1: KARIN A⁄RISI 7 anjiografisi splenik dolafl›m›n yeterlili¤ini ölçtü¤ü kadar iyi emboli, trombüs ve mezenterik vazokonstrüksiyonun varl›¤›n› ve yerini gösterebilir. Anjiografik kateter, intra-arteriyel vazodilatatörler veya trombolitik ajanlar›n uygulanmas› için bir yol da sa¤lar. 2. Baryum enema veya kolonoskopi ‹BH ve iskemik kolit, anahat ülserasyonlar, kal›nlaflm›fl ba¤›rsak, psödopolipler ve striktürlerde tan› koydurucudur. Kontrast enema divertikülitte yap›lacaksa suda çözünen kontrast madde [meglumin diatrizoat (Gastrografin)] tercih edilir; divertikül ve orta hatta olas› bir fistülden s›z›nt›y› gösterir. 3. Endoskopik retrograd kolanjiopankreatogram, kronik pankreatitte tan› koydurucudur. Psödokistler ve glandüler ve duktal patoloji iliflkisini gösterir ve maligniteyi d›fllamaya yard›m eder. VI. Tedavi. Hastan›n genel durumu stabil hale geldi¤inde, hekim detayl› bir öykü alabilir, fizik muayene ve tetkikleri yapabilir ve bir tedavi plan› oluflturabilir. A¤r› kesici verilmesi için kesin tan›y› beklemek gerekmez. Çünkü rahatlat›lmayan akut a¤r› olumsuz sonuçlar oluflturur ve a¤r›n›n acil giderilmesinin tan› ve tedaviyi geciktirdi¤ine dair bir kan›t da yoktur. A. NSKA. Birçok hastada benign, kendisini s›n›rlayan hastal›k oldu¤u için dikkatli bir gözlem ve yak›n takip önerilir. Hastaya güven verilmesi, a¤r›ya sebep olabilece¤i için hastan›n a¤›zdan beslenmesinin kesilmesi ve disiklomin hidroklorid günde 4 defa 20 mg ya da yemeklerden ve yatmadan önce 15 mg propantelin bromid gibi a¤›zdan antispazmodiklerin verilmesi faydal›d›r. Narkotik a¤r› kesicilerden kaç›n›lmal›d›r. B. ‹BH. Tedavi hastan›n endiflelerinin ve stresinin giderilmesi, a¤›zdan psyllium gibi hacim oluflturan ajanlar ile lifli g›da al›m›n›n art›r›lmas›, ‹BH yak›nmalar›n› art›rabilecek veya tetikleyebilecek g›dalardan kaç›n›lmas› ve disiklomin hidroklorid gibi antispazmodiklerin kullan›lmas›d›r. Psikoterapi faydal› olabilir. ‹shali olan hastalarda a¤›zdan loperamid hidroklorid 2-4 mg veya atropinle birlikte difenoksilat hidroklorid günde 4 defa 10-20 mg verilmesi faydal›d›r. Belirtiler stabil oluncaya kadar yak›n takibe ihtiyaç duyulabilir. Kad›nlarda, günde bir veya iki defa 1 mg Alosetron ve günde iki defa 6 mg tegaserod s›ras›yla ishalin ve kab›zl›¤›n bask›n oldu¤u ‹BH’lerde faydal›d›r (ÖG B ). C. Apandisit. Tan›sal puanlama sistemi (Tablo 1–4), apandisit tan›s› için yararl›d›r; %90’dan fazla bir duyarl›l›k ve özgüllükle tahmin ettirir; perforasyon ve negatif laparotomi oran›n› %50’ye kadar azalt›r. E¤er bir apse veya tekrarlayan apandisit geliflirse erken tan› ile birlikte apandektomi tercih edilen tedavi seçene¤idir. Laparoskopik yaklafl›m, aç›k apendektomiden daha az travmatiktir ve daha az komplikasyonlara (kanama, yara enfeksiyonu, intraabdominal sepsis) yol açar. Di¤er tedavi araçlar› a¤r› kesiciler, intravenöz (‹V) s›v›lar ve antibiyotiklerdir. E¤er bir apendiküler kitle (omentumla sar›lan inflamasyonlu apendiks duvar›) fark edilirse, belirtiler geçinceye ve kitle kayboluncaya kadar konservatif tedaviye (ba¤›rsak dinlendirme, a¤r› kesiciler, ‹V s›v› ve antibiyotikler) devam edilir. D. Safra hastal›klar› 1. Biliyer koli¤i olan hastalar›n ço¤u 2-3 gün süreyle verilen a¤›zdan a¤r› kesicilere (hidrokodon/asetaminofen 5-7.5/500 mg, 4-6 saatte bir) ve s›v› tedavisine cevap verir. TABLO 1–4. AKUT APAND‹S‹T TAHM‹N‹NDE ALVARADO PUANLAMA S‹STEM‹ Özellikler Sa¤ iliak çukura göç eden a¤r› Bulant›/kusma ‹fltahs›zl›k Sa¤ iliak fossa hassasiyeti Atefl >37.3 C° Sa¤ iliak fossada rebound hassasiyet Lökositoz >10.000/mm3 Nörtofillerde sola kayma >%75 Toplam puan Puan 1 1 1 2 1 1 2 1 10 Puan <4 apandisitin olmad›¤›n› gösterir, 5-6 akut apandisit ile uyumlulu¤u gösterir, 7-8 muhtemel akut apandisiti gösterir, 9-10 kuvvetle muhtemel akut apandisiti gösterir.