66: AKNE VULGAR‹S 441 a. Tretinoin (ÖG A ), geceleri uygulan›r. Jel, kremden daha potent olmas›na ra¤men, özellikle daha yüksek konsantrasyonlarda hasta için daha irritand›r. Hassas ve aç›k tenli cilde sahip hastalarda tedaviye %0.025 konsantrasyonlarda kremle bafllanmal› ve ihtiyaca göre günlük titrasyonlar yap›lmal›d›r. Tretinoin, gebelikte C kategori bir ilaç olarak kabul edilmektedir. Yeni sistem formlar›, eski formlara göre daha az irritasyon yapmaktad›r. Bu sistem, ilac› mikro kürelere hapsederek direkt olarak foliküllere tafl›r ve tedavi için depo görevi görür. b. Adapalen (ÖG A ), geceleri uygulan›r. Differin jel ya da krem (%0.1) olarak sunulur. Di¤er topikal retinoidlere göre daha az cilt irritasyonuna yol açmas›na ra¤men hastalar olas› yan etkilere karfl› uyar›lmal›d›r. c. Tazaroten (ÖG B ), tretinoin ve adapalenden sonra ikinci s›n›f topikal retinoid olarak düflünülmelidir. %0.1 jel veya krem formlar› vard›r. Etkilenmifl olan alana her akflam ince tabaka halinde sürülmelidir. Tazaroten, di¤er retinoidlerden daha irritand›r ve gebelikte X kategorisindedir. 3. Kombine BPO ve tretinoin tedavisi, monoterapiye ra¤men komedon oluflturmaya devam eden hastalarda kullan›labilir (ÖG C ). BPO genellikle sabahlar›, tretinoin ise akflamlar› uygulan›r. Tedaviye, her ilac› farkl› günlerde kullanarak bafllanmal› ve hasta tedaviyi tolere ederse sabah ve akflam uygulamas›na geçilmelidir. 4. Azelaik asit (ÖG B ), bakteriostatik ve keratolitik etkileri ile akne tedavisini sa¤lar. %20 krem olarak sunulur ve cilde masaj yaparak günde iki defa uygulanmal›d›r. Hastalar, geçici cilt irritasyonu ve eritem tariflemektedir (%1-%5). Azelaik asit, hafif ve orta akne tedavisinde gereklidir. Post-inflamatuar hiperpigmentasyon aç›s›ndan avantajl›d›r. Hipopigmentasyon potansiyeli nedeniyle, koyu ten rengi olan hastalarda dikkatli kullan›lmal›d›r. Topikal retinoidleri tolere edemeyen hastalarda kullan›lmaktad›r. 5. Eksfoliyatif ajanlar, salisilik asit ve elementer sülfür gibi, BPO ve retinoidlerden daha az etkilidir ve bu ajanlar› tolere edemeyen hastalarda kullan›lmal›d›r. 6. Topikal antibiyotikler, P.acnes’in büyümesini ve aktivitesini inhibe ederek etki ederler. ‹ndirekt olarak komedogenezisi etkilerler. Bu ajanlar günde bir ya da iki defa uygulanmal›d›r. En yayg›n ilaç yan etkileri aras›nda cilt irritasyonu ve elbise lekelenmesi vard›r. BPO ile kombine edildi¤inde, sinerjistik antimikrobiyal etki oluflur ve antibiyotik direnci oluflma riski azal›r (ÖG B ). S›k kullan›lan preparatlar flunlard›r; a. Klindamisin (ÖG A ) solüsyon, losyon veya jel (%1) olarak sunulmaktad›r. Kombine preparatlar jel formundad›r (%1 klindamisin ve %5 BPO). b. Eritromisin (ÖG A ), %2 jel, solüsyon ve merhem formlar›ndad›r. Kombine preparatlar jel formundad›r (%3 eritromisin ve %5 BPO). B. Sistemik ajanlar 1. Sistemik antibiyotikler, inflamatuar akne tedavisi için s›k olarak reçete edilen ajanlard›r. Anaerobikleri kapsayan ve anti-inflamatuar özellikleri olan antibiyotikler tercih edilebilir. Akne için en s›k reçete edilen antibiyotikler tetrasiklin, doksisiklin ve eritromisin’dir. Tipik tedavinin süresi 3-4 ayd›r. Dördüncü aydan sonra devam eden tedavide ço¤unlukla direnç geliflir. P.acnes’in eritromisin’e karfl› direnç geliflimi artmaktad›r, bu nedenle tetrasiklin veya doksisiklin tedavisinden sonra 2. basamak tedavi de kullan›l›r. Sistemik antibiyotiklerin yan etkilerinden öncelikle gastrointestinal rahats›zl›klar ve vajinal kandidiyazis oluflur. Gram (-) folikülit uzun dönem tedavi alan hastalarda, %1-4 oran›nda süperenfeksiyon olarak geliflir. a. Tetrasiklin, günde iki defa 250-500 mg olarak tedaviye bafllan›r. Tetrasiklin < 9 yafl çocuklarda difllerde leke oluflturdu¤u için ve gebelerde kontrendikedir. Tetrasiklin açken ve flelasyonu önlemek için antiasitlerden ve süt ürünlerinden 1-2 saat önce ya da 4 saat sonra al›nmal›d›r.