726 A‹LE HEK‹ML‹⁄‹ 97 Prekonsepsiyon ve Prenatal Bak›m Kirsten Vitrikas, MD Çeviri: Dr. Ferit Erdo¤an ANAHTAR NOKTALAR • Sigaran›n b›rak›lmas›, folik asit deste¤i, (ÖG A ) diyabetli hastalarda çok iyi bir glisemik kontrol, (ÖG A ) nöbetler için tek ilaç ile tedavi yap›lmas› ve fenitoin ve valproik asitten kaç›n›lmas›, (ÖG B ) rubella immünizasyonu ve alkolün b›rak›lmas›n› öneren prekonsepsiyon bak›m›n›n daha sonraki gebeli¤in sonucunu iyilefltirdi¤i gösterilmifltir. • Kapsaml› bir prenatal bak›m›n, özellikle e¤er gebeli¤in erken dönemlerinde baflland›ysa, gebeli¤in sonucunu iyilefltirdi¤i gösterilmifltir (ÖG B ). Klinisyenler spesifik, kan›ta dayal› protokolleri takip etmeli ve özellikle geç gebelik döneminde kad›nlar› obstetrik acillerin bulgular› aç›s›ndan izlemelidirler. • 35 yafl›n üzerindeki kad›nlara genetik dan›flmanl›k ve testler önerilmelidir. Bak›m için 20 haftal›ktan önce baflvuran tüm kad›nlara, ilk trimester içinde Down sendromu taramas› önerilmelidir (ÖG B ). • Do¤um eylemi ve do¤uma haz›rlamak için, tüm kad›nlar ve partnerleri prenatal s›n›flar›na kaydedilmelidir. Kad›nlar›n büyük bir ço¤unlu¤u, aile-merkezli do¤umdan yararlanan, anne ve çocu¤un güvenli¤ine odaklanan ve kad›n ve ailesi için pozitif bir deneyim sunan hastanelerde do¤um yapar. I. Girifl A. Antenatal bak›m, ideal olarak konsepsiyondan önce bafllayan ve do¤umun bafllamas›yla biten, kapsaml› bir t›bbi bak›m ve aile için psikososyal deste¤i ifade eder. B. Prekonsepsiyon bak›m›, gebelik sonuçlar›n› iyilefltirmek amac›yla konsepsiyon öncesinde her iki ebeveynin gebelik ve çocuk do¤urma için fiziksel ve mental haz›rl›¤›d›r. C. Prenatal bak›m, gebeli¤in ilk tan›s› ile birlikte resmen bafllar ve problemlerin tan›nmas› ve idaresi yan› s›ra sa¤l›kl›l›k halini de desteklemek için devaml› risk de¤erlendirmesi, e¤itim ve dan›flmanl›¤› kapsar. II. Prekonsepsiyon Bak›m› A. T›bbi öykü. Gebeliklerin yar›s› kadar› planlanmam›flt›r; bu nedenle çocuk do¤urma ça¤›ndaki tüm kad›nlar, özellikle kontrasepsiyonu etkin bir flekilde kullanmayanlar, prekonsepsiyon de¤erlendirmesine adayd›rlar. Gelecekteki bir gebeli¤i olumsuz bir flekilde etkileyebilecek olan durumlar› ve riskleri tan›mlama ve takiben uygun müdahaleler ve dan›flmanl›kla gebelik sonuçlar›n› iyilefltirmek, prekonsepsiyon de¤erlendirmesinin primer görevleridir. 1. Kronik t›bbi durumlar, hem gebelik üzerindeki potansiyel etkileri hem de gebeli¤in t›bbi durum üzerinde olabilecek etkileri aç›s›ndan de¤erlendirilmelidir. Önemli kronik hastal›klar, diabetes mellitus, hipertansiyon, tiroid bozukluklar›, anemiler, koagülopatiler, nöbetle giden hastal›klar, ast›m, insan immün yetmezlik virüsü (HIV)/edinilmifl immün yetmezlik sendromu ve kardiyovasküler hastal›klar› içerir. Geçirilmifl tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonlar› ve flebit öyküleri de dikkate de¤erdir. 2. Önceki ameliyatlar, özellikle abdominal ve pelvik ifllemleri not ediniz. 3. Halen kullan›lmakta olan reçeteli ve reçetesiz sat›lan ilaçlar›n eksiksiz bir flekilde gözden geçirilmesi, özellikle gestasyonun 4. haftas›ndan 10. haftas›na kadar olan organogenezis dönemi s›ras›nda, istenmeyen etkileri önceden tahmin etmek ve en aza indirmekte yard›mc›d›r. Amerikan G›da ve ‹laç ‹daresinin (FDA) Gebelik Kategorileri ve Teris sn›flamas› gibi di¤er incelemeler, yarar/zarar ve teratojenik riski belirlemede yararl›d›r. ‹nsanlarda önemli teratojenik riske sahip oldu¤u bariz olarak kan›tlanm›fl ilaçlar, alkol, kemoterapötik ajanlar, antikonvülzanlar, androjenler, warfarin, lityum ve isotretinoin’i kapsar. 4. ‹laçlar ve anesteziklere karfl› alerji ve duyarl›l›klar› not ediniz. 5. Geçerli kontrasepsiyon yöntemleri. ‹deal olarak, do¤ru tarihlemeye yard›mc› olmak için, yöntemler konsepsiyondan birkaç menstrüel siklus önce kesilmelidir. 726