1: KARIN A⁄RISI 3 TABLO 1–2. KARIN A⁄RISI VE PATOLOJ‹ ‹L‹fiK‹S‹ A¤r›n›n Özelli¤i Akut ya da kronik (haftalarca, aylarca, y›llarca devam eden) A¤r›n›n bafllang›c› A¤r›n›n yer de¤ifltirmesi Yans›yan a¤r› A¤r›n›n karakteri Organ/Patoloji Akut: Biliyer kolik, böbrek koli¤i, ba¤›rsak t›kanmas›, peptik ülser perforasyonu, anevrizma rüptürü, ektopik gebelik rüptürü Kronik: Peptik ülser, kronik pankreatit, divertikülozis Ani: Ani fliddetli a¤r›—peptik ülser perforasyonu, akut pankreatit, anevrizma rüptürü, ektopik gebelik rüptürü, böbrek/üreterik kolik Apandisit: Göbek çevresi, sa¤ iliak çukura göç etmesi Üreterik kolik: Belden kas›¤a Biliyer kolik: A¤r› s›rt ve kürek kemiklerine yans›r Pankreatit: S›rta yans›r Yak›c› a¤r›: Peptik ülser Kolik a¤r›: Biliyer, böbrek, üreterik, intestinal kolik (içi bofl organlar) Künt, sürekli sanc›: Solid organlar (karaci¤er, dalak, böbrekler) Epigastriyum: Mide, karaci¤er, pankreas Sa¤ hipokondriyum: Karaci¤er, biliyer sistem, kolon karaci¤er fleksuras› Sol hipokondriyum: Dalak, pankreas kuyru¤u, kolon dalak fleksuras› Umblikus: Pankreas, transvers kolon, ince ba¤›rsak Sa¤ iliak fossa: Apendiks, çekum, asendan kolon, terminal ileum, sa¤ tuba, over, sa¤ üreter Sol iliak fossa: Sol tuba ve over, sigmoid kolon, sol üreter Hipogastriyum: Mesane, uterus S›rt (böbrek aç›s›): Sa¤/sol böbrek Antiasitler, yiyecekler: Duodenal ülser Öne e¤ilerek oturmak: Pankreatit Kusma, antiasitler: Gastrik ülser Anoreksiya: Gastrik ülser, apandisit, peritonit Sar›l›k: Biliyer kolik, kolesistit, pankreatit Atefl: Apandisit, kolesistit Kusma: Ba¤›rsak t›kanmas›, pankreatit, böbrek koli¤i, üreterik kolik, biliyer kolik, gastroenterit Hematemez/melena: Peptik ülser hastal›¤› ‹shal: Gastroenterit, kolit Kab›zl›k: Ba¤›rsak t›kanmas›, apandisit Amenore: Gebelikle iliflkili sebepler Dizüri: Üriner enfeksiyon Hematüri/koyu idrar: Böbrek/üreterik kolik A¤r›n›n yeri Rahatlatan faktörler Efllik eden belirtiler D. Orta-epigastrik ya da yayg›n kar›n a¤r›s›—öne e¤ilme ile rahatlayan; safra tafllar›, yak›n zamandaki cerrahi ya da giriflimsel ifllemlerle iliflkili; veya alkolün afl›r› al›nmas› ya da b›rak›lmas›ndan sonra 1-3 gün içerisinde olan a¤r›, pankreatit oldu¤unu gösterir. Bulant›, kusma, huzursuzluk ve ajitasyon a¤r›ya efllik eder. Kronik pankreatit a¤r›, malabsorbsiyon, steatore, kilo kayb› ya da diabetes mellitusa sebep olur. E. Divertiküler hastal›k. Ço¤u divertikül belirtisizdir. Divertikülit ani, fliddetli ve giderek kötüleflen sol alt kar›n a¤r›s›, atefl, ifltahs›zl›k, bulant›, kusma ve kab›zl›¤a neden olur. F. ‹skemik ba¤›rsak hastal›¤›. fiiddetli, lokalize ya da yayg›n kar›n a¤r›s› (fiziksel bulgularla orant›s›z bir flekilde), kar›nda aç›klanamayan gerginlik veya ba¤›rsak infarkt›n› gösteren (ÖG C ) gastrointestinal kanama (kanl› ishal, hematemez) fleklinde ortaya ç›kar. Kronik mezenterik iskemili (intestinal anjina) yafll› hastalarda yemeklerden sonra 1-3 saatte geçen, 10-15 dakikada bir tekrarlayan üst kar›n kramplar› olur. fiiflkinlik, gaz, epizodik kusma, kab›zl›k veya ishal ve fliddetli kilo kayb› olabilir. Etkilenen kiflilerin yar›s›nda steatore geliflir. Anjina, kladikasyo ya da iskemik atak öyküsü olabilir. G. Ba¤›rsak t›kanmas›. T›kanma kolik a¤r›, kusma, kar›nda gerginlik ve kab›zl›¤a sebep olur. Kronik (kal›n ba¤›rsak) t›kanmada, gerginli¤i takip eden kab›zl›k, a¤r› ve kusma görülür (ÖG C ).