8 A‹LE HEK‹ML‹⁄‹ E. F. G. H. 2. Kolesistit. ‹V hidrasyon, ba¤›rsak dinlendirme ve genifl spektrumlu ‹V antibiyotiklere (örne¤in, günde 3 defa 2 g sefotaksim) cevap verir. Elektif laparoskopik kolesistektomi (6 hafta sonra) küratif tedavidir. 3. Bölünmüfl dozlar fleklinde günde 600 mg ursodiol kullan›larak safra tafllar›n›n kimyasal çözünmesi, cerrahiyi reddeden veya cerrahinin kontrendike oldu¤u 12 ayl›ktan büyük hastalar›n %55’inde baflar›l›d›r. Tedavi öncesi normal safra kesesi fonsiyonunu do¤rulamak için a¤›zdan kolesistogram yap›lmas› bir önflartt›r. Pankreatit 1. Hastalar›n ço¤u ba¤›rsa¤›n dinlendirilmesi, ‹V hidrasyon ve a¤r›n›n giderilmesi ve 2-3 gün süreyle a¤r›n›n giderilmesi ile düzelir. Her 3 saatte bir morfin sülfat 5-10 mg ‹V olarak hem biliyer patoloji olgular›nda hem de pankreatitlerde kullan›labilir. Son y›llarda yap›lan çal›flmalarda morfinin pankreatite veya kolesistite sebep olabilece¤ini veya bunlar› a¤›rlaflt›raca¤›n› destekleyen bir bulgu yoktur. 2. Pankreatit iyileflti¤inde, safra tafllar› ç›kar›lmal› ve kolesistektomi yap›lmal›d›r. Alkol al›m›ndan kaç›n›lmal›d›r. 3. Abse oluflumu, psödokist, ba¤›rsak nekrozu, pankreatik asitler ve splenik ven trombozu lokal komplikasyonlard›r. fiok ya da akci¤er veya böbrek yetmezli¤i görülmesi hemorajik pankreatitde daha muhtemeldir. Bafllang›çta lökozitoz (>16.000/mm3), hiperglisemi (>200 mg/dL), karaci¤er enzimlerinde yükseklik (laktat dehidrogenaz >350 IU/L, aspartat aminotransferaz >250 IU/L) ve yafl›n 55’den büyük olmas› daha kötü bir prognoz ile iliflkilidir (Ranson kriterleri). 4. Büyük psödokistlerin perkütan veya internal drenaj› için cerrahi konsültasyonu gerekebilir. Nükslerin ve kronikleflmesinin önlenmesi için al›nan ilaçlar›n (örne¤in; steroidler, azatioprin) modifiye edilmesi ve metabolik bozukluklar›n (örne¤in, hiperkalsemi) düzeltilmesi gerekebilir. 5. Kronik pankreatitde a¤r› yönetimi zordur ve uzun dönem narkotik kullan›m› (alkoliklerde ba¤›ml›l›k yapabilme ihtimalinin yüksek olmas›na ra¤men) veya bir radyolog taraf›ndan fenol veya alkol ile çölyak pleksus blokaj› gerektirebilir. Ya¤ al›m› k›s›tlamas› (20 g/gün) ve pankreatik enzim preparatlar› (yemeklerle birlikte 3 tablet) ile steatore (ya¤l› d›flk›) tedavi edilmelidir. Diyabet geliflirse tedavi edilir (Bölüm 74’e bak›n›z). Divertikülit 1. Hafif vakalar 7-10 gün süreyle, günde 2 defa 500 mg a¤›zdan siprofloksasin ve günde 3 defa 250 mg metronidozal tedavisine cevap verir. 2. Kusma, sepsis veya peritoniti olan hastalar›n ba¤›rsak dinlendirmesi, ‹V hidrasyon ve antibiyotik tedavisi için hastaneye yat›r›lmalar› gerekir. Ba¤›rsak perforasyonu veya t›kan›kl›¤›, fistül, flüpheli kanser, yo¤un hematokezya veya ilaç tedavisinin baflar›s›z olmas› durumlar›nda laparotomi ve ba¤›rsak rezeksiyonu gereklidir. Bir radyolog taraf›ndan ultrasonografi veya bilgisayarl› tomografi eflli¤inde lokalize kar›n veya pelvik abselerin perkütan drenaj› mümkündür. ‹skemik ba¤›rsak hastal›¤›, hastan›n stabil hale getirilmesi; nazogastrik aspirasyon, genifl spektrumlu antibiyotik tedavisi, mezenterik arter selektif kateterizasyonu için giriflimsel radyolog konsültasyonu; muhtemel vazodilatatör veya trombolitik infüzyonu ve embolektomi, ba¤›rsak rezeksiyonu veya revaskülarizasyon için cerrahi konsültasyonu için hastaneye yatmay› gerektirir. ‹skemik kolitli hastalarda; bat›n bulgular›, atefl, lökozitozun geliflmesi, hastan›n genel durumunun bozulmas› veya 2 haftadan fazla süren ishal ya da kanama olmas› cerrahi giriflim endikasyonudur. Kal›n veya ince ba¤›rsak t›kanmas› olan hastalar›n; ‹V hidrasyon, s›v› ve elektrolit dengesizli¤inin düzeltilmesi, ba¤›rsak dinlendirmesi, nazogastrik aspirasyonu ile dekompresyon, boflalt›m› sa¤lamak için enema uygulanmas› için hastaneye yat›r›lmas› gerekir. Yap›fl›kl›klar ve inkomplet kal›n ba¤›rsak t›kanmas› nedeniyle oluflan ince ba¤›rsak t›kanmas› bu tedaviye cevap verir. Endoskopik dekompresyon sigmoid volvulusu rahatlat›r. Konservatif tedaviye cevap vermeyen, ba¤›rsak iskemisi veya redükte olmayan f›t›¤› gösteren defans ve rijidite olan hastalarda cerrahi konsültasyon gereklidir. KAYNAKLAR Chan MYP et al. Alvarado score: An admission criterion in patients with right iliac fossa pain. Surg J R Coll Surg Edinb Irel. 2003;1:39-41. Dominitz JA, Sekijima JH, Watts M. Abdominal pain. http://www.uwgi.org/cme/cmeCourseCD/ ch 06/CH06TXT.HTM. Fishman MB, Aronson MD. History and physical examination in adults with abdominal pain. UpToDate 2006. http://www.utdol.com/utd/content/topic.do?topicKey=pri gast/5211&type=A&selectedTitle=3?197.