Ankle 1990; 10:211.
4. Grundy M, Tosh PA, McLeish RD, et al: An investigati-
on of the centres of pressure under the foot while wal-
king. J Bone Joint Surg Br 1975; 57:98.
B ö l ü m
23
Ayak Hastal>klar>
Girifl, 1035
Normal Varyasyonlar 1038
Osteokondrozlar 1044
Do¤umsal Deformiteler 1047
Nörojenik
Anomaliler 1139
Ayak Parma¤> Deformiteleri 1166
1035