764 A‹LE HEK‹ML‹⁄‹ b. ‹ntihar düflüncesi tafl›yan hastalara, planlar›n›n boyutu hakk›nda sorular sorulmal›d›r (örne¤in sahip olduklar› eflyalar› da¤›tmak, silah sat›n almak, intihar notu yazmak). Hasta intihar konusunda ciddiyse, klinisyenlerin hastay› acilen psikiyatri uzmanlar›na yönlendirmeleri ve hastaneye yat›rma ihtimalini düflünmeleri gerekmektedir. ‹ntihar düflüncesi tafl›yan hastalar da, yerel psikiyatri ve kriz müdahale merkezlerine bildirilmelidir. 2. fiiddet (ÖG C ) a. Taciz ve ihmal kurbanlar›n› tan›mak için hem hasta öyküsü (daha önceki fliddet deneyimleri ve evde silah bulundurma ve arkadafllar ya da toplumla uyumsuzluk gibi geçerli risk faktörleri) hem de fizik muayene (yan›k, çürük ve di¤er travmatik yaralanmalar›n muayenesi) yöntemlerine baflvurulabilir. Hastalar aras›nda fliddetten flüphelenen klinisyenler, gelecekte de ayn› fleylerin yaflanmas›n› önlemek için hem kurbanlar hem de suçlular› psikiyatri uzmanlar›na ve di¤er toplum kurulufllar›na yönlendirmelidir. b. Belirli fiziksel, davran›flsal ve t›bbi iflaretler; çocuk ihmal ve tacizinin göstergesidir (Bölüm 91’e bak›n›z). Hekimler bu tür muhtemel taciz vakalar›n›, yerel çocuk koruma kurulufllar›na rapor etmelidir. Ayr›ca klinisyenlerin kavga, fiziksel fliddet, kronik ma¤duriyet, silah tafl›ma, aile içi fliddet öyküsü, akran iliflkilerinin bozulmas› gibi adolesan fliddetiyle iliflkili risk göstergelerine karfl› dikkatli olmas› gerekmektedir. F. Kas›ts›z Yaralanmalar 1. Motorlu araçlarla ilgili yaralanmalar (ÖG C ) Tüm hastalar›n›z›, yasalara göre belirlenen yolcu kurallar›na (örne¤in emniyet kemeri ve çocuk güvenlik koltu¤u) uymalar› ve (düflmelerde yüksek kafa yaralanmas› riski nedeniyle) motosiklet ve bisiklet binerken ve paten ve buz pateni kullan›rken kask takmalar› konusunda uyarmal›s›n›z. 2. Alkol veya di¤er psikoaktif ilaçlar›n etkisi alt›ndayken araç kullanmaktan sak›n›n. 3. Adolesanlar ve genç yetiflkinler, alkol ve uyuflturucu ba¤›ml›lar› ve güvenli sürüflü etkileyebilecek belirli t›bbi durumlar› olan hastalar gibi motorlu araç yaralanmas› riski yüksek olan gruplara bilgilendirmelerde bulunun ve tavsiyeler verin. Bu kiflilerin, sosyal aktiviteler için ulafl›m alternatifleri bulmaya teflvik edilmesi gerekir. 4. Bebekler için araç koltu¤u (ÖG C ) (K›lavuz önerileri için; Amerikan Pediatri Akademisi, www. aap.prg/family/carseatguide.htm) Hastan›za daima, çocuklar› için araç koltu¤u kullan›p kullanmad›¤›n› sorun. a. Hava yast›¤› olan bir araçta, asla yönü arkaya çevrilmifl bir araç koltu¤unu ön koltu¤a koymay›n. b. 13 yafl›ndan küçük tüm çocuklar›n arka koltukta oturmas› çok daha güvenlidir. c. Tüm bebekler, 1 yafl›na ve en az 10 kg a¤›rl›¤a ulaflana kadar araç koltu¤unun yönü arkaya bakacak flekilde oturtulmal›d›r. Bundan sonra araç koltu¤unun yönü öne çevrilir. d. Çocu¤un boyu 1.45 m ve yafl› 8-12 olana kadar, yönü öne bakan bir araç koltu¤u veya yükseltici kullan›lmaya devam edilmelidir. G. Çevre ve Ev ‹çi Yaralanmalar (ÖG C ); yaralanmalar› kontrol etmenin en etkili yolu pasif müdahaleler (örne¤in; zehirlenmeyi önlemek için çocuk kilidi olan flifleler) olsa da, klinisyenler, çevresel yaralanmalar ve ev kazalar› (örne¤in düflme, suda bo¤ulma, yang›n, zehirlenme, bo¤ulma ve yanl›fll›kla silah›n atefllenmesi) riskini azaltmada yard›mc› olabilir. 1. Evinize yang›n dedektörü tak›n, her ay kontrol edin ve her y›l pillerini de¤ifltirin. 2. Su ›s›t›c›lar›n›n s›cakl›k ayar›n› düflürün (48.4oC-120oF). 3. Çocuklar› olan hastalar›n›za; tüm ilaçlar, zehirli maddeler, kibrit ve ateflli silahlar› çocuklar›n eriflemeyece¤i yerlerde saklamalar›n› ve acil durumlarda ihtiyaç duyulacak telefon numaralar›n› (örne¤in polis, itfaiye, Zehir Dan›flma Merkezi, vb) telefonun hemen yan›nda bulundurmalar›n› tavsiye edin. 4. Havuzlu evi olan hastalar, havuz ve spalar›n›n etraf›n› otomatik olarak kilitlenen ve kapanan kap›lar› olan çitler ile çevirmelidir. 5. Yang›n ç›k›fl› olarak tasarlanmam›fl olan tüm pencerelere parmakl›k tak›lmas›n› önerin. 6. Bisikletçiler ve çocuklar› bisiklet/skooter kullanan hastalar, kask ve koruyucu ekipman kullan›m›n›n önemli hakk›nda bilgilendirilmelidir. 7. Yafll› hastalar aras›nda düflme vakalar›n› önlemek için, ev ortamlar›nda baz› de¤ifliklikler (örne¤in hal›lar› sabitlemek, mobilyalar›n koridorlar›/geçifl yollar›n› kapatmayacak flekilde yerlefltirilmesi) yapmalar›; mutfak eflyalar›n›, yukar›ya uzanmaya gerek kalmayacak flekilde daha alçak yerlere koymalar›; görme keskinli¤ini düzenli olarak test ettirmelerini; düflme riskini art›rabilecek ilaçlar›n kullan›m›n› yak›ndan takip etmelerini önerin. Yafll› hastalar kuvvet, esneklik ve hareketliliklerini korumalar›n› sa¤layacak uygun fiziksel aktiviteler konusunda tavsiye almal›d›r. Mobiliteyi etkileyen hastal›klar› olanlar, düflmeleri önleyecek önlemler konusunda özel dan›flmanl›k almal›d›r.