100: DAVRANIfi DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹NE YÖNEL‹K REHBERL‹K 765 H. Cinsel Davran›fllar 1. Cinsel yolla bulaflan enfeksiyonlar (CYBE) a. Tüm adolesan, yetiflkin ve yafll› hastalar›n cinsellik ve ilaç kullan›m›yla ilgili öykülerini eksiksiz olarak al›n ve k›lavuzlara uygun olarak CYBE taramas› önerin (Bölüm 102’ye bak›n›z). Klinisyenler cinsel davran›fllar hakk›nda konuflurken sayg›, flefkat ve gizlilik ilkelerine sayg›l› olmal›d›rlar. Yafll›larda da yüksek enfeksiyon riski oldu¤unu ve güvenli seks için koruyucu önlemler hakk›nda bilgi sahibi olamayabileceklerini unutmay›n. b. Cinsel yönden aktif hastalar, HIV veya di¤er CYBE ile enfekte olmaktan korunmak için en etkili stratejinin seksten uzak durmak ya da enfeksiyon olmad›¤› bilinen ve do¤um kontrol yöntemi kullanan kiflilerle karfl›l›kl› olarak tek eflli iliflkileri sürdürmek oldu¤u konusunda bilgilendirilmelidir. Birçok CYBE belirtisiz oldu¤u için, hastalara rutin tarama yapt›rmalar› önerilmelidir. Hastalar›, cinsel partnerlerinin say›s›n› azaltmalar› konusunda cesaretlendirin ve partnerleriyle enfeksiyon konusunu nas›l konuflmalar› gerekti¤i hususunda onlara yol gösterin. Do¤urganl›k ça¤›ndaki kad›nlara, gebelik s›ras›nda HIV ve di¤er CYBE’lerin yol açabilece¤i tehlikeler konusunda tavsiyelerde bulunun (ÖG C ). c. Hastalar, cinsel partnerleri testten önceki alt› ay içinde cinsel iliflkide bulunduysa HIV testinin negatif ç›kmas›n›n enfeksiyon riskini ortadan kald›rmad›¤› konusunda uyar›lmal›d›r. Güvenli (veya daha güvenli) cinsel aktiviteler (örne¤in masaj, sar›lma veya kuru öpüflme) desteklenmelidir. d. Hastalara, düzenli ve do¤ru prezervatif kullan›m› konusunda dan›flmanl›k verilmelidir (Bölüm 95’e bak›n›z). e. Damardan uyuflturucu alanlar, uyuflturucu tedavi programlar›na kat›lmalar› konusunda desteklenmeli, steril olmayan uyuflturucu malzemelerini kullanmamalar› veya di¤erleriyle paylaflmamalar› konusunda uyar›lmal› ve kontamine olmam›fl ekipmanlar›n sa¤land›¤› grup programlar›na yönlendirilmelidir. 2. ‹stenmeyen gebelik. Mevcut kontraseptif tekniklerin etkinli¤i, k›s›tl›l›klar› ve do¤ru kullan›m› konusunda hastalar›n›zla konuflun (Bölüm 95’e bak›n›z). I. Difl Hastal›klar› 1. Hastalar› düzenli olarak difl hekimine gitmeleri, her gün difllerini florür içen bir difl macunuyla f›rçalamalar› ve difllerin aras›n› temizlemek için her gün difl ipi kullanmalar› konusunda bilgilendirin. 2. Küçük çocuklar 2 yafl›na kadar mutlaka difl hekimine götürülmelidir. Özellikle 6 yafl alt› çocuklara, difllerde fluorozu önlemek için flüorür içeren difl macunlar›n› yutmak yerine tükürmeleri ö¤retilmelidir. Gözle muayene s›ras›nda difl anomalileri (biberon kaynakl› difl çürükleri, çarp›k veya yanl›fl hizal› difller, çürük veya periodontal enfeksiyonlar) tespit edilen hastalar, ayr›nt›l› de¤erlendirme için difl hekimine yönlendirilmelidir. 3. Hastalar, özellikle ö¤ün aralar›nda rafine fleker içeren g›dalar›n al›m›n› azaltmalar› ve/veya ifl yerinde bir difl f›rças› ve macunu bulundurmalar› konusunda uyar›lmal›d›r. 4. Erken çocukluk çürükleri riskini azaltmak için, bebeklerin uykuya dalmas› s›ras›nda biberon verilmemelidir. Yine de uyku zaman› biberon ihtiyac› varsa, biberonla sadece su verilmelidir. 5. ‹çme suyunda yeterli miktarda florür bulunmayan yerlerde yaflayan bebeklere, ilgili k›lavuzlara uygun olarak günlük florür damlalar› ve tableti verilmelidir. Çocuklar için florür deste¤i veren klinisyenler, çocuklar›n kulland›¤› içme suyundaki florür konsantrasyonunu bilmelidir. 6. Hastalar›, sigara ve alkollü içecek tüketimini azaltarak a¤›z bölgesi kanser riskini azaltmalar› konusunda uyar›n. Sigara, pipo, puro içen veya tütün çi¤neyen tüm hastalara bu al›flkanl›¤› b›rakmalar›n› tavsiye edin ve sigara kullanmayanlara (özellikle adolesanlar ve genç yetiflkinler) bafllamalar› için yap›lan bask›lara karfl› koymaya devam etmeleri konusunda cesaretlendirin. J. Alkol ve Di¤er Uyuflturucular 1. Adolesan ve yetiflkinlerin rutin öyküleri flarap, bira, likör vb içkiler, uyuflturucu kullan›m› ve bunlar›n miktar, s›kl›k ve yöntemleriyle ilgili sorular› da içermelidir (ÖG B ). Alkol sorununun daha sistematik bir yolla tespitinde kullan›labilecek ölçekler mevcuttur. 2. Güvenli içki miktarlar› hakk›nda konuflun. Gebe olmayan, sa¤l›kl› kad›nlarda standart en fazla haftada 7 veya özel durumlarda 3 kadeh fleklindedir. Sa¤l›kl› erkekler için bu oran, haftada 14 veya özel durumlarda 4 kadehtir. 65 yafl üstü hastalarda, günde en fazla 1 kadeh içki önerilmelidir. Bu oranlar›n üzerine ç›kan hastalar için, içkiyi azaltacak ya da b›rakt›racak bir Eylem Plan› haz›rlanmal›d›r (ÖG B ). Ba¤›ml› kiflilik veya madde ba¤›ml›l›¤› öyküleri olan hastalar›n, alkol al›m› bu miktarlar›n da alt›nda olmal›d›r. 3. Gebelikte alkol al›m› için kan›tlanm›fl güvenli bir s›n›r yoktur. Alkole Maruz Kalm›fl Gebelik (AEP) ve Fetal Alkol Spektrum Bozukluklar› (FASD) riskini azaltmak için, gebe veya gebe kal-