3: AMENORE 15 TABLO 3–2. H‹PERPROLAKT‹NEM‹YE NEDEN OLAN ‹LAÇLAR Psikotropik ilaçlar Benzodiazepinler Selektif serotonin geri al›m inhibitörleri (SSRI) Trisiklik Antidepresanlar Fenotiazinler Buspiron Monoamin oksidaz (MAO) inhibitörleri Nörolojik ilaçlar Sumatriptan Valproik Asit Dihidroergotamin Hormonal tedaviler Danazol Depo-Provera Do¤um Kontrol Haplar› Gastrointestinal sistem ile ilgili ilaçlar H2 Blokerler Kalp damar ilaçlar› Atenolol Verapamil Rezerpin Metildopa Bitkisel ilaçlar Rezene Anason Çemen tohumu Yasad›fl› ilaçlar Amfetamin Kannabis (marijuana) J. Hipoöstrojenik durumun belirtileri, örne¤in s›cak basmas›, vajinal kuruluk veya libidonun azalmas› ya POY ya da menopozu iflaret eder. Kad›nlar›n %1-5’inde POY bulunmaktad›r. K. Beyin hasar› öyküsü (travma, tümör, tüberküloz, sifiliz, menenjit, sarkoidoz), pelvik radyasyon maruziyeti veya otoimmün hastal›¤› beyinde veya overlerde hormon üretimini etkileyerek EOY’ye neden olabilir. HIV’in de bilinmeyen mekanizmalarla amenore ile iliflkisi bulunmufltur. Bu durumun beyindeki mekanizmalarla ilgili oldu¤u düflünülmektedir. Tip 1 diabetes mellitusta, otoimmün tiroiditte ve miyastenia graviste POY daha s›kl›kla görülmektedir. BAYAN ATLET TR‹ADI Bayan atlet triad› amenore, yeme bozukluklar› ve osteoporozdan oluflmaktad›r. Atletlerdeki yeme bozuklu¤u ve amenorenin yayg›nl›¤› %62’dir. Estetik sporlar (jimnastik, artistik patinaj, bale) ve dayan›kl›l›k gerektiren sporlar (uzun mesafe koflular›) bayan atlet triad› aç›s›ndan risk art›fl›na neden olurlar. Di¤er risk faktörleri olarak sporcunun benlik sayg›s›n› yaln›z spor baflar›s› üzerine kurmas›, stres k›r›¤› ve afl›r› spor nedeniyle sosyal izolasyon say›labilir. Burada hasta, yapt›¤› egzersize göre yeterli kalori almad›¤›ndan negatif kalori düzeyi oluflmaktad›r. Bu durumda luteinize hormon (LH) seviyelerinin bask›lanmas›na veya LH sal›nm›n›n düzensiz pulsatil tarzda olmas›na neden olarak amenoreye yol açmaktad›r. Bu klinik durumun tedavisinde kalori eksikli¤inin giderilmesine odaklanmak temel amaçt›r. IV. Bulgular. Genelde normal olmas›na ra¤men, öykü taraf›ndan yönlendirilen fizik muayene afla¤›daki maddeleri de içermelidir: A. Primer amenore hastalar›n›n %15’inde genital muayene anormal olur. E¤er hasta veya hastan›n velisi muayeneyi kabul etmezse transabdominal ultrasonografi çekilmesi uterusun olup olmad›¤›n› kan›tlamak için yararl› olur (ÖG C ). 1. Vajinadaki atrofik de¤iflimler ve vajinal kuruluk östrojen seviyelerindeki düflüklü¤ü düflündürür. 2. Pubik bölgedeki k›llanman›n olmay›fl› ve inguinal kitleler (testis) androjen duyars›zl›¤›n›n belirtileridir.