446 A‹LE HEK‹ML‹⁄‹ f. Gastrointestinal hastal›klar (1) Özofajit. Disfaji, odinofaji ve substernal yanma özofajitin belirtilerindendir. Candida albicans, sitomegalovirüs (CMV) veya herpes simpleks virüsü özofajite neden olabilir. Efl zamanl› oral kandidiyazisi olan hastalarda ampirik antifungal tedavi uygulanmas› baflar›s›z olursa endoskopi, endoskopik biyopsi ve kültür tan› koymak ve direkt tedavi için gereklidir (ÖG A ). (2) ‹shal. Genellikle çoktur ve s›kl›kla malabsorbsiyon ile iliflkilidir. Isospora belli, Cryptosporidium, Entamoeba histolytica, Campylobacter ve di¤er ba¤›rsak patojenleri neden olur. Sadece HIV enfeksiyonunun sebep oldu¤u ishal de görülebilir ve belirtilere yönelik tedavi gerektirir. ‹shal, ayr›ca HIV ilaç tedavisinin bir komplikasyonu olabilir. Afl›r› ishali olan hastalarda tek bir d›flk› örne¤i tan› için yeterlidir. Daha az fliddetli hastalarda ise tekrar d›flk› örne¤i al›nmas› tavsiye edilir (ÖG B ). (3) Karaci¤er hastal›¤›. M tuberculosis’in artm›fl alkalen fosfotaz seviyesi genellikle M. avium-intracellulare veya M. tuberculosis’in yol açt›¤› karaci¤er enfeksiyonunun ya da KS veya lenfoman›n karaci¤eri etkiledi¤inin göstergesidir. Akut ve kronik viral hepatit, ilaca ba¤l› hepatit ve HIV kolanjiopatisi oluflabilir. Ultrason incelemesi ve BT taramas›, genellikle yard›mc› olur. Nadiren faydal› olmas›na ra¤men biyopsi, M. tubercularis enfeksiyonlar› veya di¤er tedavi edilebilir durumlar›n mevcut olabilece¤i baz› vakalarda öngörülebilir (ÖG C ). g. Nörolojik problemler (1) Periferik nöropatiler, ayak ve bacaklarda a¤r›l› disestezilere sebep olabilirler. Kranial nöropatiler de oluflabilir. Tahminen, HIV’in nöral dokuya bulaflmas› bu duruma sebep olmaktad›r. (2) AIDS demans kompleksi davran›fl de¤ifliklikleri, kognitif fonksiyonda bozulma ve koordinasyon eksikli¤iyle karakterizedir. Her ne kadar HIV temel nedeni olsa da, di¤er patojenik durumlar da (örne¤in, kriptokokal meningoensefalit veya serebral toksoplazma) görülebilir. (3) Meningoensefalit. Ço¤unlukla Cryptoccus neoformans enfeksiyonunun neden oldu¤u meningoensefalit bafl a¤r›s› (bazen fliddetli olsa da, genellikle hafif) atefl ve zihinsel fonksiyonlarda azalma ile karakterizedir. Boyun a¤r›s› ve ense sertli¤i olabilir. Serum ve beyin omurilik s›v›s›nda kriptokokal antijen varl›¤›n›n araflt›r›lmas›, Cryptoccus neoformans enfeksiyonunun tan›s› için faydal›d›r (ÖG A ). (4) Merkezi sinir sistemindeki kitle lezyonlar› ensefalopatik belirtiler, nöbetler veya fokal nörolojik defisitler ile sonuçlanabilir. Bu lezyonlara Toxoplasma gondii enfeksiyonu, lenfomalar ve nadiren di¤er f›rsatç› enfeksiyonlar sebep olabilir. B. Laboratuvar Testler 1. HIV taramas›. Reaktif bir tarama testi (örne¤in, enzyme-linked immunosorbent assay [ELISA]) art› pozitif bir spesifik test (örne¤in; Western blot veya immünfloresan antikor) HIV enfeksiyonunu do¤rular. Genellikle bu testler enfeksiyonun ilk bir ay› içerisinde pozitif olurlar. Hemen hemen tüm enfekte olmufl kiflilerde enfeksiyonun 3 ile 6 ay› içinde HIV testi pozitifleflir. Vakalar›n ço¤unda bu testler ömür boyu pozitif kalmaya devam edecektir. 2. HIV hastal›¤› ilerlemesinin göstergeleri a. ‹leri derecede HIV sahibi bir kifli, genellikle her mikrolitrede ≤200 CD4+ hücresine sahiptir. CD4+ hücrelerin normal düzeyi, genellikle her mikrolitre için 800 hücreden fazlad›r. b. Kantitatif plazma HIV RNA (viral yük) testi, evrelendirme ve tedaviye yan›t› izlemek için kullan›l›r. Mevcut testler viral partikülleri 50 kopya/mL’ya kadar tespit edebilir. 3. Yeni tan› konulmufl hastan›n ilk laboratuvar de¤erlendirmesi HIV antikor testi do¤rulamas›, temel CD4+ say›m› ve viral yüke ek olarak tam kan say›m›, biyokimya profili, transaminaz seviyeleri, BUN ve kreatinin, idrar tahlili, RPR veya VDRL, latent tüberküloz de¤erlendirmesi, Toxoplasma gondii lgG, hepatit A, B ve C serolojileri, kad›nlarda servikovajinal sürüntü, açl›k kan flekeri ve lipitler ile genotip direnç testini kapsar (ÖG A ). 4. ‹laç direnç testi, akut HIV’li hastalarda ve ilk tedaviden önce rehber tedavi için faydal› olabilmektedir (ÖG A ). Uzman konsültasyonu genellikle sonuçlar›n yorumlanmas› için tavsiye edilir (ÖG A ). III. Tedavi. HIV için ilaç tedavisi h›zla de¤iflmektedir ve çok karmafl›kt›r. Amerika Birleflik Devletleri Kamu Sa¤l›¤› Servisi, k›lavuzlar› düzenli olarak güncellenmektedir (www.aidsinfo.nih.gov) ve HIV ba-