716 A‹LE HEK‹ML‹⁄‹ f. Kullan›labilirlik. Yöntem muayenehane ziyareti, reçete veya baflka herhangi bir durum gerektiriyor mu? B. Hasta e¤itimi. Doktor hastas›n›, do¤um kontrol yöntemi ile ilgili e¤itebildi¤i zaman etkinlik artabilir ve yöntemi b›rakma en aza indirilebilir. Kullananlar›n %50 kadar› yan etkiler nedeniyle ilk y›l›n sonunda haplar› b›rak›r. Hastalarla olas› yan etkileri ve do¤um kontrolü için özel bir yöntemin kullan›m›n› tart›fl›rken doktor problemlerin nas›l en aza indirilebilece¤ini aç›klamal›d›r ve yöntemin faydalar›n› ve risklerini belirtmelidir. Hasta ilac› kullan›rken ani kanama bildirdi¤inde bunu hastan›n ilaçlar› her gün al›p almad›¤›n› kontrol etmek için bir f›rsat olarak kullan›n, çünkü lekelenme haplar›n atland›¤›n› gösterebilir. III. Hormonal Kontrasepsiyon. Bu yöntem ovulasyonu bask›layarak, servikal mukusu de¤ifltirmek suretiyle spermlerin daha az etkili olmas›n› sa¤layarak ve endometriumun implantasyona uygunlu¤unu azaltarak etki eder. A. Oral kombinasyon. 18 milyon kad›n taraf›ndan kullan›lan bu do¤um kontrol yöntemi Birleflik Devletler’de kontrasepsiyonun en popüler geri dönüflümlü fleklidir. Oral kontraseptif haplar farkl› dozlarda iki tip östrojen ve dokuz tip progestin içerir. Bifazik ve trifazik oral kontraseptifler, do¤al hormon üretimini daha yak›n taklit edebilme çabas›yla menstrüel siklus boyunca farkl› miktarlarda hormon içerir. Pek çok oral kontraseptif aras›ndan seçim hem hastan›n hem de kontraseptifin özelliklerine göre yap›labilir. Bafll›ca özellikleri ve kullan›m önerileri için Tablo 95-1’e bak›n›z. 1. Baflar›s›zl›k oranlar› (her y›l her 100 kad›n için beklenen gebelik say›s›): 1-2 2. Riskleri: Bafl dönmesi, bulant›, menstruasyon, duygudurumu ve vücut a¤›rl›¤›nda de¤ifliklikler. a. Kontrendikasyonlar (1) 35 yafl üstündeki sigara içen kad›nlar. TABLO 95–1. ORAL KONTRASEPT‹F SEÇ‹M‹ Özellik Emziren kad›nlar Oral kontraseptif al›rken bulant› veya memelerde hassasiyet Daha önce hiç oral kontraseptif kullanmam›fl Oral Kontraseptif Ovrette Micronor Ovrette Micronor Ortho Novum 1/35 Tri-Norinyl Ortho Novum 7/7/7 Ortho Tri-cyclen Ortho cyclen Alesse Loestrin 1/20 Demulen Desogen/Ortho-Cept Ovcon 35 Ortho Tri-Cyclen Desogen/Ortho-Cept Ortho Cyclen Ortho Tri-cyclen Ovocon 35 Östrojen içeri¤ini art›r veya progestini azalt Monofazik kombinasyonlarda östrojen ve progestini art›r Loestrin 1/20 Alesse Ovral Ovcon 50 Demulen Ortho-Novum/Norinyl 1/50 Yorum Sadece progesteron içeren haplar sütü etkilemez Sadece progesteron içeren veya daha düflük östrojenik etkili haplar Daha düflük dozlu haplar yan etkileri en aza indirir Akne, hirsutizm veya obezite Daha az androjenik etkili haplar Hipertansiyon, hiperlipidemi veya diabetes mellitus Hepsi olumlu kolesterol paterni sa¤lar Kesilme kanamas› çok az veya yok Lekelenme (3 aydan daha uzun süre) Tromboz riskini en aza indirmek Endometriumu gelifltirir Endometriumu stabilize eder Daha az östrojen Rifampin veya dilantin kullan›m› Östrojeni art›r