12 A‹LE HEK‹ML‹⁄‹ menopozal dönemde bulunursa, endometrial biyopsi veya di¤er endometrial örnekleme yap›lmas› düflünülmelidir. I. HIV. HIV ile kad›nlar›n servikal neoplazi için yüksek risk alt›nda olmas› nedeniyle, baz› klinisyenler art›k daha s›k servikovajinal sürüntü yapmaktad›rlar. Servikovajinal sürüntü yerine y›ll›k kolposkopi yap›lmas› tavsiye edilmektedir, fakat bu yaklafl›m›n pratiklik ve maliyet etkinli¤i aç›k de¤ildir (ÖG C ). J. Gebelik. ASH-US ve DS‹L yönetimleri hamilelikte, Bölüm V.A’da bahsedildi¤i gibi ayn›d›r, fakat ya kolposkopinin do¤um sonras›na kadar ertelenmesi ya da endoservikal örnekleme olmadan yap›lmas› aç›s›ndan farkl›d›r. ASH-H ve YS‹L sonuçlar› endoservikal küretaj olmadan kolposkopi istemi gerekir. Kolposkopi yap›lmas› durumunda, en uygun zaman muhtemelen ikinci trimester ortas›d›r. K. Adolesanlar. Birçok ergende HPV enfeksiyonu cinsel aktivitenin bafllamas›yla birkaç y›l içinde bafllamaktad›r. Bu enfeksiyonlar geçicidir ve ço¤u 2 y›l içinde kendi bafllar›na geçmektedir. Yüksek ve düflük riskli HPV aktif enfeksiyonu DS‹L olarak de¤erlendirilir ve servikal sitolojik de¤iflikliklere neden olur. ACOG (The American College of Obstetricians and Gynecologists), servikovajinal sürüntü’sü ASH-US veya DS‹L olarak de¤erlendirilmifl olan adolesanlar›n izlenmesi gerekti¤ini önermektedir (Bölüm V.A ve V.C’le bak›n›z). ACOG, ayr›ca mümkünse daha ileri lezyonu olan adolesanlar›n tedavisinde normal servikal doku y›k›m›n› azaltmay› önermektedir (ÖG C ). KAYNAKLAR ACOG Committee Opinion No. 330. Evaluation and management of abnormal cervical cytology and histology in the adolescent. Obstet Gynecol. 2006;107:963-968. ACOG Practice Bulletin No. 66. Management of abnormal cytology and histology. Obstet Gynecol. 2005;106:665-666. Apgar BS. Management of cervical cytologic abnormalities. Am Fam Physician. 2004;70(10):19051916. Cohen DE. Primary care issues for HIV-infected patients. Infect Dis Clin North Am. 2007;21(1):49-70. Guido R. Guidelines for screening and treatment of cervical disease in the adolescent. J Pediatr Adolesc Gynecol. 2004;17(5):303-311. Walter LC. Screening for colorectal, breast and cervical cancer in the elderly; a review of the evidence. Am J Med. 2005;118(10):1078-1086. 3 Amenore Amanda Kaufman, MD Çeviri: Dr. Ümit Aydo¤an, Dr. Halil Akbulut, Dr. Kenan Sa¤lam ANAHTAR NOKTALAR • 13 yafl›na kadar sekonder seks karakterleri geliflmeyen ve menstruasyon görmeyen k›zlarda veya 15 yafl›na kadar sekonder seks karakterleri geliflimi normal olup menstruasyon görmeyen k›zlarda primer amenore araflt›r›lmal›d›r (ÖG C ). • Sekonder amenore’nin en s›k sebepleri; gebelik, polikistik over sendromu (PKOS), stres (örne¤in, kalori eksikli¤i veya psikososyal travmatik olaylar). • Uzun süren amenore durumlar›nda hastalarda osteoporoz taranmal› ve e¤er saptan›rsa tedavi verilmelidir (ÖG A ). I. Tan›m. Amenore; daha önceden normal menstruasyon gören kad›nlarda 3 ay süren menstruasyon görememe, normal sekonder seks karakterlerine sahip adolesanlarda 15 yafl›na kadar menstruasyon görememe veya sekonder seks karakteri geliflimi normal olmayan adolesanlarda 13 yafl›na kadar menstruasyon görememe olarak tan›mlan›r. Primer amenore, daha önce hiç menstruasyon görmeyen kad›nlar için kullan›l›rken, sekonder amenore, daha önceden menstruasyon gören kad›nlarda menstruasyon görmenin durmas›n› tan›mlamaktad›r. Oligomenore, senede dokuz siklustan daha az menstruasyon görme durumunda araflt›r›lmal›d›r (ÖG C ). Günümüzde primer amenoreyi tan›mlayan