442 A‹LE HEK‹ML‹⁄‹ b. Doksisiklin tedavisi, günde 2 defa 100 mg olarak bafllan›r. Doksisiklin’in ya¤da çözünürlü¤ü daha fazlad›r ve sebase foliküllerin içine tetrasiklinden daha iyi penetre olur. Doksisiklin kullan›m›ndaki en büyük s›n›rlama fotosensitivitedeki art›flt›r. c. Eritromisin tedavisi, günde 1-2 gr 2-4 doza bölünerek verilir. Genellikle tetrasiklini tolere edemeyen hastalarda kullan›l›r. Hastalar›n tedavi protokolüne uyum konusunda sorunlar› olabilir. d. Di¤er antibiyotikler aras›nda minosiklin, azitromisin, trimetoprim-sulfametoksazol say›labilir 2. Oral kontraseptifler, androjen sal›n›m›n› azaltarak veya bloke ederek lezyon geliflimini önemli ölçüde azalt›rlar. Düflük androjenisiteye sahip progesteron (norgestimate, desogestrel) ile etinil estradiol içeren kombine oral kontraseptifler en iyi seçenektir. Drosprenon içeren oral kontraseptifler de kullan›labilir ve spironolakton ile benzer yap›ya sahiptirler. Oral kontraseptifler, sistemik veya topikal di¤er ajanlarla kombine edildi¤i zaman akne tedavisinde oldukça baflar›l›d›rlar. 3. Oral izotretinoin. ‹zotretinoin fliddetli aknelerde kullan›l›r. Mekanizma olarak hastal›¤›n bütün patofizyolojik yönlerini hedef al›r. a. Bu ilac›n reçetelenmesi FDA yönetiminde ‹Pledge program› üzerinden düzenlenir (program›n aç›klamas› için afla¤›ya bak›n›z). Sadece programda kay›tl› doktorlar izotretinoini reçete edebilir. iPledge program›, ayr›ca ilac› da¤›tmak amac›yla kay›tl› bireysel eczaneler gerektirmektedir. b. Tavsiye edilen günlük doz 0.5-1 mg/kg günde 2 defa olarak, yemek ve bol su ile al›nmas› fleklindedir. 2 mg/kg’l›k doz yetiflkinlerde fliddetli hastal›k varl›¤›nda kullan›l›r. Yan etkiler s›kl›kla doz azaltmay› gerektirir. ‹lk tedavi süresi genellikle 4-8 ayd›r. Tekrar› gerekebilir ve ilk tedavi periyodundan en az 2 ay sonra bafllanabilir. c. ‹zotretinoinde yan etkiler s›kt›r. Mukokutanöz yan etkiler (cheilitis, konjunktivit, burun ve dudak mukozas›nda kuruma), kserozis, fotosensitivite en yayg›n olanlar›d›r ve genellikle topikal nemlendiriciler, yapay gözyafl› veya doz azalt›lmas› ile düzelir. Di¤er yan etkiler artralji ve miyaljinin yan›s›ra santral sinir sistemine ait bafl a¤r›s›, niktalopi, psödotümör serebri’dir. ‹zotretinoine ba¤l› laboratuvar de¤ifliklikleri; hipertrigliseridemi, total kolesterolde yükselme, yüksek dansiteli lipoprotein seviyelerinde azalma, bunun yan› s›ra karaci¤er fonksiyon testlerinde ve hematolojik parametrelerde bozulmad›r. d. ‹zotretinoin teratojendir ve major fetal anomalilerde (hidrosefali, mikrosefali, d›fl kulak anomalileri, fasiyal dismorfizm ve kardiyovasküler anomaliler) 25 kat art›fla neden olur. e. Laboratuvar Testler. Ayl›k lipit profili, karaci¤er fonksiyon testleri (tüm hastalarda) ve gebelik testleri (kad›n hastalarda) yap›lmal›d›r. f. iPledge Program (www.ipledgeprogram.com) FDA taraf›ndan 2006’da ilac›n reçeteleme, da¤›t›m ve tüketim güvenli¤i, özellikle de ilac›n al›m› s›ras›nda gebelikleri önlemek için yetkilendirilmifltir. ‹lgili tüm taraflar›n doktorlar›n, eczac›lar›n, hastalar›n yan etkileri en aza indirmek için ayl›k sorumluluklar› vard›r. iPledge’nin anahtar noktalar› afla¤›daki ö¤eleri içerir: 1. ‹lac›n reçete edebilmesi için doktorun programa kay›tl› olmas› gerekmektedir. 2. Kad›n, erkek bütün hastalar kay›t edilmifl olmal› ve ayd›nlat›lm›fl onam› imzalam›fl olmal›d›r. 3. ‹zotretinoin herhangi bir zamanda 30 günden daha uzun süre için reçete edilemez. 4. Gebe kalabilecek kad›n hastalar›n tedaviden en az 1 ay öncesinde, tedavi esnas›nda ve tedaviyi kestikten sonra 1 ay süreyle iki do¤um kontrol yöntemi kullan›lmas› gerekir. 5. Tedaviden 1 ay önce, tedavi esnas›nda ve tedaviden 1 ay sonra kan veya idrarda gebelik testi gereklidir. 6. ‹zotretinoin reçetelenmifl hastalar, ayl›k olarak iPledge website’sine girifl yaparak buradaki sorular› cevaplamal›, doktorlar da ayn› sitede hastalar›n kulland›¤› kontrasepsiyon yöntemlerini ve (-) gebelik testini belgelendirmelidir. Ancak bu sorumluluklar yerine getirilirse eczac› ilac›n da¤›t›m›n› yapabilir.