I. FZYOLOJ
A.
Serebral kan akimi (SKA) serebral vasküler direncin, serebral perfüzyon
basincina (SPB) bölümüne eittir. SPB ortalama arteriyel basinç (MAP)
ile hangisi daha yüksek ise intrakraniyal basinç (IKB) ya da santral venöz
basinç arasindaki fark olarak tanimlanmaktadir. SKA ortalamasi normal
beyinde 50 ml/100 gr beyin dokusu/dk ve kan basincindan, metabolik
durumlardan, PaCO
2
, PaO
2
, kan vizkositesinden, vazoaktif ajanlardan ve
nörojenik regulasyondan etkilenir.
1.
SKA arteriollerin konstrüksiyonu ve dilatasyonunda MAP 50 ve 150
mmHg arasinda iken sabit bir düzeyde korunur (otoregülasyon) (ekil
24.1). MAP bu sinirlarin diina çiktiinda, SKA MAP ile dorudan
deiir. Kronik hipertansiyonda otoregülasyon erisi saa kayar, kro-
nik hipertansif tedavide ise otoregülasyon aralii normale gelebilir.
Serebral iskemi, travma, hipoksi, hiperkapni, ödem, kitle etkisi ve vo-
latil anestetikler otoregülasyonu azaltir ya da ortadan kaldirir.
2.
PaCO
2
,
SKA'na beyin ekstrasellüler sivi (ESS) pH'si üzerinden çok önem-
li etki gösterir. SKA, PaCO
2
'in 20 - 80 mmHg'ya kadar olan deerlerinde
dorusal bir arti gösterir ve SKA'daki mutlak deiiklik PaCO
2
'deki her
mmHg arti için 1-2 ml/100 g/dk'dir. PaCO
2
'in SKA üzerindeki etkisi
6-24 saat arasinda azalmaya balar, çünkü beyin ESS'daki bikarbonat
konsantrasyonu deiiklikleri yava meydana gelmektedir. Araliksiz
hiperventilasyon ile beyin serebrospinal sivisindaki bikarbonat üretimi
azalir ve serebrospinal sivi pH'si kademeli olarak normalize edilir. Hizli
PaCO
2
normalizasyonu, serebrospinal sivida önemli asidoza neden olur,
beraberinde vazodilatasyon ve KB artii geliir.
3.
PaO
2
.
Hipoksi potent bir serebral vasodilatatördür; SKA PaO
2
60
mmHg altina indiinde belirgin olarak artar. PaO
2
60 mmHg ile 300
mmHg arasinda ve daha fazla olduunda SKA üzerine etkisi daha az
olmaktadir.
4. Nörojenik regülasyon.
Serebral damarlar kolinerjik, adrenerjik, seroto-
nerjik ve VIPerjik inervasyon alirlar ancak bu sistemlerin SKA regu-
lasyonundaki kesin rolü henüz açik deildir.
5. Vizkosite.
Normal bir beyinde, normal bir hematokritin (%33-%45)
SKA üzerine etkisi azdir. Fokal serebral iskemi sirasinda, her ne e-
kilde olursa olsun, hemodilüsyona bali viskositede azalmayla SKA
artabilir.
B. Serebral metabolik hiz (CMRO
2
)
ve SKA sikica birbirine balidir çünkü
beynin yüksek metabolik ihtiyaçlarini karilamak için sabit bir substrat
389
24
Nörocerrahi için Anestezi
Scott A. LeGrand ve Michele Szabo
Çeviri: Gönül Tezcan Kele